Η ψηφιακή πύλη για τη ρύθμιση των χρεών φυσικών και νομικών προσώπων, ο εξωδικαστικός μηχανισμός και ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων για την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών αναδεικνύονται τα τρία μεγαλύτερα «αγκάθια» του νέου πτωχευτικού νόμου, που στοχεύει στην παροχή δεύτερης ευκαιρίας για όσους έχουν οφειλές σε τράπεζες, funds ή Δημόσιο, με την οριστική διευθέτηση των χρεών τους.
Καθυστέρηση
Η ηλεκτρονική πύλη στην οποία θα υποβάλλονται όλες οι αιτήσεις για τη ρύθμιση των χρεών προς τις τράπεζες, αλλά κυρίως τα funds που έχουν αγοράσει τα κόκκινα δάνεια, προβλέπεται στο πλαίσιο του νέου πτωχευτικού νόμου και παρά το γεγονός ότι έχει ψηφιστεί από το 2020 και έχει προαναγγελθεί, δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία.
Η λειτουργία της πλατφόρμας συνδυάζεται με τον Κώδικα Δεοντολογίας που έχει θεσπίσει η ΤτΕ για την παρακολούθηση όλων των ρυθμίσεων και στόχο έχει να βάλει τέλος στις αρρυθμίες που διαπιστώνονται κατά τις προσπάθειες διακανονισμού χρεών μεταξύ των οφειλετών και των πιστωτών τους και οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ατελείς ρυθμίσεις, αλλά και καθυστερήσεις στην προσπάθεια εξεύρεσης κοινώς αποδεκτής λύσης.
Πλην της λειτουργίας της ως κόμβου για την υποδοχή όλων των αιτήσεων, η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα συνδέεται με τις φορολογικές αρχές, τις τράπεζες και τις εταιρείες που διαχειρίζονται τα κόκκινα δάνεια που έχουν μεταβιβαστεί σε funds, προκειμένου να αντλούνται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τις οφειλές που βαρύνουν ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση, και να επιταχύνεται η διαδικασία διακανονισμού των χρεών.
Στην πλατφόρμα του εξωδικαστικού που δημιουργήθηκε πριν από ακριβώς ένα χρόνο, οι ρυθμίσεις προχωρούν αργά.
Πολλές εκκρεμότητες
Στην περίπτωση του εξωδικαστικού μηχανισμού, ο αριθμός των ρυθμίσεων που έχουν οριστικοποιηθεί μέχρι σήμερα διαψεύδει τις αρχικές προσδοκίες για ταχεία ρύθμιση των χρεών μέσω της αυτοματοποιημένης λύσης που έχει δημιουργηθεί στην Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους και η οποία προέβλεπε λύσεις σε όσους έχουν υποβάλει αίτημα εντός δύο μηνών. Η πλατφόρμα δημιουργήθηκε πριν από ακριβώς ένα χρόνο και παρά τον σημαντικό αριθμό των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί έως σήμερα, οι ρυθμίσεις προχωρούν αργά, δημιουργώντας ήδη ένα στοκ περίπου 5.600 υποθέσεων συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ, σε εκκρεμότητα. Πρόκειται για υποθέσεις που σύμφωνα με στοιχεία από την Ειδική Γραμματεία Ιδιωτικού Χρέους είναι σε προχωρημένο στάδιο, αλλά τα λάθη και οι παραλείψεις που συγκεντρώνουν, δημιουργούν καθυστερήσεις για την οριστική διευθέτησή τους.
Μέχρι σήμερα ο μηχανισμός έχει δώσει τελικές λύσεις μόλις σε 125 περιπτώσεις οφειλών, οι οποίες έχουν οριστικοποιηθεί και οι οφειλέτες τους έχουν αρχίσει να πληρώνουν. Στην ουρά βρίσκονται άλλες 36.600 υποθέσεις οφειλετών που έχουν υποβάλει αίτηση ρύθμισης, συναινώντας στην άρση του τραπεζικού τους απορρήτου, χωρίς όμως η διαδικασία να έχει προχωρήσει ακόμη, ενώ άλλες 11.500 υποθέσεις είναι στο αρχικό στάδιο της υποβολής της αίτησης.
Πρώτη κατοικία
Στην περίπτωση του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, η προκήρυξη για την προσέλκυση επενδυτών που θα αναλάβουν τη λειτουργία του δημοσιεύθηκε στα τέλη Ιουνίου, αλλά η σύστασή του δεν αναμένεται πριν από τα τέλη του 2023, δημιουργώντας ένα κενό στην προστασία της πρώτης κατοικίας, που η κυβέρνηση επιδιώκει να καλύψει μέσα από το ενδιάμεσο πρόγραμμα επιδότησης της πρώτης κατοικίας που πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή εντός του καλοκαιριού. Η προκήρυξη ορίζει την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τους υποψήφιους επενδυτές στις 19 Ιουλίου, ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει η περίοδος του ανταγωνιστικού διαλόγου, κατά την οποία όσοι συμμετέχουν στη διαδικασία να υποβάλουν τις προτάσεις τους για τον τρόπο βάσει του οποίου θα πρέπει να «στηθεί» ο φορέας, προκειμένου να συγκεντρώσει το τελικό επενδυτικό ενδιαφέρον. Τα μεγάλα επενδυτικά κεφάλαια που έχουν τοποθετηθεί στην αγορά των κόκκινων δανείων εμφανίζονται επιφυλακτικά ως προς τους όρους λειτουργίας του φορέα, προβάλλοντας την ανάγκη να υπάρξουν εγγυήσεις στην περίπτωση που οι ευάλωτοι οφειλέτες δεν πληρώνουν το ενοίκιο που προβλέπεται από τη σύμβαση. Υπενθυμίζεται πως ο φορέας θα αγοράζει τα ακίνητα που είναι πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών και θα τους επιτρέπει να μένουν σε αυτά έναντι ενοικίου. Τα νοικοκυριά θα έχουν το δικαίωμα να επαναγοράσουν το ακίνητο ύστερα από 12 χρόνια και εφόσον στο μεσοδιάστημα είναι συνεπείς στην καταβολή του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνουν στον φορέα. Το κράτος θα «παρεμβαίνει» επιδοτώντας το ενοίκιο που θα πρέπει να πληρώνει ο δανειολήπτης στον φορέα ώστε να μένει στο ακίνητο που του έχει παραχωρηθεί. Το ύψος του επιδόματος θα ξεκινά από 70 ευρώ και μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο όριο τα 210 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών του κάθε νοικοκυριού. Κρίσιμα θέματα που τίθενται ήδη από τους υποψήφιους επενδυτές είναι η τιμή αγοράς του ακινήτου, η ανάγκη αύξησης της κρατικής επιδότησης, ώστε το ενοίκιο να ανταποκρίνεται στα σημερινά επίπεδα των τιμών της αγοράς των μισθώσεων, αλλά και η μετάθεση της υποχρέωσης τακτοποίησης του ακινήτου από τυχόν αυθαιρεσίες κατά το στάδιο της επαναπώλησής του και όχι κατά το στάδιο της απόκτησής του από τον φορέα.
Να σημειωθεί ότι στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί έχουν προσφύγει περίπου 1.000 δανειολήπτες που χαρακτηρίζονται ευάλωτοι, αλλά μόλις 150 από αυτούς έχουν πιστοποιηθεί ότι πληρούν τα κριτήρια.