Ψηφιακά θα γίνονται όλες οι αιτήσεις για τη ρύθμιση δανείων σε τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης μέσω της ηλεκτρονικής πύλης που θα λειτουργήσει στην ΤτΕ στο πλαίσιο της εφαρμογής του Κώδικα Δεοντολογίας για τη ρύθμιση οφειλών. Μέσω του Κώδικα η ΤτΕ επιχειρεί να βάλει μια τάξη στις διαδικασίες διευθέτησης οφειλών κυρίως από τις εταιρείες διαχείρισης στις οποίες έχει μεταφερθεί το ιδιωτικό χρέος, επιβάλλοντας τυποποιημένες διαδικασίες, τις οποίες θα παρακολουθεί στενά, σε συνδυασμό και με τα παράπονα που υποβάλλονται από οφειλέτες.
Με τον τρόπο αυτό θα μπει ένα τέλος στις αρρυθμίες που διαπιστώνονται κατά τις προσπάθειες διακανονισμού χρεών μεταξύ των οφειλετών και των πιστωτών τους και οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ατελείς ρυθμίσεις, αλλά και καθυστερήσεις στην προσπάθεια εξεύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που οι οφειλέτες υποβάλλουν προτάσεις με βάση την ικανότητα αποπληρωμής, όπως προκύπτει από το διαθέσιμο εισόδημα, και όχι βάσει της ακίνητης περιουσίας που έχουν στην κατοχή τους, διότι δεν γνωρίζουν και κανείς δεν τους εξηγεί ότι η ελάχιστη δόση καθορίζεται από την αξία των ακινήτων. Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις δεν γνωρίζουν ότι λαμβάνονται υπόψη και τα οικονομικά στοιχεία των συνοφειλετών και των εγγυητών του οφειλέτη και όταν αυτοί δεν συνυποβάλλουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τότε η τράπεζα ή η εταιρεία διαχείρισης δεν προτείνει λύση ρύθμισης.
Πηγές κοντά στη διαδικασία εξηγούν ότι η συμπλήρωση του εντύπου του Κώδικα Δεοντολογίας δεν είναι απλή υπόθεση, καθώς απαιτείται η συγκέντρωση πληροφοριών και εγγράφων από δημόσιες αρχές (π.χ. πιστοποιητικό βαρών από τα υποθηκοφυλακεία), που είναι μια χρονοβόρος διαδικασία. Συχνά, έτσι, η ελλιπής πληροφόρηση οδηγεί στην κατηγοριοποίηση του οφειλέτη ως μη συνεργάσιμου, με συνέπεια η λύση που προτείνεται να μην ανταποκρίνεται στις οικονομικές του δυνατότητες.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα εκτός του ότι θα υποδέχεται όλες τις αιτήσεις, θα συνδέεται με τις φορολογικές αρχές, τις τράπεζες και τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα κόκκινα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί σε funds, προκειμένου να αντλούνται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τις οφειλές που βαρύνουν ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση και να επιταχύνεται η διαδικασία διακανονισμού των χρεών.
Ελεγχος
Η προοπτική δημιουργίας ηλεκτρονικής πύλης που θα λειτουργεί υπό την εποπτεία της ΤτΕ έχει προβλεφθεί σε νόμο του υπουργείου Οικονομικών και μπαίνει σε εφαρμογή με τη συνδρομή της Ειδικής Γραμματείας Ιδιωτικού Χρέους και της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων. Εκτός από την επιτάχυνση των διαδικασιών ρύθμισης μέσω της τυποποιημένης πληροφόρησης που θα προβλέπει η πλατφόρμα, θα εξασφαλίζεται και ο καλύτερος έλεγχος και η παρακολούθηση των ρυθμίσεων από τις εποπτικές αρχές, έτσι ώστε να προλαμβάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς κόκκινων δανείων.
Οπως σημειώνει με δήλωσή της στην «Κ» η ειδική γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του υπουργείου Οικονομικών Μαριαλένα Αθανασοπούλου, «μέχρι σήμερα οι διαδικασίες ρυθμίσεων είναι χειροκίνητες με αποτέλεσμα να έχουμε καθυστερήσεις». Η ψηφιοποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας, όπως εξηγεί, «είναι ένα πολύ σημαντικό έργο καθώς το μεγαλύτερο μέρος των δανειοληπτών που χρειάζονται ρύθμιση για μη εξυπηρετούμενα δάνεια εμπίπτει σε αυτό το πλαίσιο και γι’ αυτό απαιτείται η συστράτευση όλων των φορέων – της Ειδικής Γραμματείας, της ΤτΕ, της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών και της Ενωσης Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις – για τη γρήγορη και αποτελεσματική ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης και τη διευκόλυνση των δανειοληπτών».
Η ψηφιακή ρύθμιση οφειλών μέσω της νέας πλατφόρμας θα είναι ανεξάρτητη της πλατφόρμας του εξωδικαστικού μηχανισμού και θα αφορά όλα τα δάνεια που δεν εμπίπτουν στην παραπάνω κατηγορία και τα οποία αποτελούν τη μεγάλη μάζα των ρυθμίσεων που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Αφορά δηλαδή όσους έχουν χρέη άνω των 10.000 ευρώ ή έχουν χρέη άνω του 90% σε έναν πιστωτή (π.χ. οφειλή 90.000 ευρώ από στεγαστικό δάνειο σε τράπεζα και άλλα 10.000 ευρώ σε τράπεζες και Δημόσιο). Πρόκειται για τη συντριπτική πλειοψηφία των οφειλετών, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που δημοσίευσε πρόσφατα το υπουργείο Οικονομικών, βάσει των οποίων από τον Ιούλιο 2019 έως τα τέλη Ιανουαρίου του 2022 έχουν ρυθμιστεί 632.998 δάνεια (στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά), συνολικού ύψους 35,85 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
• 216.508 στεγαστικά δάνεια –34,20% του συνόλου– ύψους 15,11 δισ. ευρώ.
• 346.241 καταναλωτικά δάνεια –54,70% του συνόλου– ύψους 5,64 δισ. ευρώ.
Η πλατφόρμα θα υποδέχεται όλες τις αιτήσεις και θα συνδέεται με τις φορολογικές αρχές, τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης.
• 69.721 δάνεια πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων –11% του συνόλου– ύψους 11,47 δισ. ευρώ.
• 528 δάνεια μεγάλων επιχειρήσεων –0,08% του συνόλου– ύψους 3,63 δισ. ευρώ.
Με δεδομένο ότι πλέον ο κύριος όγκος των κόκκινων δανείων –ξεπερνάει τα 79 δισ. ευρώ ή τα 120 δισ. ευρώ μαζί με τους εξωλογιστικούς τόκους– έχει περάσει στην κυριότητα επενδυτικών κεφαλαίων, η λειτουργία της πλατφόρμας θα βοηθήσει στην καλύτερη παρακολούθηση του Κώδικα Δεοντολογίας που έχει θεσπίσει η ΤτΕ και ο οποίος προβλέπει συγκεκριμένες υποχρεώσεις που πρέπει να τηρεί η εταιρεία διαχείρισης ή η τράπεζα. Μεταξύ αυτών είναι η επικοινωνία με τον οφειλέτη αλλά και τον εγγυητή του δανείου, βάσει τυποποιημένης διαδικασίας, και η προσφορά συγκεκριμένων λύσεων που θα λαμβάνουν εκτός από την οικονομική κατάσταση και τη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη.
Οι λύσεις αυτές μπορεί να είναι η ρύθμιση ή η οριστική διευθέτηση της οφειλής. Λύση ρύθμισης είναι π.χ. η επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, η μειωμένη δόση, η καταβολή μόνο τόκων, ο διαχωρισμός της οφειλής, η διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης ή η αναδιοργάνωση της επιχείρησης, ώστε να καταστεί βιώσιμη. Αντίθετα, ως λύση οριστικής διευθέτησης ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους της συμβατικής σχέσης μεταξύ τράπεζας και δανειολήπτη ή ο τερματισμός της, με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος έναντι του δανειολήπτη. Η λύση αυτή μπορεί να συνδυάζεται με παράδοση (εθελοντική) στην τράπεζα των ακινήτων επί των οποίων έχει συσταθεί εμπράγματη ασφάλεια για τη μείωση του συνόλου της απαίτησης ή ακόμα και με οικειοθελή εκποίηση των ακινήτων επί των οποίων έχει συσταθεί εμπράγματη ασφάλεια προς τακτοποίηση της απαίτησης, καθώς και η μετατροπή της σύμβασης σε ενοικίαση ή χρηματοδοτική μίσθωση.
Οι εξαιρέσεις
Ο νέος κώδικας είναι προσαρμοσμένος στον νόμο για τη δεύτερη ευκαιρία και εξαιρεί από τις υποχρεώσεις που προβλέπει όσους οφειλέτες έχουν κάνει αίτηση για την ένταξή τους στον εξωδικαστικό μηχανισμό ή αίτηση πτώχευσης. Επίσης εξαιρεί:
1. Απαιτήσεις από συμβάσεις που έχουν ήδη καταγγελθεί πριν από την 1η Ιανουαρίου 2017.
2. Απαιτήσεις έναντι δανειολήπτη που δεν υπερβαίνουν:
• Το άθροισμα των 1.000 ευρώ, στην περίπτωση απαιτήσεων έναντι φυσικών προσώπων.
• Το άθροισμα των 5.000 ευρώ στην περίπτωση απαιτήσεων έναντι νομικών προσώπων – πολύ μικρών επιχειρήσεων.
• Απαιτήσεις έναντι νομικών προσώπων που δεν αποτελούν «πολύ μικρές επιχειρήσεις».