Τίτλους ιδιοκτησίας ύστερα από 100 χρόνια αποδίδει το ελληνικό Δημόσιο στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, με σχέδιο νόμου που καταθέτει εντός του τρέχοντος μηνός στη Βουλή, ενώ ταυτόχρονα υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις θα αποδοθούν και τα κατεχόμενα (καταπατημένα) ακίνητα, έναντι εύλογου τιμήματος.
Σύμφωνα με ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο το οποίο λύνει προβλήματα του παρελθόντος, αποδίδοντας τίτλους ιδιοκτησίας στους πραγματικούς ιδιοκτήτες των ακινήτων που υπάρχουν σήμερα, όπως για παράδειγμα στην Καλαμαριά και το Ωραιόκαστρο, αλλά και σε συνολικά 28 νομούς της χώρας. Πρόκειται για τα ανταλλάξιμα ακίνητα για τα οποία οι κυβερνήσεις εδώ και δεκαετίες επιχειρούν να επιλύσουν το μεγάλο αυτό πρόβλημα συντάσσοντας διάφορα σχέδια νόμου, που αν και δημοσιοποιήθηκαν δεν έφθασαν ποτέ στη Βουλή. Τα ακίνητα αυτά θεωρούνται σήμερα δημόσια κτήματα και πλέον στόχος είναι να δοθούν τίτλοι ιδιοκτησίας στους κατόχους τους. Σύμφωνα με το ίδιο στέλεχος, το σχέδιο νόμου ήδη έχει περάσει από ενδελεχή έλεγχο προκειμένου να αποφευχθούν θέματα αντισυνταγματικότητας. Υπουργείο Δικαιοσύνης και Συμβούλιο της Επικρατείας φαίνεται ότι έχουν δώσει το πράσινο φως για την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή.
Σε ό,τι αφορά τα καταπατημένα υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τις 70.000, ενώ εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών κάνουν λόγο για έσοδα που μπορούν να φθάσουν το 1 δισ. ευρώ, δηλαδή κάθε καταπατητής, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που θα ορίζει το σχέδιο νόμου, θα πρέπει να καταβάλει κατά μέσο όρο 14.500 ευρώ. Παράλληλα, τα ανταλλάξιμα κτήματα υπολογίζονται σε περίπου 20.000.
Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η τακτοποίηση των κατεχόμενων δημόσιων και ανταλλάξιμων κτημάτων στοχεύει στην εξάλειψη κοινωνικών αδικιών ιστορικά τεκμηριωμένων, συγκρούσεων και διεκδικήσεων που εκδηλώνονται κάθε φορά που η Πολιτεία προσπαθεί να προστατεύσει με συγκεκριμένα μέτρα –αλλά με χρονική υστέρηση– την περιουσία της, στην εισροή σημαντικών εσόδων στον κρατικό προϋπολογισμό, στην αποτελεσματική προστασία της κοινόχρηστης περιουσίας του Δημοσίου και στην απελευθέρωση των αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών και των δικαστηρίων από σημαντικό αριθμό δικών, εξόδων και γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Αυστηρές προϋποθέσεις
Οι αυθαίρετοι κάτοχοι των δημοσίων εκτάσεων (καταπατημένων) θα μπορέσουν να αποκτήσουν, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, το δικαίωμα να εξαγοράσουν από το κράτος τις εδαφικές εκτάσεις που καταπάτησαν έναντι τιμήματος που θα υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων και με ποσοστό έκπτωσης το οποίο θα κλιμακώνεται ανάλογα με τη χρονική διάρκεια της καταπάτησης και το είδος του ακινήτου.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, έτος βάσης για την απόδοση – έλεγχο καταπατημένων είναι το 1970. Δηλαδή για να εγείρει κάποιος αξιώσεις εξαγοράς καταπατημένου ακινήτου θα πρέπει να το έχει τουλάχιστον 50 χρόνια στην κατοχή του, δηλαδή πριν από το 1970. Για τους καταπατητές μετά το 1970 το σχέδιο νόμου θα ορίζει την απομάκρυνση από τα παρανόμως καταπατημένα ακίνητα, ενδεχομένως και με πρόστιμο.
Οπως προαναφέρθηκε, το τίμημα θα διαφοροποιείται και θα λαμβάνονται υπόψη και κοινωνικά κριτήρια. Δηλαδή, θα είναι χαμηλό για τους πολίτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία, για ευπαθείς ομάδες όπως πολύτεκνοι και ανάπηροι και για περιπτώσεις που επί του καταπατημένου ακινήτου έχει ανεγερθεί πρώτη κατοικία. Ειδικά για την εξαγορά αγροτικών εκτάσεων θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο κάτοχος είναι κατά κύριο επάγγελμα αγρότης. Το τίμημα ανάλογα με το ύψος του θα εξοφλείται σε δόσεις.
Τι προβλέπει νομοσχέδιο για την τακτοποίηση των καταπατημένων και των ανταλλάξιμων ακινήτων.
Μητρώο Ακινήτων
Παράλληλα η κυβέρνηση προχωράει στην ψηφιακή καταγραφή, ταξινόμηση και επεξεργασία της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου μέσω της δημιουργίας ενός Μητρώου Ακίνητης Περιουσίας (ΜΑΠ) με στόχο την καλύτερη διαχείριση και αξιοποίηση. Το Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας αναμένεται να αποτελέσει το βασικό εργαλείο εντοπισμού και καταγραφής των ακινήτων του Δημοσίου με στόχο να μετατραπεί σε δημόσιο κτηματολόγιο. Για την καταγραφή και αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας το τρέχον έτος θα πραγματοποιηθούν τα εξής έργα:
1. Εντοπισμός και ακριβής προσδιορισμός ακίνητης περιουσίας ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Με τη σύμπραξη εξειδικευμένων τμημάτων ελληνικών πανεπιστημίων σχεδιάζεται ο ακριβής γεωχωρικός προσδιορισμός των ορίων δημοσίων ακινήτων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους ή ιδιαίτερης οικονομικής ή πολιτιστικής σημασίας, τα οποία δεν ήταν τεχνικά εφικτό μέχρι σήμερα να οριοθετηθούν με τα υπάρχοντα μέσα (π.χ. Καλντέρα νήσου Θήρας). Ο ακριβής γεωχωρικός προσδιορισμός τέτοιων ακινήτων αναμένεται να επιφέρει σημαντικά οφέλη για το Δημόσιο.
2. Αξιοποίηση γεωχωρικών δεδομένων για συνεχή καταχώριση των χωρικών μεταβολών των δημοσίων κτημάτων (λόγω ρυμοτομικών αλλαγών, απαλλοτριώσεων, καταπατήσεων κ.ά.), των ακτών (λόγω διαβρώσεων, τεχνικών έργων κ.ά.) και των κοινόχρηστων ζωνών αιγιαλού.
3. Στέγαση δημοσίων υπηρεσιών με εξορθολογισμό και εξοικονόμηση δαπανών. Θα διενεργηθούν νέοι διαγωνισμοί στέγασης, καθώς και επαναληπτικοί διαγωνισμοί όσων κατέστησαν άγονοι, με σκοπό τη δραστική μείωση των σχετικών λειτουργικών δαπανών και την προσαρμογή στους νέους κανονισμούς και απαιτήσεις (ενεργειακής απόδοσης, ασφάλειας κ.λπ.).
4. Ταχεία εκκαθάριση των σχολαζουσών κληρονομιών.
5. Ελεγχοι για τα ιδρύματα και κληροδοτήματα ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική υλοποίηση του κοινωνικού έργου και η εκπλήρωση του σκοπού που έχουν αναλάβει, καθώς και η επίτευξη της μέγιστης δυνατής δημοσιότητας στις χορηγούμενες από τα ιδρύματα υποτροφίες.
6. Συνέχιση και βελτίωση των ηλεκτρονικών δημοπρασιών για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας με επικαιροποίηση και απλούστευση του νομοθετικού πλαισίου και με αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για να διασφαλίζεται η προστασία του αιγιαλού και της παραλίας και να προωθείται και να διευκολύνεται η αναπτυξιακή πολιτική της χώρας.
7. Επανεξέταση του κώδικα απαλλοτριώσεων με γνώμονα την απλοποίηση των διαδικασιών και την εναρμόνιση με τις κοινοτικές δεσμεύσεις της χώρας.