Αυξάνεται ο κίνδυνος λάθους της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ, όπως προειδοποιεί η Moody’s Analytics και, συνεπώς, αυξάνεται και ο κίνδυνος μιας νέας κρίσης δημοσίου χρέους στην περιοχή.
Οπως εξηγεί ο οίκος, ένα λάθος στη νομισματική πολιτική που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθιστά πιο πιθανή την κρίση δημοσίου χρέους, αλλά δεν αποτελεί από μόνο του επαρκή αιτία για να την προκαλέσει. Το θέμα είναι ότι καθώς τα επιτόκια θα αυξάνονται, τα «βουνά» χρέους που εκδόθηκαν από τα κράτη τα τελευταία χρόνια θα γίνονται όλο και πιο ακριβά, μεταβάλλοντας τη βιωσιμότητα αυτού του χρέους. Οι αγορές πιέζουν ήδη χώρες με πιο επισφαλείς θέσεις και με την ΕΚΤ να αποσύρει την πολιτική αγοράς περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή το QE, θα υπάρχει λιγότερη στήριξη στα κρατικά ομόλογα των χωρών της περιοχής.
Οπως επισημαίνει η Moody’s Analytics, η Ιταλία βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών, αλλά ισχυρές πιέσεις έχουν δεχθεί τα ομόλογα και άλλων περιφερειακών χωρών, όπως η Ελλάδα. Το spread μεταξύ του 10ετούς ιταλικού ομολόγου και του 10ετούς γερμανικού έχει διευρυνθεί σημαντικά το τελευταίο 12μηνο. Ωστόσο, με μέσο όρο τις 192 μονάδες βάσης από τις αρχές του Μαΐου, το spread κινείται σημαντικά χαμηλότερα από την κορυφή που είχε βρεθεί κατά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, τις 527,9 μ.β τον Δεκέμβριο του 2011. Η κατάσταση είναι ανάλογη και στα spreads άλλων χωρών της περιφέρειας, όπως παρατηρεί η Moody’s. Τα spreads της Ισπανίας και της Ελλάδας έχουν αυξηθεί στα επίπεδα που είχαν βρεθεί κατά το ξέσπασμα της πανδημίας, αν και κινούνται αρκετά χαμηλότερα από ό,τι στην κρίση χρέους της περιοχής.
Η Ιταλία βρίσκεται στο επίκεντρο των ανησυχιών, αλλά ισχυρές πιέσεις έχουν δεχθεί τα ομόλογα και άλλων περιφε- ρειακών χωρών, όπως η Ελλάδα.
Υπό το φως των αυξανόμενων spreads, μιας πιο επιθετικής ΕΚΤ και της επιβράδυνσης της ανάπτυξης του ΑΕΠ (λόγω των σοκ του πληθωρισμού και της προσφοράς), ο κίνδυνος μιας νέας κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη έχει αυξηθεί, προειδοποιεί η Moody’s.
Το ενδεχόμενο αυτό έχει επισημάνει και η Deutsche Bank, τονίζοντας πως «εάν οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης αυξηθούν απότομα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μπορεί κάλλιστα να βρεθούμε αντιμέτωποι με την ευρωκρίση 2.0». Κατά τη γερμανική τράπεζα, αν και οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν καταφέρει να μειώσουν σημαντικά το επιτοκιακό κόστος προς το ΑΕΠ σε σχέση με το 2011-2012 και έχουν αυξήσει τη διάρκεια του χρέους τους, ωστόσο τα επίπεδα χρέους συνέχισαν να αυξάνονται – ιδιαίτερα σε χώρες που το 2011 ήταν υπερχρεωμένες. Αν και οι χαμηλότερες αποδόσεις των ομολόγων σήμερα σε σχέση με τότε παρέχουν ανακούφιση, αυτές οι χώρες κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν παρόμοιο κόστος τόκων ως ποσοστό του ΑΕΠ ακόμα σε χαμηλότερα επίπεδα αποδόσεων από ό,τι το 2011. Για παράδειγμα, εάν η απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόγων αυξηθεί κατά 2% το επόμενο έτος, μέχρι το τέλος του 2025 η Ιταλία θα αντιμετωπίσει το ίδιο κόστος όπως και το 2011.
Πάντως, σύμφωνα με το βασικό σενάριο της Moody’s Analytics, μια κρίση χρέους δεν είναι πιθανή και η επανάληψη της κρίσης του 2011-2012 είναι ακόμη λιγότερο πιθανή. Στο βραχυπρόθεσμο διάστημα, η δημοσιονομική βιωσιμότητα είναι πιθανότερο να βελτιωθεί παρά να επιδεινωθεί, ωθούμενη από την υποχώρηση της πανδημίας, η οποία χτύπησε τα έσοδα και αύξησε τις δαπάνες. Επιπλέον, όπως σημειώνει ο οίκος, χάρη στη σχετικά μακρά περίοδο ωρίμανσης του δημοσίου χρέους, οι κυβερνήσεις έχουν αρκετά χρόνια προτού αναχρηματοδοτήσουν την πλειονότητα των χρεών τους. Κάτι που επίσης βοηθάει σε αυτό είναι η θεσμική αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης, όπως προσθέτει η Moody’s, η οποία έχει βελτιωθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία και το πολιτικό περιβάλλον είναι επίσης σχετικά πιο ήρεμο – οι χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης είναι πιο πρόθυμες να συνεργαστούν παρά να «συγκρουστούν» με τις χώρες της περιφέρειας.
Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει η Moody’s, αν και όλοι οι παραπάνω παράγοντες κάνουν το ενδεχόμενο μιας σοβαρής κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη μη πιθανό, αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρέχουσες εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν σε έντονη αναταραχή στην αγορά ομολόγων.