Το σοκ που είχε σημειωθεί στην αγορά ομολόγων έχει ξεκάθαρα υποχωρήσει έπειτα και από τις έκτακτες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για την ενεργοποίηση των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP, καθώς και την ολοκλήρωση προσεχώς του νέου εργαλείου κατά του κατακερματισμού. Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων έχουν μειωθεί αρκετά, όπως και τα spreads, από την κορύφωση της 14ης Ιουνίου, πριν δηλαδή την έκτακτη συνεδρίαση της ΕΚΤ. Μια αξιοσημείωτη εξέλιξη είναι πως η Ελλάδα σχεδόν «ισοφάρισε» την Ιταλία, αφού οι αποδόσεις των 10ετών τους ομολόγων κινούνται περίπου στα ίδια επίπεδα και το μεταξύ τους spread έχει σχεδόν μηδενιστεί.
Αυτό, σύμφωνα με τους αναλυτές, σημαίνει πως η αγορά, πολύ πιο ψύχραιμα πλέον, αρχίζει και τιμολογεί και συγκρίνει το ρίσκο και τις προοπτικές των χωρών. Αυτό το «φαινόμενο», ο συναγωνισμός δηλαδή Ελλάδας και Ιταλίας, είχε σημειωθεί το 2019, καθώς και το 2020. Τώρα αυτή η «κόντρα» έχει και πάλι επιστρέψει.
Από το υψηλό του 4,7% που είχε αγγίξει η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου στις 14 Ιουνίου και τις 305 μ.β. που είχε αγγίξει το spread, έχουν υποχωρήσει στο 3,4% και 218 μ.β. αντίστοιχα. Στην Ιταλία, από το 4,18% και τις 255 μ.β., η απόδοση του 10ετούς κινείται στο 3,35% και το spread στις 208 μ.β. Μόλις 10 μ.β. «χωρίζουν» Ελλάδα και Ιταλία, έναντι 60 μ.β. πριν από έναν περίπου μήνα, ενώ στα μέσα της εβδομάδας το spread είχε αγγίξει για λίγο και το μηδέν.
Οι αναλυτές τονίζουν πως, σαν βάση, το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει επενδυτική βαθμίδα και η Ιταλία έχει, από μόνο του σημαίνει ότι το μεταξύ τους spread δεν μπορεί παρά να είναι σχετικά μεγάλο. Ωστόσο, συγκρίνοντας τις δύο χώρες, η ζυγαριά των πλεονεκτημάτων γέρνει προς την πλευρά της Ελλάδας, ενώ είναι ξεκάθαρο πως η Ιταλία έχει πάρει τη θέση της χώρας μας ως η μεγάλη ανησυχία για την Ευρωζώνη, όπως έχουν επισημάνει πολλοί οίκοι, εκτιμώντας μάλιστα πως η εκτόξευση των ιταλικών spreads ήταν αυτή που κινητοποίησε την ΕΚΤ.
Ετσι, πρώτον, σε αυτό που η Ελλάδα κερδίζει πόντους έναντι της Ιταλίας είναι οι οικονομικές προοπτικές, τα θεμελιώδη μεγέθη και το προφίλ του χρέους.
Οι διεθνείς οίκοι προβλέπουν πολύ ανώτερη ανάπτυξη για την Ελλάδα φέτος, με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις να κινούνται στο 3,5%-6,5% (π.χ Bofa, ING, HSBC), ενώ για την Ιταλία δεν ξεπερνούν το 2,8%.
Επίσης, η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα επιστρέψει στα πρωτογενή πλεονάσματα το 2023, ενώ η ιταλική κυβέρνηση έχει δηλώσει πως έως το 2025 η Ιταλία θα έχει ακόμη έλλειμμα, με τους αναλυτές να προειδοποιούν ότι η αποκατάσταση του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι βασική προϋπόθεση για να είναι βιώσιμο το χρέος της Ιταλίας.
Οι οικονομικές προοπτικές, τα θεμελιώδη μεγέθη και το προφίλ του χρέους της χώρας μας είναι καλύτερα από εκείνα της Ιταλίας.
Σε ό,τι αφορά το χρέος, αν και ο δείκτης χρέους/ΑΠΕ της Ελλάδας είναι ο υψηλότερος (193% έναντι του 150%), η Ελλάδα απολαμβάνει ένα πολύ πιο ευνοϊκό προφίλ με μέση διάρκεια λήξης τα 18,2 έτη, τη μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη. «Η Ελλάδα θα υπεραποδώσει τόσο στο μέτωπο της οικονομικής ανάπτυξης όσο και σε επίπεδο δημοσίων οικονομικών, έναντι της Ιταλίας, αν και θα χρειαστεί αρκετός χρόνος μέχρι ο δείκτης χρέους της Ελλάδας να βρεθεί σε καλύτερη βάση από αυτόν της Ιταλίας.
Η Ελλάδα επωφελείται επίσης από ένα πιο διευρυμένο προφίλ του δημοσίου χρέους», σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος της Oxford Economics, Ρικάρντο Αμάρο.
Η Ελλάδα πάντως βρίσκεται σε σχετικά πλεονεκτική θέση και λόγω του περιορισμένου μεγέθους της αγοράς εμπορεύσιμων ομολόγων της, όπως επισημαίνει μιλώντας στην «Κ» ο Αντουάν Μπουβέ, στρατηγικός αναλυτής στην ING. «Η ευέλικτη επανεπένδυση όλων των ομολόγων που έχει αγοράσει η ΕΚΤ (PEPP) αυτό και το επόμενο έτος θα είναι αρκετή για να καλύψει την εκδοτική δραστηριότητα των μικρότερων χωρών της περιφέρειας, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία», τονίζει.
Δεύτερον –και πολύ σημαντικό για τις αγορές– είναι το πολιτικό σκηνικό. Η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία παραμένει εύθραυστη ενόψει και των εκλογών του επόμενου έτους. Αυτό, σε συνδυασμό με τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να ολοκληρωθούν, σημαίνει ότι υπάρχει και μεγάλος κίνδυνος καθυστέρησης της εφαρμογής του σχεδίου ανάκαμψης. Αντίθετα, στην Ελλάδα οι εκλογές δεν αποτελούν πηγή κινδύνου κατά τους αναλυτές, καθώς εκτιμάται ευρέως ότι θα υπάρχει συνέχιση της τρέχουσας οικονομικής πολιτικής.
«Ως ο μεγαλύτερος οφειλέτης στην Ευρωζώνη, η Ιταλία εγκυμονεί μεγαλύτερους κινδύνους από την Ελλάδα, γι’ αυτό και το μεταξύ τους spread κινείται προς το μηδέν. Ειδικά από το 2018 (μετά τις εκλογές στην Ιταλία) και από το 2019 (μετά τις εκλογές στην Ελλάδα), η αγορά αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον πολιτικό κίνδυνο στις δύο χώρες. Αυτό είναι πολύ θετικό για την Ελλάδα», τονίζει στην «Κ» ο αναλυτής της Danske Bank, Σεμπάστιαν Φελέχνερ.
Πάντως, η επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας για την Ελλάδα εκτιμάται ότι θα έρθει μετά τις κάλπες και αφού έχει διαμορφωθεί το νέο πολιτικό τοπίο. «Θα χαιρετούσαμε τη βραχυπρόθεσμη αστάθεια τους επόμενους μήνες (σ.σ. σε περίπτωση πρόωρων εκλογών οι οποίες πιθανότατα θα διεξαχθούν σε δύο γύρους) εάν αυτό σημαίνει αυξημένη σαφήνεια και εμπιστοσύνη μακροπρόθεσμα. Η σαφήνεια στο πολιτικό μέτωπο θα υποστηρίξει περαιτέρω την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας», σημειώνει η Axia Research.
Τρίτον, η Ιταλία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην ενεργειακή κρίση. Η υψηλή εξάρτηση της Ιταλίας από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία (40% όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου και σχεδόν το 15% των εισαγωγών πετρελαίου της προέρχονται από εκεί) την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στις εξελίξεις στο ενεργειακό μέτωπο. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η Ιταλία θα πληγεί περισσότερο από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, ενώ η κυβέρνηση εκτιμά ότι σε ένα σενάριο έλλειψης φυσικού αερίου η ανάπτυξη θα κινηθεί 0,8%-2,3% χαμηλότερα φέτος. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, εάν σταματήσουν τελείως οι ροές φυσικού αερίου μέσω του Nord Stream 1, η Ιταλία θα εισέλθει σε ύφεση.
Για την Ελλάδα, η εκτόξευση του πληθωρισμού λόγω (και) της ενεργειακής κρίσης έχει σίγουρα αυξήσει τους κινδύνους για την οικονομία, ωστόσο, όπως έχει επισημάνει και η Moody’s, δεν κατατάσσεται στις χώρες που κινδυνεύουν ιδιαίτερα, καθώς η έκθεσή της σε ένα σοκ του φυσικού αερίου είναι μέτρια, ενώ η οικονομική ισχύς, όπως και η δημοσιονομική ισχύς είναι υψηλές, παράγοντες που παίζουν ρόλο στην πιστοληπτική αξιολόγηση.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr