Την παράταση ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής (general escape clause) θα εισηγηθεί την προσεχή Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τον ιστότοπο Politico Europe, που επικαλείται τρεις Ευρωπαίους αξιωματούχους, η Κομισιόν θα προτείνει στα κράτη-μέλη να παραμείνει και το 2023 εν ισχύι η ρήτρα –η οποία αναστέλλει την υποχρέωση τήρησης των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε.–, καθώς επιδεινώνονται τα οικονομικά της ευρωπαϊκής οικονομίας συνεπεία της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους Financial Times, η Επιτροπή σχεδιάζει να συνδυάσει την παράταση της ρήτρας διαφυγής με ένα ειδικό καθεστώς σφιχτής δημοσιονομικής παρακολούθησης για τις χώρες με υψηλό χρέος, απαιτώντας μάλιστα από αυτές –όπως η Ελλάδα και η Ιταλία– να κρατήσουν τον ρυθμό αύξησης των τρεχουσών δαπανών τους κάτω από τον ρυθμό αύξησης του δυνητικού ΑΕΠ τους.
Η εισήγηση θα πρέπει τώρα να υιοθετηθεί από τα κράτη-μέλη. Μια πρώτη σχετική συζήτηση θα γίνει την προσεχή Τρίτη στο Ecofin, χωρίς να αναμένεται να ληφθεί ακόμα απόφαση. Το πιο πιθανό είναι η απόφαση να ληφθεί στην επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών, τον Ιούνιο.
Η πρώτη συζήτηση σχετικά με την εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να γίνει την προσεχή Τρίτη στο Ecofin.
Η αρχική καθοδήγηση της Κομισιόν σχετικά με τη γενική ρήτρα διαφυγής προσανατολιζόταν προς την εκπνοή της φέτος, δεδομένης της σθεναρής ανάκαμψης από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία. Ωστόσο, στις αρχές του περασμένου Μαρτίου ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι είχε δηλώσει ότι η τελική εισήγηση θα γίνει τον Μάιο, μετά τη δημοσίευση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν. Οταν τις παρουσίασε προ ημερών ανέφερε χαρακτηρικά πως «η Ελλάδα και όλα τα κράτη-μέλη με υψηλό χρέος θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά αναφορικά με τη μείωση του επιπέδου χρέους και τον περιορισμό των εθνικά χρηματοδοτούμενων τρεχουσών δαπανών. Αυτή είναι μια αρχή που πρέπει να ληφθεί υπόψη όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από όλα τα κράτη-μέλη με υψηλό χρέος».
Η εισήγηση της Κομισιόν για παράταση της γενικής ρήτρας διαφυγής ενδέχεται να αποτελέσει αντικείμενο διαμάχης, καθώς το Βερολίνο αναμένεται να προβάλει αντιρρήσεις επικαλούμενο κινδύνους, κατά την πάγια τακτική του. Τη στάση του Βερολίνου στο θέμα συνόψισε στην αρχή της εβδομάδας ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Κρίστιαν Λίντνερ, όταν σε συνέντευξη που παραχώρησε σε τέσσερις μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες τόνισε πως «πρέπει να επανέλθουμε σε κατάσταση συνετών δημόσιων οικονομικών». Συνέδεσε, μάλιστα, τη δημοσιονομική πειθαρχία με το καυτό πρόβλημα του πληθωρισμού, υπογραμμίζοντας πως τα επίπεδα του χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος έχουν αντίκτυπο στις τιμές και επηρεάζουν «τη δυνατότητα της ΕΚΤ να αντιμετωπίσει κάθε ενδεχόμενο στην πορεία του πληθωρισμού». Αναφέρθηκε, άλλωστε, ευθέως στην ήδη γνωστή πρόθεση της Κομισιόν να παρατείνει το πάγωμα των κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας, καθιστώντας σαφή τη διαφωνία του και προειδοποιώντας πως «η ταυτόχρονη αύξηση των επιτοκίων και του χρέους εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους». Σημειωτέον ότι η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δήλωσε χθες ότι οι φορείς άσκησης οικονομικής και νομισματικής πολιτικής πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για την καταπολέμηση πολλαπλών πληθωριστικών σοκ.
Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, που είδαν το φως της δημοσιότητας τη Δευτέρα, η μεγέθυνση της ευρωπαϊκής –και της ελληνικής– οικονομίας το 2022 θα είναι σημαντικά μειωμένη σε σχέση με τις προ εισβολής εκτιμήσεις. Η Κομισιόν εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης θα διογκωθούν κατά μόλις 2,7% φέτος, έναντι 4% που προέβλεπε τον περασμένο Φεβρουάριο, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το 2023, η οικονομία της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης προβλέπεται πλέον ότι θα μεγεθυνθούν κατά 2,3%, έναντι 2,8% και 2,7% αντίστοιχα στις χειμερινές προβλέψεις του Φεβρουαρίου. Οι αντίστοιχοι αριθμοί για την Ελλάδα είναι 3,5% για το 2022 (έναντι πρόβλεψης 4,9% τον Φεβρουάριο) και 3,1% το 2023 (έναντι 3,5% τον Φεβρουάριο).