Ο «στασιμοπληθωρισμός», μια λέξη που παραπέμπει σε εξαιρετικά δυσάρεστες συνθήκες, δραματικής και άδικης μείωσης διαθέσιμου εισοδήματος, βγήκε τις τελευταίες μέρες από το «χρονοντούλαπο» της Ιστορίας, όπου βρισκόταν από τη δεκαετία του 1970. Το γεγονός ότι ακόμη και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, εκ φύσεως ψύχραιμος και αισιόδοξος, την ανέφερε στην ομιλία του στο τραπεζικό συνέδριο του Moneyreview την περασμένη εβδομάδα, λέει πολλά για το μέγεθος της ανησυχίας που επικρατεί.
Στην πραγματικότητα, ο κεντρικός τραπεζίτης μίλησε μόνο για «στασιμοπληθωριστικές τάσεις», τις οποίες δημιούργησε η «τέλεια καταιγίδα», όπως την ονόμασε: ο συνδυασμός δηλαδή της πανδημίας με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το αν οι «τάσεις» θα εξελιχθούν σε κανονικό στασιμοπληθωρισμό θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια του πολέμου, όπως εξηγεί ο ίδιος. Ετσι, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει τα εξής σενάρια: το βασικό, με λήξη των εχθροπραξιών εντός του Απριλίου προβλέπει ανάπτυξη μειωμένη κατά 1 μονάδα σε σύγκριση με την προηγούμενη, δηλαδή στο 3,8% και πληθωρισμό 5% κατά μέσο όρο φέτος. Το δυσμενές, με παράταση της κρίσης έως το καλοκαίρι, με ανάπτυξη 2,8% και πληθωρισμό στο 7%. Αν η κρίση διαρκέσει κάποιους μήνες ακόμη, η οικονομία θα επιστρέψει σε ύφεση, προβλέπουν στην κεντρική τράπεζα.
Ο κ. Στουρνάρας δεν είναι φυσικά ο μόνος που ανησυχεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μεταξύ επενδυτικών τραπεζών υπάρχουν πλέον προβλέψεις για ύφεση, ο Μοχάμεντ ελ-Εριάν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος του ομίλου Allianz, είπε την Τετάρτη ότι «θα δούμε σύντομα στασιμοπληθωρισμό σε παγκόσμια κλίμακα, χαμηλότερη ανάπτυξη, υψηλότερο πληθωρισμό», η Goldman Sachs μιλούσε από την προηγούμενη εβδομάδα για «κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού».
Την εικόνα ήρθε να σκιάσει ακόμη περισσότερο ο κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης, που προβάλλει ως όλο και πιο πιθανός, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία είναι βασικοί προμηθευτές σιταριού και λιπασμάτων. Το καμπανάκι χτύπησε την περασμένη εβδομάδα ο Ντέιβιντ Μπίσλι, διευθυντής του επισιτιστικού προγράμματος του ΟΗΕ και το συνέχισε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα γίνεται όλο και πιο απειλητικός.
Ο συνδυασμός της πανδημίας και του πολέμου δημιουργεί στασιμοπληθωριστικές τάσεις, προειδοποίησε ο Γ. Στουρνάρας.
«Απο-παγκοσμιοποίηση»
Το βαρύ κόστος του πολέμου συμπληρώνει η λεγόμενη «απο-παγκοσμιοποίηση», στην οποία φαίνεται να οδηγεί. Η έκθεση του διοικητή στη γενική συνέλευση της Τράπεζας της Ελλαδος θα επισημαίνει ότι οι δυνάμεις που ασκούνται από τον πόλεμο οδηγούν σε οπισθοχώρηση της παγκοσμιοποίησης, μείωση του εμπορίου και των οικονομικών συναλλαγών, διαχωρισμό του κόσμου σε ομάδες και όλα αυτά καταλήγουν σε υψηλότερες τιμές, χαμηλότερη ανάπτυξη και αύξηση των επιτοκίων.
Σε αντιστάθμισμα, η Ελλάδα εξασφάλισε με την τελευταία απόφαση της ΕΚΤ ένα καλύτερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα, αφού το waiver για τα ελληνικά ομόλογα θα συνεχιστεί «τουλάχιστον» όσο διαρκεί η περίοδος επανεπένδυσης, αφήνοντας ανοιχτό παράθυρο για μετά, ενώ η ΕΚΤ διατηρεί το δικαίωμα να τα δεχθεί ως εξασφαλίσεις, ακόμη και χωρίς επενδυτική βαθμίδα.
Ο κ. Στουρνάρας πιστεύει ότι η απάντηση της Ελλάδας στις προκλήσεις του πολέμου πρέπει να είναι η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και εκτιμά ότι οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις μπορεί να προσφέρουν ευκαιρίες για προσέλκυση ξένων επενδύσεων εδώ, κυρίως στον τομέα της ενέργειας και των δικτύων.