Ηταν μάλλον αδιανόητα έως τώρα, αλλά πλέον αποτελούν πραγματικότητα. Ο λόγος για τα πράσινα ομόλογα που θα χρηματοδοτούν σχέδια πυρηνικής ενέργειας στην Ευρώπη. Από τη στιγμή που η Ε.Ε. πήρε την, κατά πολλούς παράτολμη, απόφαση να εντάξει την πυρηνική ενέργεια στη λεγόμενη «ταξονομία», κοινώς στην κατηγορία ενέργειας φιλικής προς το περιβάλλον, η εξέλιξη ήταν αναμενόμενη για τη νεοπαγή αγορά πράσινων ομολόγων της Ευρώπης.
Ηδη η υπό κρατικοποίηση ενεργειακή της Γαλλίας Electricité de France έχει προσαρμόσει αναλόγως τα σχέδιά της για την έκδοση πράσινων ομολόγων, ενώ σύμφωνα με τη NatWest Markets Plc, που αναλαμβάνει τις εκδόσεις ομολόγων φιλικών προς το περιβάλλον, αρκετές άλλες εταιρείες συνομιλούν με τους πιστωτές τους για το θέμα. Αν και τυπικά έγινε αποδεκτή η πυρηνική ενέργεια ως φιλική προς το περιβάλλον με κριτήριο τις χαμηλές εκπομπές καυσαερίων που συνεπάγεται, παραμένει άκρως αμφιλεγόμενη και πολλές επενδυτικές με περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόσημο εξακολουθούν να εναντιώνονται στη χρήση της. Είναι ενδεικτικό ότι η EdF προτίθεται να κάνει σαφή διάκριση ανάμεσα στα πράσινα ομόλογα με τα οποία θα χρηματοδοτεί πυρηνικά σχέδια και σε όλα τα άλλα, δημιουργώντας δηλαδή δύο κατηγορίες χρέους, αντανακλώντας έτσι το σχίσμα ανάμεσα στους επενδυτές. Οπως, πάντως, επισημαίνει ο Αρθουρ Κρέμπερς, στέλεχος της NatWest, «το γεγονός ότι θα δούμε ευρωπαϊκά πράσινα ομόλογα που θα χρηματοδοτούν σχέδιο πυρηνικής ενέργειας μέσα στους επόμενους μήνες δεν συνεπάγεται ότι έχει δοθεί λευκή επιταγή στην πυρηνική ενέργεια και στο φυσικό αέριο, καθώς υπάρχουν περιβαλλοντικά κριτήρια αλλά και ασφαλιστικές δικλίδες». Η διαμάχη περί της πυρηνικής ενέργειας σχετίζεται με το ακανθώδες θέμα της διάθεσης των αποβλήτων και τον κίνδυνο από τη ραδιενέργεια σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος. Τον διχασμό που προκαλεί αντανακλά, άλλωστε, και το σχέδιο της EdF να εντάξει τα «πυρηνικά» ομόλογα σε ξεχωριστό χαρτοφυλάκιο. Βάσει των σχεδίων της γαλλικής ενεργειακής, πάντως, θα είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από πράσινα ομόλογα αξίας περίπου 8 δισ. ευρώ. Οι ευρωπαϊκοί φορείς που ενδιαφέρονται να εκδώσουν πράσινα «πυρηνικά» ομόλογα θα κοιτάξουν να ακολουθήσουν τις πρώτες επιτυχημένες εκδόσεις του είδους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η καναδική εταιρεία κοινής ωφελείας Bruce Power LP ανακοίνωσε ότι το περασμένο έτος προχώρησε στην πρώτη έκδοση πράσινων ομολόγων για τη χρηματοδότηση πυρηνικής ενέργειας και ακολούθησε προ ημερών σε ανάλογη έκδοση η Ontario Power Generation. Θα υπάρξουν πολλοί επίδοξοι αγοραστές. Περίπου 60% των επενδυτών που συμμετείχαν σε σχετική έρευνα της Barclays δήλωσαν πρόθυμοι να χρηματοδοτήσουν σχέδια πυρηνικής ενέργειας, αν και οι Ευρωπαίοι ήσαν πιο επιφυλακτικοί. Αντιπροσωπευτική της στάσης των επενδυτών είναι η δήλωση του Σκοτ Φρίντμαν, διαχειριστή επενδύσεων στη Newton Investment Management, που τονίζει πως «αναγνωρίζουμε πόσο περίπλοκα είναι τα ζητήματα των αποβλήτων, της ασφάλειας και του κόστους, αλλά θέλουμε να διερευνήσουμε όλες τις δυνατότητες για στροφή σε οικονομία με μηδενικό αποτύπωμα άνθρακα, γι’ αυτό και υιοθετούμε συγκρατημένα θετική στάση προς την πυρηνική ενέργεια για τη μεταβατική φάση».
Διχασμένοι οι επενδυτές – «Αγκάθι» παραμένει η διάθεση των αποβλήτων και, βεβαίως, ο κίν- δυνος πυρηνικού ατυχήματος.
Στον αντίποδα βρίσκονται, όμως, αρκετές επενδυτικές, όπως η Rathbone Ethical Bond Fund, με κεφάλαια ύψους 2,8 δισ. δολαρίων, που έχει την πυρηνική ενέργεια σε «μαύρη» λίστα, καθώς εκτιμά πως οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι υπερκαλύπτουν σαφώς τα όποια οφέλη από τη χρήση της. Οπως τονίζει ο Μπράιν Τζόουνς, διαχειριστής επενδύσεων, ισχύει πράγματι ότι η πυρηνική ενέργεια προσφέρει μια πηγή ηλεκτρισμού με χαμηλές εκπομπές καυσαερίων, αλλά «ο κόσμος μας δεν αντιμετωπίζει μόνον την κλιματική κρίση, καθώς και η απώλεια βιοποικιλότητας είναι εξίσου καθοριστική και συχνά την παραβλέπουμε και δεν έχουμε πεισθεί ότι είναι δυνατόν να λειτουργούν πυρηνικές μονάδες και να αποθηκεύουν απόβλητα για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς να υπάρξει ζημιά στο ευρύτερο περιβάλλον».