Σε ακόμα ένα πυροσβεστικό μέτρο, και μάλιστα προκλητικά προσωρινό με διάρκεια ουσιαστικά μόνο μέχρι τις εκλογές του επόμενου έτους, ετοιμάζεται να καταφύγει η κυβέρνηση της Τουρκίας. Αυτή τη φορά ετοιμάζεται να θέσει ανώτατο όριο 25% στις αυξήσεις των ενοικίων που κυριολεκτικά καλπάζουν, επισκιάζοντας αντίστοιχα προβλήματα στην αγορά στέγης άλλων χωρών. Και όλα αυτά ενώ τα τουρκικά νοικοκυριά αγωνίζονται να επιβιώσουν παλεύοντας με την ακρίβεια και έναν πληθωρισμό 73,5% που επιταχύνεται διαρκώς.
Το μέτρο φαίνεται να έχει ψηφοθηρικό χαρακτήρα, καθώς ανακοινώνεται ένα χρόνο πριν από τις εκλογές του 2023 κι ενώ ξεχειλίζει η οργή των απλών Τούρκων για το απαγορευτικό ύψος των ενοικίων και τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις τους. Σύμφωνα με την online εταιρεία ερευνών αγοράς sahibinden.com, στην Κωνσταντινούπολη τα καινούργια συμβόλαια ενοικίασης που έκλεισαν τον Μάιο προβλέπουν ενοίκια αυξημένα κατά 147% κατά μέσον όρο σε σύγκριση με τα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Σχετικό δημοσίευμα της εφημερίδας Sozcu αναφέρει μάλιστα πως οι ιδιοκτήτες ακινήτων προσπαθούν συστηματικά να διώξουν τους ενοικιαστές και να κλείσουν νέα συμβόλαια σε υψηλότερες τιμές. Το αποτέλεσμα είναι ένα κύμα αγωγών και μηνύσεων υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με παλαιότερα δεδομένα. «Η κατάσταση στην αγορά δεν είναι πλέον φυσιολογική», σχολιάζει ο Νιζαμεντίν Αζα, επικεφαλής της ένωσης εργολάβων και μεσιτικών της Κωνσταντινούπολης. Οπως τονίζει, τους τελευταίους τρεις μήνες είναι συνεχείς οι μάχες, οι απειλές, οι κατηγορίες και οι αγωγές μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών. Και καταλήγει ο ίδιος πως «τόσο οι μεν όσο και οι δε έχουν το δίκιο τους, και προσπαθούν και οι μεν και οι δε να ζήσουν».
Αναφερόμενος στο πρόβλημα, ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης Μπεκίρ Μποζντάγκ ανακοίνωσε χθες πως οι αρμόδιες αρχές θα συμπεριλάβουν στη σχετική νομοθεσία νέα διάταξη που θα θεσπίζει το νέο ανώτατο όριο στις αυξήσεις των ενοικίων και το οποίο μάλλον θα τεθεί σε εφαρμογή από τον επόμενο μήνα και θα παραμείνει σε ισχύ επί ένα έτος. Βάσει της έως τώρα υφιστάμενης νομοθεσίας, οι αυξήσεις των ενοικίων για τους παλαιούς ενοικιαστές δεν μπορούν να υπερβαίνουν τον πληθωρισμό, σε σύγκριση δηλαδή με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Τον Μάιο το ποσοστό αυτό έφθασε στο 39,3% και αναμένεται να εκτοξευθεί περαιτέρω, ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν τον περασμένο μήνα κατά 73,5%.
Με το βλέμμα στις κάλπες το νέο μέτρο, θα ισχύσει μέχρι τις εκλογές του 2023.
Ο Τούρκος πρόεδρος εμμένει πάντως στην ανορθόδοξη πολιτική του και έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα επιτρέψει αύξηση των επιτοκίων πριν από τις εκλογές, ακριβώς επειδή θέλει να έχει έως τότε καταγράψει κάποια επιτάχυνση της οικονομίας. Επανερχόμενος στις γνώριμες θεωρίες του δήλωσε πως ο πληθωρισμός μπορεί μεν να είναι ένα από τα προβλήματα της Τουρκίας, αλλά δεν αποτελεί την κύρια αιτία των προβλημάτων της. Και συνεχίζοντας διευκρίνισε πως το πρόβλημα της Τουρκίας είναι το υψηλό κόστος ζωής. Υπεραμυνόμενος της πολιτικής του ο Ταγίπ Ερντογάν προετοίμασε την αγορά για νέες μειώσεις των επιτοκίων και δεσμεύθηκε πως «δεν πρόκειται να τα ανεβάσουμε, θα πάμε αντίθετα στο ρεύμα των αυξήσεων επιτοκίων που έχει επικρατήσει διεθνώς, εκτός από την Κίνα, με σκοπό να ανακοπεί η άνοδος του πληθωρισμού». Τόνισε επίσης πως η Τουρκία έχει «χάσει πολλά χρόνια» ακολουθώντας την παραπλανητική θεωρία ότι πρέπει να ελέγχονται τα επίπεδα των τιμών με την αύξηση του κόστους δανεισμού, ώστε να περιορίζεται η κατανάλωση. Υποστήριξε μάλιστα πως «αυτού του είδους οι πολιτικές», δηλαδή ό,τι προβλέπει και το πρώτο εγχειρίδιο μακροοικονομικών στο πρώτο έτος οποιασδήποτε οικονομικής πανεπιστημιακής σχολής, ωφελούν μόνον όσους διαθέτουν ήδη πλούτο, καθώς «γεμίζουν τις τσέπες τους με τα κέρδη από τους τόκους», συμπεριλαμβανομένων και των ξένων επενδυτών.
Εξηγώντας, άλλωστε, για ακόμη μία φορά το παράδοξο σχέδιό του, ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε πως οι επενδυτές θα μπορούν να επωφεληθούν από τα χαμηλότοκα δάνεια και έτσι θα εμπιστεύονται την Τουρκία και θα αυξάνονται η παραγωγή της, οι εξαγωγές της αλλά και η απασχόληση. Σύμφωνα με τη θεωρία του Ταγίπ Ερντογάν, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα αποκαταστήσει στα δέοντα επίπεδα τη συναλλαγματική ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος και με τον τρόπο αυτόν «θα επιτύχουμε τη σταθεροποίηση των τιμών». Τέλος, ο Τούρκος πρόεδρος προανήγγειλε ρύθμιση για την αύξηση της αμοιβής των δημοσίων υπαλλήλων. Πρόκειται για την αύξηση 50% που έχει δοθεί από την αρχή του έτους ως μέτρο αντιμετώπισης του πληθωρισμού και της ακρίβειας αλλά και της ελεύθερης πτώσης του τουρκικού νομίσματος.