O σωστός σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός μέσου κατά του κατακερματισμού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αναμένεται να υποστηρίξουν την αξιολόγηση της Ελλάδας, όπως σημειώνει στην «Κ» η Scope Ratings. Αλλωστε, ο οίκος έχει επισημάνει ότι η ενίσχυση της στήριξης, μετά την κρίση της COVID-19, των ελληνικών χρεογράφων από το ευρωσύστημα αποτελεί προϋπόθεση για ευνοϊκές μελλοντικές αξιολογήσεις της χώρας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεδομένου ότι η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έως το 2023, τη στιγμή που οι ευέλικτες επανεπενδύσεις του PEPP, οι οποίες και ενεργοποιήθηκαν την 1η Ιουλίου και υπολογίζονται στα 17 δισ. ευρώ τον μήνα, δεν κρίνονται αρκετές από τους αναλυτές, για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός στην Ευρωζώνη.
Την Παρασκευή η Fitch
Η Scope Ratings βαθμολογεί την Ελλάδα ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα και στα ίδια επίπεδα με την αξιολόγηση που δίνουν οι S&P και DBRS, και αν και δεν ανήκει στους τέσσερις οίκους που «ακούει» η ΕΚΤ, ωστόσο στοχεύει σύντομα να ενταχθεί σε αυτό το γκρουπ. Οι Fitch και Moody’s βαθμολογούν την Ελλάδα δύο και τρία σκαλοπάτια μακριά από την επενδυτική βαθμίδα αντίστοιχα, με την επόμενη προγραμματισμένη ετυμηγορία της Fitch (η οποία διατηρεί θετικές προοπτικές) να αναμένεται αυτή την Παρασκευή 8 Ιουλίου.
Η ΕΚΤ πρέπει να παρουσιάσει στην αγορά έως τις 21 Ιουλίου το νέο εργαλείο το οποίο θα εμποδίσει τα επεισόδια «πανικού», καθώς ξεκινάει τις αυξήσεις των επιτοκίων τη στιγμή που ο πληθωρισμός καταγράφει αλλεπάλληλα ρεκόρ.
«Η εισαγωγή ενός μέσου κατά του κατακερματισμού από την ΕΚΤ είναι θεμελιώδους σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της σημαντικής διεύρυνσης των spreads στην Ευρωζώνη», σημειώνουν στην «Κ» ο Ντένις Σεν, διευθυντής της Scope Ratings και επικεφαλής αναλυτής για την Ελλάδα, και η Αλεσάντρα Πόλι, αναλύτρια κρατικών αξιολογήσεων του οίκου.
Κατά τη Scope, η ύπαρξη ενός νέου εργαλείου είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση σταθερών συνθηκών χρηματοδότησης για τις πιο ευάλωτες περιφερειακές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία. Τα υπάρχοντα μέσα της ΕΚΤ –όπως το PEPP– σχεδιάστηκαν υπό διαφορετικές συνθήκες και δεν ταιριάζουν με τις τρέχουσες.
Το νέο εργαλείο της ΕΚΤ θα καθησυχάζει όχι μόνο τις αγορές, αλλά και τους οίκους αξιολόγησης.
Από τη μία πλευρά, η ευελιξία του PEPP μεταξύ των δικαιοδοσιών, των κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων και του χρόνου, είναι κρίσιμη κατά τη φάση επανεπένδυσης τίτλων για τον περιορισμό του κατακερματισμού, ειδικά εάν οι επανεπενδύσεις γίνουν εμπροσθοβαρώς.
Η «παγίδα» είναι, σύμφωνα με τη Scope, ότι οι αυτοεπιβαλλόμενες προϋποθέσεις των θέσεων που έχει η ΕΚΤ στα ομόλογα υπό το PEPP, οι οποίες συγκλίνουν με την πάροδο του χρόνου σε μια κατανομή περίπου σύμφωνη με τα κλειδιά κεφαλαίου, μειώνουν την ισχύ του μέσου.
Μία υποθετική πρώτη ενεργοποίηση του προγράμματος Οριστικών Νομισματικών Συναλλαγών (ΟΜΤ), που δημιουργήθηκε το 2012, θα περιοριζόταν στην αποτελεσματικότητά του λόγω των αυστηρών όρων που έχει, δηλαδή την ύπαρξη ενός συνοδευτικού προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), που είναι πολιτικά δύσκολο να αποδεχθούν πολλές χώρες της Νότιας Ευρώπης. Ως εκ τούτου, αυτό θα περιόριζε την αποτελεσματικότητα του OMT για να καθησυχάζει τους επενδυτές.
Ο στόχος
«Ενα νέο μέσο θα πρέπει, πρώτα και κύρια, να στοχεύει συγκεκριμένα και ξεκάθαρα στην αποκατάσταση των spreads σύμφωνα με τα θεμελιώδη δημοσιονομικά στοιχεία των χωρών. Θα πρέπει να εφαρμόζεται με ευέλικτο τρόπο όταν τα spreads διευρύνονται υπερβολικά ή πολύ γρήγορα. Ενα τέτοιο εργαλείο κατά του κατακερματισμού θα μπορούσε να διατηρήσει την ευελιξία του PEPP, συνοδευόμενη από μέτριες προϋποθέσεις, οι οποίες και θα εγγυώνται την ομαλή εφαρμογή, ενώ ταυτόχρονα θα μειώνει τον κίνδυνο νομικών προκλήσεων από πιθανούς επικριτές, όπως το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας», σημειώνουν οι αναλυτές της Scope, και περιγράφουν τη μορφή που θα πρέπει να έχει το νέο εργαλείο της ΕΚΤ ώστε να καθησυχάσει όχι μόνο τις αγορές αλλά και τους οίκους αξιολόγησης σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της πιστοληπτικής ικανότητας των χωρών της Ευρωζώνης στο εξής.
Παράλληλα, οι αναλυτές του οίκου επισημαίνουν πως η «αποστείρωση» (sterilization) θα μπορούσε να συνοδεύει το μέσο, η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί με την πώληση άλλων περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας ή την απόσυρση ρευστότητας κατά την αγορά του χρέους συγκεκριμένων κρατών-μελών – παρόμοια με το σχέδιο του Προγράμματος Αγορών Τίτλων (SMP) του 2010. Αυτό αποφεύγει την υπερβολική αύξηση του μεγέθους του ισολογισμού της ΕΚΤ σε μια περίοδο υπερβολικού πληθωρισμού άνω του 10% σε ορισμένα κράτη-μέλη και μειώνει τον κίνδυνο υπονόμευσης των μελλοντικών κατευθυντήριων γραμμών της ΕΚΤ για τη νομισματική σύσφιγξη. Η αποστείρωση θα μπορούσε να εξασφαλίσει την αποφυγή της εικόνας της «σύσφιγξης, με ταυτόχρονη χαλάρωση» εάν οι αγορές περιουσιακών στοιχείων γίνουν χωρίς αποστείρωση.
Τέλος, σύμφωνα με τους κ.κ. Σεν και Πόλι, αυτό που θα βοηθούσε στον καθησυχασμό των αγορών σε ό,τι αφορά την επιτυχή και αποτελεσματική εφαρμογή ενός μέσου κατά του κατακερματισμού, θα ήταν η σαφής ενημέρωση των χαρακτηριστικών του και του τρόπου χρήσης του. «Αν και δεν βλέπουμε προς το παρόν τα spreads να αυξάνονται στο επίπεδο που είχαν εκτοξευθεί το 2010-2012, μάθαμε από το παρελθόν πόσο ισχυρή μπορεί να είναι μια πειστική και συνεπής επικοινωνία τύπου “whatever it takes” στον περιορισμό των αυτοεκπληρούμενων φαύλων κύκλων», όπως καταλήγουν.