Τέλος εποχής για τα αρνητικά επιτόκια στην Ευρωζώνη

Τέλος εποχής για τα αρνητικά επιτόκια στην Ευρωζώνη

Αυξήθηκαν περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, κατά 50 μονάδες βάσης

6' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τέλος στην εποχή των αρνητικών επιτοκίων έπειτα από οκτώ χρόνια έβαλε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με μία κίνηση, αυξάνοντας την Πέμπτη τα τρία βασικά επιτόκιά της περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, κατά 50 μονάδες βάσης, επιβεβαιώνοντας έτσι τις ανησυχίες ότι ο πληθωρισμός έχει ξεφύγει από τον έλεγχο και «χτυπάει» ήδη την ανάπτυξη, ενώ εγκρίθηκε ομόφωνα το νέο εργαλείο κατά του κατακερματισμού, ο Μηχανισμός Προστασίας Μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI), που έχει τέσσερα κριτήρια και θα ενεργοποιείται εάν και όποτε κρίνει το διοικητικό συμβούλιο. Οπως τόνισε χαρακτηριστικά η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, αυτές οι δύο αποφάσεις αποτελούν «ιστορική στιγμή» για την ίδια και για την ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων κατά 50 μονάδες βάσης και στο 0%, στην πρώτη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής έπειτα από 11 χρόνια, «ακυρώνοντας» ουσιαστικά τις κατευθυντήριες γραμμές του Ιουνίου (guidance) για μια κίνηση 25 μονάδων βάσης, ακολουθώντας τα επιθετικά βήματα άλλων κεντρικών τραπεζών, οι οποίες είναι αντιμέτωπες με την εκτόξευση του κόστους δανεισμού σε όλες τις οικονομίες διεθνώς.

Επίσης, η κεντρική τράπεζα αύξησε κατά 50 μονάδες βάσης το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 0,5% και 0,75% αντίστοιχα.

Ερχονται και άλλες αυξήσεις

«Υποσχέθηκε» παράλληλα, πως έρχονται περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων, πιθανότατα και στην επόμενη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου. «Κατά τις προσεχείς συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου, θα είναι ενδεδειγμένη η περαιτέρω εξομάλυνση των επιτοκίων. Η σημερινή επίσπευση της εξόδου από τα αρνητικά επιτόκια επιτρέπει στο διοικητικό συμβούλιο τη μετάβαση σε μια προσέγγιση σύμφωνα με την οποία οι αποφάσεις για τα επιτόκια θα λαμβάνονται από συνεδρίαση σε συνεδρίαση», όπως ανέφερε η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.

Σύμφωνα πάντως με τον επικεφαλής αναλυτή της Deutsche Bank, Τζιμ Ρέιντ, «δεδομένης της αλλαγής των διαρθρωτικών δυνάμεων του πληθωρισμού, είναι πιθανό να μην ξαναδούμε αρνητικά επιτόκια στην Ευρώπη».

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ενέκρινε ομόφωνα το νέο εργαλείο κατά του κατακερματισμού, TPI.

Η ΕΚΤ είχε διαμηνύσει εδώ και κάποιες εβδομάδες ότι θα προχωρήσει σε αύξηση 25 μ.β, ωστόσο οι 50 μ. β. –που ήταν και η «επιθυμία» των γερακιών του Δ.Σ.– τέθηκαν στο «τραπέζι» αυτή την εβδομάδα, καθώς οι δείκτες έδειχναν περαιτέρω επιδείνωση των προοπτικών για τον πληθωρισμό.

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ έδωσαν ανάσα ανακούφισης στο ευρώ, το οποίο την προηγούμενη εβδομάδα είχε βρεθεί κάτω από την απόλυτη ισοτιμία έναντι του δολαρίου, σημειώνοντας άνοδο στο 1,0279 και σε υψηλά δύο εβδομάδων.

Η αγορά ομολόγων δεν είχε αποτιμήσει πλήρως την πιο επιθετική σύσφιγξη της ΕΚΤ, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης και ειδικά της περιφέρειας να δεχθούν πίεση, παρά την ανακοίνωση σχετικά με το νέο εργαλείο. Η απόδοση των γερμανικών 10ετών αυξήθηκε κατά 10 μ.β στο 1,36%, ενώ στο 3,64% εκτοξεύθηκε η απόδοση των 10ετών ιταλικών (+7%) – λόγω και των πολιτικών εξελίξεων στη Ρώμη, ξεπερνώντας έτσι την απόδοση των ελληνικών 10ετών η οποία αυξήθηκε στο 3,58% (+3,75%).

«Η ΕΚΤ αύξησε τα επιτόκια και μάλιστα με… θόρυβο», επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι, τονίζοντας πως η πιο επιθετική αύξηση «δείχνει ότι η ΕΚΤ εκτιμά πως το παράθυρο για τις αυξήσεις επιτοκίων κλείνει γρήγορα», λόγω και της ενίσχυσης του σεναρίου της ύφεσης. Κατά τον Μπρζέσκι, οι 50 μ.β. αποτελούν τη νίκη των «γερακιών», ενώ το TPI είναι η αποζημίωση των «περιστεριών» που τις δέχθηκαν.

«Ολοι γνωρίζουμε ότι η αύξηση αυτή των επιτοκίων δεν θα μειώσει τον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα – ούτε καν από την πλευρά της ζήτησης της οικονομίας, η οποία θα αντιδράσει πολύ περισσότερο στην επικείμενη ύφεση παρά σε οποιαδήποτε ενέργεια της ΕΚΤ. Η αύξηση, καθώς και πιθανές περαιτέρω αυξήσεις, στοχεύουν στη μείωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό και την αποκατάσταση της πληγωμένης φήμης και αξιοπιστίας της ΕΚΤ ως πολέμιας του πληθωρισμού», συμπληρώνει ο οικονομολόγος. Η ING εκτιμά πως πριν από τον χειμώνα η ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 50 μ.β. περαιτέρω τα επιτόκια, σταματώντας τον κύκλο σύσφιγξης.

Από την πλευρά της η Capital Economics εκτιμά πως η ΕΚΤ στοχεύει σε ένα επιτόκιο 2%. «Πιστεύουμε ότι αυτή θα είναι η πρώτη από μια σειρά αυξήσεων με τις οποίες η ΕΚΤ θα φέρει το επιτόκιο καταθέσεων σε περίπου 2% το επόμενο έτος – και επίσης πιστεύουμε ότι θα αναγκαστεί τελικά να χρησιμοποιήσει το νέο εργαλείο για την αποτροπή μιας νέας κρίσης στην Ευρωζώνη», σημειώνει ο επικεφαλής οικονομολόγος του οίκου, Αντριου Κένινγχαμ.

Πότε θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός κατά της διεύρυνσης των spreads

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η θέσπιση του νέου μηχανισμού κατά του κατακερματισμού, του TPI (Transmission Protection Instrument), είναι αναγκαία καθώς όσο θα συνεχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική, το εργαλείο διασφαλίζει ότι η κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μεταδίδεται ομαλά σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ.

Οπως τόνισε η Κριστίν Λαγκάρντ, «προτιμούμε να μην το χρησιμοποιήσουμε, αλλά εάν χρειαστεί δεν θα διστάσουμε», ενώ εξήγησε πως η ενεργοποίησή του «εναπόκειται στην κρίση και τη διακριτική ευχέρεια του Δ.Σ.» (δεν χρειάζεται οι χώρες να αιτηθούν τη στήριξη), γι’ αυτό και δεν δίνονται στη δημοσιότητα όλες οι λεπτομέρειες και όλες οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του. Πάντως η ΕΚΤ ξεκαθάρισε ότι οι αγορές υπό το TPI θα αφορούν κρατικούς τίτλους διαρκείας ενός έως 10 ετών και αν χρειαστεί θα γίνουν αγορές και εταιρικών ομολόγων, ενώ η επιλεξιμότητα της κάθε χώρας θα βασίζεται σε τέσσερα βασικά κριτήρια, τα οποία οι αναλυτές χαρακτηρίζουν ήπιες προϋποθέσεις (light conditionality) – τα εξής:

1) Συμμόρφωση με το δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε.: η εκάστοτε χώρα να μην υπόκειται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) ή να μην έχει αξιολογηθεί ότι δεν έχει λάβει αποτελεσματικά μέτρα ως απάντηση σε σύσταση του Συμβουλίου της Ε.Ε.

2) Απουσία σοβαρών μακροοικονομικών ανισορροπιών.

3) Δημοσιονομική βιωσιμότητα: για να βεβαιωθεί ότι η τροχιά του δημόσιου χρέους είναι βιώσιμη, το Δ.Σ. θα λάβει υπόψη αναλύσεις βιωσιμότητας του χρέους από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλους θεσμούς, σε συνδυασμό με την εσωτερική ανάλυση της ΕΚΤ.

4) Υγιείς και βιώσιμες μακροοικονομικές πολιτικές: συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις που υποβλήθηκαν στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας υπό το Ταμείο Ανάκαμψης και με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.

Οπως εξήγησε η επικεφαλής της ΕΚΤ –η οποία παρά τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων απέφυγε να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο για την πολιτική κατάσταση της Ιταλίας και κατά πόσο δικαιολογείται η στήριξή της από το TPI– το νέο αυτό εργαλείο θα αποτελέσει μια προσθήκη στην εργαλειοθήκη του διοικητικού συμβουλίου και μπορεί να ενεργοποιηθεί για να αντισταθμίσει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά, που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Η κλίμακα των αγορών μέσω του TPI εξαρτάται από τη σοβαρότητα των κινδύνων που τίθενται για τη μετάδοση της πολιτικής, ενώ οι αγορές δεν περιορίζονται εκ των προτέρων (ex ante). Σε κάθε περίπτωση, η ευελιξία των επανεπενδύσεων του PEPP εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας της ΕΚΤ.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, το εργαλείο μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικό. «Η ΕΚΤ δεν διευκρινίζει τι είδους εξελίξεις στην αγορά θα προκαλούσαν την ενεργοποίηση του TPI, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι θα υπάρχει ένας μακρύς κατάλογος όρων από τους οποίους η ΕΚΤ ανέφερε ρητά μόνο τέσσερις δείκτες. Ωστόσο, συνολικά θα μπορούσε να λειτουργήσει, καθώς οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές από τα προηγούμενα προγράμματα και το μέγεθος των αγορών είναι απεριόριστο. Μπορεί να μην είναι ένα whatever it takes (“ό,τι χρειαστεί”), αλλά μάλλον ένα εργαλείο whatever we want (“ό,τι θελήσουμε”)», σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Μπρζέσκι της ING.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή