Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι εμπορικοί πόλεμοι ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Κίνα, καθώς και η πανδημία του κορωνοϊού, κατάφεραν διαδοχικά πλήγματα στην παγκοσμιοποίηση, ενώ το τελευταίο προέρχεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η πρωτοφανής ταχύτητα και δριμύτητα με την οποία Αμερικανοί, Ευρωπαίοι και Ρώσοι αξιωματούχοι διέλυσαν συστήματα εφοδιαστικής αλυσίδας αποτελεί μία προειδοποίηση στα κράτη, που μόλις τώρα εξήλθαν από την πανδημία. Η απειλή που εκστόμισε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, να διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη, και το διάταγμα απαγόρευσης των εξαγωγών συγκεκριμένων προϊόντων και πρώτων υλών ως απάντηση στις κυρώσεις φανερώνουν εντόνως και ολοένα και περισσότερο τις παγίδες που κρύβει η πίστη στο ελεύθερο εμπόριο. Οι ρωσικές επιχειρήσεις πλέον δεν δύνανται να αγοράσουν ημιαγωγούς από την κορυφαία προμηθεύτρια TSMC, ενώ οι πολίτες της χώρας δεν μπορούν εκτός συνόρων να κάνουν χρήση των πιστωτικών τους καρτών Visa και Mastercard. Εάν, βέβαια, η Ρωσία δεν είχε εισβάλει στην Ουκρανία, τότε οι περιορισμοί δεν θα είχαν επιβληθεί και θα είχαν μερικώς αποσυρθεί, εάν η πρώτη δεχόταν να απομακρύνει τον στρατό της.
Εντούτοις, για τις κυβερνήσεις, οι οποίες ανησυχούν μήπως δεχθούν ανάλογη συμπεριφορά κάποια στιγμή ή απλώς για όσες έχουν εγκλωβιστεί στην ανταλλαγή πυρών, η θέα της Δύσης να διαλύει μία από τις οικονομίες της «Ομάδας των Είκοσι» μέσα σε λίγες εβδομάδες υποδαυλίζει τις σκέψεις υπέρ του προστατευτισμού. Διαρκούσης της πανδημίας, οι αξιωματούχοι, που αντιμετώπισαν ελλείψεις βασικού ιατρικού εξοπλισμού ή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, κατέφευγαν σε προμήθειες εντός συνόρων ή ανακατεύθυναν τα δρoμολόγια των αλυσίδων εφοδιασμού στο μέτρο του δυνατού με ανάμεικτα αποτελέσματα. Σήμερα, που η Μόσχα προειδοποιεί ότι το πετρέλαιο θα φθάσει τα 300 δολάρια το βαρέλι και οι αγρότες πανικοβάλλονται, διότι οι ελλείψεις λιπασμάτων θα περιορίσουν τις αποδόσεις των καλλιεργειών τους, αυτή η τάση εσωστρέφειας μάλλον θα επισπευσθεί. Πάντως, οι χώρες της Γης δεν μπορούν γρήγορα να ελαττώσουν την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα. Οπότε ίσως ενισχύσουν τη δια-δικασία πράσινης μετάβασης, μιας και οι κυβερνήσεις εντείνουν τις προσπάθειες αποδέσμευσής τους από τα εν λόγω εισαγόμενα καύσιμα.
Και αυτό είναι κάτι καλό, αλλά, παράλληλα, είναι πιθανότερο αυτές οι κυβερνήσεις να επιβάλουν υψηλότερη φορολόγηση στα εισαγόμενα προϊόντα ώστε να αναθερμάνουν την εγχώρια παραγωγή, να εφαρμόσουν πολιτικές ευνοϊκές για τις εγχώριες εταιρείες-πρωταθλήτριες και να εξετάσουν ενδελεχώς ή να διακόψουν διασυνοριακές συμφωνίες και επενδύσεις. Η αυτάρκεια επιπλέον οδηγεί σε περισσότερη παγκόσμια ανεπάρκεια, ενώ αυξάνει περαιτέρω τις τιμές βασικών εμπορευμάτων.
