Παρελθόν θα αποτελούν τα αρνητικά επιτόκια για την Ευρωζώνη από το φθινόπωρο, σύμφωνα με τα σχέδια της ΕΚΤ για μια προσεκτική στροφή της σε «κανονική νομισματική πολιτική», όπως ανακοίνωσε χθες η πρόεδρος της τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της ΕΚΤ, τους οποίους παραθέτει η κ. Λαγκάρντ σε blog της τράπεζας, θα προηγηθεί ο τερματισμός του προγράμματος αγορών ομολόγων στις αρχές του γ΄ τριμήνου και μέχρι το φθινόπωρο θα έχει μεσολαβήσει μια περίοδος σχεδόν τριών μηνών. Η τράπεζα σχεδιάζει την πρώτη αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και μια ισόποση τον Σεπτέμβριο. Οι ανακοινώσεις της κ. Λαγκάρντ εξώθησαν σε άνοδο 0,7% το ευρώ, που έφτασε το 1,0635 δολ. ενώ οδήγησαν σε υποχώρηση τα δεκαετή ομόλογα της Γερμανίας, με τις αποδόσεις τους να αυξάνονται και πάλι κατά 2 μ.β., στο 0,96%.
Στη σχετική ανακοίνωσή της, η κ. Λαγκάρντ τονίζει πως «βάσει της εικόνας που έχουμε αυτήν τη στιγμή, εκτιμούμε πως θα είμαστε σε θέση να εγκαταλείψουμε τα αρνητικά επιτόκια προς τα τέλη του γ΄ τριμήνου». Οι εκτιμήσεις της αντανακλούν τη συναίνεση που διαμορφώνεται τελευταία στους κόλπους της τράπεζας για μια πρώτη αύξηση των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Ιουλίου. Αιτία βέβαια ο πληθωρισμός, καθώς έφτασε τον περασμένο μήνα το 7,5%, διαψεύδοντας τη θεωρία που υποστήριξε επί μήνες τόσο η πρόεδρος όσο και άλλα στελέχη της τράπεζας ότι οι τιμές θα αποκλιμακώνονταν το 2022 επειδή θα χαλάρωνε το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Δεδομένου του υψηλού πληθωρισμού, η κ. Λαγκάρντ υπογραμμίζει ότι μια αύξηση των επιτοκίων «δεν αποτελεί στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική, καθώς αν η τράπεζα διατηρούσε αμετάβλητα τα επιτόκια σε αυτό το περιβάλλον, θα ισοδυναμούσε με χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής».
Οπως σημειώνει η κ. Λαγκάρντ, η Ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη «με μια σειρά από σοκ στις τιμές παραγωγού και στις τιμές των τροφίμων». Αναφέρεται μάλιστα στην άρνηση του ΟΠΕΚ να αυξήσει την παραγωγή του, στην άνοδο των τιμών του φυσικού αερίου και των λιπασμάτων και, τέλος, στις παρενέργειες του πολέμου στην Ουκρανία.
Τονίζει επίσης ότι έχουν μεσολαβήσει σοκ τόσο στην πλευρά της ζήτησης όσο και στην πλευρά της προσφοράς βιομηχανικών προϊόντων με τη ζήτηση να έχει εκτοξευθεί στα ύψη χάρη στις πολιτικές στήριξης και την προσφορά να μειώνεται εξαιτίας των lockdowns και της πολιτικής μηδενικής ανοχής στον κορωνοϊό που εφαρμόζει η Κίνα.
Η ΕΚΤ σχεδιάζει την πρώτη αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και μια ισόποση τον Σεπτέμβριο.
Εχουν προηγηθεί, την περασμένη εβδομάδα, οι δηλώσεις του Ολλανδού κεντρικού τραπεζίτη, Κλάας Κνοτ, που άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη και μιας αύξησης των επιτοκίων κατά μισή εκατοστιαία μονάδα εάν χρειαστεί. Η κ. Λαγκάρντ έχει, πάντως, τονίσει επανειλημμένως ότι η επιστροφή σε κανονική νομισματική πολιτική θα γίνει σταδιακά και στην ίδια κατεύθυνση κατατείνουν και όσα έγραψε χθες στο blog της ΕΚΤ.
Επισημαίνει πως μετά την πρώτη αύξηση των επιτοκίων, οι κινήσεις της τράπεζας θα είναι ανάλογες με την πορεία του πληθωρισμού. «Αν δούμε τον πληθωρισμό να σταθεροποιείται στο 2% μεσοπρόθεσμα, τότε θα είναι σκόπιμο ένα ακόμη βήμα προς τα κανονικά επίπεδα των επιτοκίων, προς ένα ουδέτερο επίπεδο». Δεν παραλείπει να υπογραμμίσει πως «η συνολική κλίμακα της προσαρμογής δεν μπορεί να καθοριστεί εκ των προτέρων». Η κ. Λαγκάρντ σημειώνει, άλλωστε, πως η τράπεζα πρέπει να λάβει υπ’ όψιν «την εικόνα της ανάπτυξης όταν θα δρομολογεί την επιστροφή σε κανονική νομισματική πολιτική, αφού «είναι συνετό να κινηθούμε βήμα προς βήμα παρακολουθώντας τον αντίκτυπο των κινήσεών μας στην οικονομία».
Οπως τονίζει, υπήρξε σειρά παραγόντων που στήριξαν την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη, όπως η επανεκκίνηση της οικονομίας, ο μεγάλος όγκος αποταμίευσης και τα δημοσιονομικά μέτρα των κυβερνήσεων για τον περιορισμό του κόστους της ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Εχει, εξάλλου, ανακάμψει η αγορά εργασίας πολύ ταχύτερα από όσο αναμενόταν και η ανεργία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά. Τονίζει, πάντως, ότι τόσο η κατανάλωση όσο και οι επενδύσεις παραμένουν σαφώς κάτω των προ της κρίσεως επιπέδων τους. Οι ανακοινώσεις της συνάδουν με τις εκτιμήσεις που εξέφρασε στις αρχές Μαΐου ο Φινλανδός Ολι Ρεν, όταν μιλώντας σε εφημερίδα της χώρας του είπε πως η τράπεζα πρέπει να εγκαινιάσει στροφή στην περιοριστική νομισματική πολιτική τον Ιούλιο με στόχο να έχει εγκαταλείψει τα αρνητικά επιτόκια το φθινόπωρο με μία ακόμη αύξηση τον Σεπτέμβριο.
Παράλληλα, η κ. Λαγκάρντ δήλωσε χθες πως η ΕΚΤ «θα σχεδιάσει και θα αξιοποιήσει νέα εργαλεία» που θα διασφαλίσουν πως η νομισματική πολιτική θα μεταφέρεται καταλλήλως σε όλη την Ευρωζώνη». Το συγκεκριμένο σχόλιο αφορά την εντεινόμενη ανησυχία πολλών χωρών-μελών της Ευρωζώνης πως η πρώτη αύξηση επιτοκίων έπειτα από δέκα και πλέον χρόνια μπορεί να προκαλέσει κραδασμούς στις αγορές ομολόγων και μεγάλες αποκλίσεις στο κόστος δανεισμού ανάμεσα στις 19 χώρες.