Επιλέγουμε να πληρώσουμε τον καφέ μας με κάρτες και όχι με μετρητά; Οι περισσότεροι καταναλωτές θα έλεγαν ότι το κάνουν. Ομως ο Μπρετ Σκοτ διαφωνεί. Στο βιβλίο του σχετικά με το λογισμικό νέφος, το ρευστό και τις πιστωτικές κάρτες, καθώς και τα ψηφιακά κρυπτογραφημένα νομίσματα και τον πόλεμο στα πορτοφόλια μας («Cloudmoney: Cash, Cards, Crypto and the War for our Wallets»), ο υποστηρικτής της εκστρατείας υπέρ των μετρητών ισχυρίζεται ότι οι ψηφιακές πληρωμές είναι κάτι προκαθορισμένο και αναπόφευκτο, το οποίο επιλέχθηκε για εμάς από εταιρείες τεχνολογίας και μεγάλες τράπεζες. Επομένως, η προώθηση της χρήσης μετρητών, που δεν είναι της μόδας, είναι ένας τρόπος περιορισμού της εταιρικής ισχύος. Το βιβλίο εγείρει φλέγοντα ερωτήματα, αλλά τα επιχειρήματα του Σκοτ είναι απίθανο να είναι αρκετά πειστικά ώστε να σταματήσουν την τάση προς μια κοινωνία χωρίς μετρητά. Η πληρωμή με τρόπο ηλεκτρονικό και όχι με χαρτονομίσματα και κέρματα εγκυμονεί νέους κινδύνους. Οι διακοπές ρεύματος και οι τεχνολογικές βλάβες –όπως η 10ωρη διακοπή στα ευρωπαϊκά συστήματα του δικτύου καρτών Visa το 2018– έκαναν τους ανθρώπους που εξαρτώνται από τις πληρωμές με κάρτα να προσπαθούν να βρουν μετρητά. Οι κυβερνοεπιθέσεις εκθέτουν συχνά σε δημόσια θέα διαδικτυακούς λογαριασμούς. Αλλά ο Σκοτ ασκεί πιο γενικευμένη κριτική.
Ξεκινά επιτιθέμενος σε τράπεζες και εταιρείες ως φορείς που επιδιώκουν κέρδη και δεν έχουν στο επίκεντρο τα συμφέροντα των πελατών τους. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θεωρούν ότι είναι ακριβό να εξυπηρετούν τους φτωχότερους ανθρώπους. Τότε έρχεται η ψηφιοποίηση, δίνοντας τη δυνατότητα στις τράπεζες να αντικαταστήσουν υποκαταστήματα, που στελεχώνονται από ανθρώπους, με τυποποιημένες εφαρμογές έξυπνων κινητών τηλεφώνων. Τα δίκτυα πληρωμών, οι εταιρείες τεχνολογίας και οι τράπεζες επωφελούνται από τη χρέωση των ψηφιακών συναλλαγών. Ο Σκοτ τους κατηγορεί ότι διεξάγουν «πόλεμο κατά των μετρητών» για να κάνουν τους πελάτες να εξαρτώνται περισσότερο από αυτά τα συστήματα. Είναι αλήθεια ότι αυτή η στροφή αφήνει πίσω τους ανθρώπους που βασίζονται σε μια οικονομία με τη χρήση μετρητών. Αλλά υποτιμά το γεγονός ότι η ευκολία των ψηφιακών πληρωμών έχει αλλάξει τη συμπεριφορά των καταναλωτών.
Περίπου το 70% των εμπόρων θα ήθελε να τους επιτρέπεται να αρνούνται την αποδοχή μετρητών για συναλλαγές, σύμφωνα με έρευνα της Payments Europe, εν μέρει επειδή ο χειρισμός χαρτονομισμάτων και κερμάτων είναι λιγότερο βολικός. Αυτοί οι παράγοντες καθώς και η παγκόσμια πανδημία συνέβαλαν στη μείωση των μετρητών, τα οποία αντιστοιχούσαν μόνο στο 26% των συνολικών συναλλαγών παγκοσμίως το 2021, από το 40% πριν από μία δεκαετία, σύμφωνα με μελέτη της JPMorgan.
Ο Μπρετ Σκοτ διαθέτει ισχυρότερα επιχειρήματα όταν προειδοποιεί για τους κινδύνους της εποπτείας και παρακολούθησης των πληρωμών. Η δυνατότητα των κυβερνήσεων και των εταιρειών να παρακολουθούν τις οικονομικές δραστηριότητες των ανθρώπων δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη. Οι κανονισμοί εμποδίζουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εκθέτουν ευαίσθητα δεδομένα σε τρίτους. Ωστόσο, εταιρείες πληρωμών, όπως η PayPal, μπορούν να μοιράζονται πληροφορίες με 600 οργανισμούς, λέει ο Σκοτ, επικαλούμενος δεδομένα από τον Γούλφι Κριστλ του αυστριακού οίκου ερευνών Cracked Labs. Οι μεγάλες εταιρείες μπορούν επίσης να λάβουν φαινομενικά πολιτικές αποφάσεις. Για παράδειγμα, η Visa και η PayPal αρνήθηκαν να επεξεργαστούν δωρεές προς τον ιστότοπο WikiLeaks.
Ωστόσο, αυτή η διαφάνεια μπορεί επίσης να έχει οφέλη. Η κοινή χρήση δεδομένων μπορεί να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να παρακολουθούν ύποπτες πληρωμές και να καταπολεμήσουν τη φοροαποφυγή. Οι σαρωτικές κυρώσεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν δείξει ότι τα δίκτυα ηλεκτρονικών πληρωμών μπορεί να είναι ένα ισχυρό όπλο.