To πρώτο τρίμηνο του 2023 θα κριθεί το στοίχημα της ενεργειακής επάρκειας της χώρας χωρίς ρωσικό φυσικό αέριο. Το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Μαρτίου 2023 θα είναι το πλέον κρίσιμο στην περίπτωση πλήρους διακοπής του ρωσικού αερίου και αποτελεί το βασικό σενάριο εργασίας της ΡΑΕ, ως το πλέον δυσμενές για την τροφοδοσία των καταναλωτών, στο Σχέδιο Προληπτικής Δράσης που έθεσε χθες σε δημόσια διαβούλευση. Ακόμη και με τις διεθνείς διασυνδέσεις σε πλήρη διαθεσιμότητα και όλες τις διαθέσιμες μονάδες λιγνίτη σε λειτουργία, όπως επίσης και τις πέντε φυσικού αερίου που μπορούν να λειτουργήσουν με ντίζελ, με ή και χωρίς τη λειτουργία της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα 5, οι επιπτώσεις στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας θα είναι, σύμφωνα με τη ΡΑΕ, «από μεγάλες έως καταστροφικές».
Θα προκύψει ένα έλλειμμα φυσικού αερίου μεταξύ 1,9 έως 4,2 τεραβατωρών, που δεν μπορεί να καλυφθεί χωρίς τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου αλλά και ηλεκτρισμού, αφού η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στηρίζεται σε ποσοστό πάνω από 40% σε φυσικό αέριο. Το έλλειμμα αυτό μάλιστα προκύπτει χωρίς να υπολογιστεί η μείωση της κατανάλωσης κατά 15% που προτείνει η Ε.Ε., καθώς η ΡΑΕ δεν την έχει συμπεριλάβει δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει εκφράσει τη διαφωνία της. Η μείωση αυτή αντιστοιχεί σε 8,4 τεραβατώρες ετησίως.
Πρώτα οι επιχειρήσεις και μετά οι καταναλωτές θα κληθούν αρχικά να συνδράμουν στον περιορισμό της ζήτησης. Mάλιστα η ΡΑΕ προτείνει να καταρτιστεί ένας κατάλογος από επιχειρήσεις που βάσει των ευρωπαϊκών κατευθύνσεων μπορεί να εξαιρεθούν από την υποχρέωση της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, θέτοντας γενικές κατηγορίες κριτηρίων, ο οποίος θα παραδοθεί στον ΔΕΣΦΑ. Οι ενδιαφερόμενες εταιρείες θα πρέπει να υποβάλουν αίτημα ένταξης στο καθεστώς εξαίρεσης μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου.
Επίσης, το αργότερο έως τις 30 Σεπτεμβρίου οι διαχειριστές, δηλαδή ο ΔΕΣΦΑ και ο ΔΕΔΔΗΕ, θα πρέπει να καταθέσουν στη ΡΑΕ προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των καταναλωτών για συνετή χρήση του φυσικού αερίου και του ρεύματος, με οδηγίες για περιορισμό της κατανάλωσης ανά κατηγορία (δημόσια κτίρια, γραφεία, οικιακοί καταναλωτές, εμπορικοί κ.λπ.), τα οποία θα συνοδεύονται από λειτουργικά παραδείγματα εκτίμησης του ποσοστού αναμενόμενης μείωσης της ζήτησης. Θα πρέπει επίσης να ενημερώνουν τους καταναλωτές σε περίπτωση περικοπής φορτίων για τον χρόνο και τη διάρκεια. Το σχέδιο ενεργοποιείται δύο εβδομάδες μετά την υποβολή του, δηλαδή στα μέσα Οκτωβρίου.
«Από μεγάλες έως καταστροφικές» οι συνέπειες από το ενδεχόμενο πλήρους διακοπής του ρωσικού αερίου, λέει η ΡΑΕ.
Η ΡΑΕ θέτει γενικά κριτήρια εξαίρεσης για τις επιχειρήσεις που δεν θα συμμετάσχουν στην υποχρεωτική περικοπή φορτίων εάν χρειαστεί. Ως ενδεικτικά κριτήρια και όχι περιοριστικά αναφέρει εταιρείες που συνδέονται με την υγεία, την ασφάλεια, το περιβάλλον, την άμυνα, τα διυλιστήρια, που κατέχουν σημαντική θέση στην εφοδιαστική αλυσίδα αγαθών και υπηρεσιών σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο ή που η μείωση της παραγωγής τους μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις στις παραδόσεις και αυξήσεις τιμών.
Τα υποχρεωτικά μέτρα περικοπής φορτίων σε επιχειρήσεις και μη προστατευόμενους καταναλωτές θα εφαρμοστούν στην περίπτωση που δεν αποδώσουν τα διοικητικά και άλλα μέτρα της αγοράς.
Στο Προληπτικό Σχέδιο Δράσης η ΡΑΕ έχει συμπεριλάβει και τα μέτρα ενίσχυσης του συστήματος φυσικού αερίου, με την προσθήκη της νέας αποθήκης FSU στη Ρεβυθούσα, τη μέγιστη αξιοποίηση των διασυνδέσεων της χώρας και την υποχρεωτική εγκατάσταση αποθεμάτων στην Ιταλία για τις εταιρείες εισαγωγείς φυσικού αερίου και τις εταιρείες που λειτουργούν μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο.
Από την 1η Νοεμβρίου 2022 έως και τις 31 Μαρτίου 2023 θα πρέπει να έχουν αποθηκεύσει στην Ιταλία συνολικά 1,14 τεραβατώρα, ενώ πρόσθετες ποσότητες αερίου 0,57 τεραβατώρας που θα χρησιμοποιηθεί ως αέριο εξισορρόπησης θα εγκαταστήσει στην Ιταλία και ο ΔΕΣΦΑ. Οι πέντε μονάδες φυσικού αερίου που μπορούν να λειτουργήσουν με ντίζελ θα πρέπει να διασφαλίσουν αποθέματα πέντε ημερών, εκ των οποίων τα απαιτούμενα για την αδιάλειπτη λειτουργία των μονάδων 24 ωρών σε πλήρη λειτουργία θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά στις εγκαταστάσεις τους. Μάλιστα προτείνεται η κατάργηση του ΕΦΚ για το ντίζελ που θα καίνε οι μονάδες την περίοδο της κρίσης.