Το νέο εργαλείο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά του κατακερματισμού θα μειώσει τους δημοσιονομικούς κινδύνους που μπορεί να προκαλέσουν οι αυξήσεις των επιτοκίων, αλλά δεν θα προστατεύσει τα κράτη της Ευρωζώνης από το υψηλότερο κόστος δανεισμού, προειδοποιεί η Fitch Ratings.
Οπως εξηγεί ο οίκος, το εργαλείο TPI θα μπορούσε να μειώσει τους κινδύνους βιωσιμότητας του χρέους των ευάλωτων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία, καθώς η ΕΚΤ προχωράει με τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής, ωστόσο δεν αποτελεί στήριγμα για την πιστοληπτική τους αξιολόγηση καθώς αυτή θα εξακολουθήσει να καθοδηγείται από ευρύτερα θεμελιώδη πιστωτικά στοιχεία. Ο οίκος αναμένει ότι ούτως ή άλλως οι αποδόσεις των ομολόγων της Ευρωζώνης κατά την περίοδο 2022-2024 θα συνεχίζουν να είναι πολύ υψηλότερες από ό,τι ήταν το προηγούμενο διάστημα, και αυτό θα μεταφραστεί σε υψηλότερες πληρωμές τόκων με την πάροδο του χρόνου, αυξάνοντας τις δημοσιονομικές πιέσεις στις χώρες με υψηλό χρέος.
Πλέον, κάτω από το 9% των κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη έχουν αρνητική απόδοση, έναντι πάνω από το 70% το 2020-2021.
Η εικόνα της αγοράς δείχνει πάντως ξεκάθαρα πως έχουμε μπει ήδη σε ένα περιβάλλον υψηλότερου κόστους δανεισμού σε σχέση με τα ιστορικά χαμηλά και ακόμη και αρνητικά επίπεδα που είχαν βρεθεί οι αποδόσεις των ομολόγων το 2020-2021, και αυτό λόγω της στροφής 180 μοιρών στη νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών. Είναι χαρακτηριστικό πως πλέον κάτω από το 9% των κρατικών ομολόγων στην Ευρωζώνη έχουν αρνητική απόδοση, έναντι πάνω από το 70% το 2020-2021.
Αν και από τα μέσα Ιουνίου και όταν η ΕΚΤ πραγματοποίησε έκτακτη συνεδρίαση όπου και αποφάσισε την επιτάχυνση του σχεδιασμού του νέου εργαλείου, οι αποδόσεις και τα spreads των ομολόγων στην Ευρωζώνη έχουν υποχωρήσει σημαντικά, ωστόσο παραμένουν πολύ μακριά από τα χαμηλά ρεκόρ που σημείωσαν εν μέσω της πανδημίας όταν η νομισματική πολιτική ήταν χαλαρή. Από το υψηλό του 4,7% που είχε αγγίξει η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου στις 14 Ιουνίου και τις 305 μ.β. που είχε αγγίξει το spread, έχουν υποχωρήσει κατά περισσότερο από 30% και στο 3% και τις 216 μ.β. αντίστοιχα σήμερα. Ωστόσο αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με το 0,6% και τις 99 μ.β. που κινούνταν τον Αύγουστο του 2021. Στην Ιταλία, από το 4,18% και τις 255 μ.β., στα μέσα Ιουνίου, η απόδοση του 10ετούς κινείται στο 3,06% και το spread στις 219 μ.β., έναντι όμως 0,55% και 97 μ.β. το καλοκαίρι του 2021.
Στην πρόσφατη βελτίωση σημαντικό ρόλο έχει παίξει και η ενεργοποίηση των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP από την 1η Ιουλίου, καθώς η ΕΚΤ χρησιμοποίησε τα κεφάλαια από τις λήξεις των ομολόγων σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία για να αγοράσει πάνω από 17 δισ. ευρώ ομόλογα σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία. Ωστόσο η μεταβλητότητα παραμένει υψηλή και αυτό το έδειξε η χθεσινή συνεδρίαση όπου τα ομόλογα στην Ευρωζώνη πραγματοποίησαν ισχυρό sell-off λόγω νέων δηλώσεων από αξιωματούχους της Fed ότι οι επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων είναι στο «τραπέζι», πλήττοντας έτσι τις ελπίδες της αγοράς για ηπιότερη στάση των κεντρικών τραπεζών εν μέσω ανησυχιών για ύφεση της οικονομίας. Επιστρέφοντας στην ανάλυση της Fitch, ο οίκος εκτιμά πάντως πως το TPI θα αντιμετωπίσει τον κίνδυνο πολύ απότομης ανόδου των αποδόσεων των ομολόγων λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων. Και παρά την ασάφεια σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούσε στην πράξη, η Fitch αναμένει ότι η ΕΚΤ θα ενεργοποιήσει το TPI γρήγορα εάν οι κίνδυνοι κατακερματισμού φαίνεται ότι υλοποιούνται, καθώς παραμένει αποφασισμένη να αποφευχθεί το επίπεδο κατακερματισμού που παρατηρήθηκε το 2011-2012 ή τον Μάρτιο του 2020. Συνεπώς, αυτό θα πρέπει να μειώσει τον κίνδυνο οι απότομες αυξήσεις στο κόστος των τόκων να επηρεάσουν αρνητικά τη δυναμική του χρέους στις υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης. Ωστόσο δεν αποτελεί πανάκεια, καθώς το βέβαιο είναι πως το κόστος δανεισμού θα παραμείνει υψηλό για τα επόμενα δύο τουλάχιστον έτη, πιέζοντας τα δημοσιονομικά των χωρών.