Η ΕΚΤ τηρεί την υπόσχεση με την οποία συνόδευσε την απόφασή της να τερματίσει τις αγορές ομολόγων του έκτακτου προγράμματος κατά της πανδημίας και του παλαιότερου προγράμματος, υπόσχεση που στοχεύει να αποτρέψει ανεπιθύμητες παρενέργειες αυτής της αλλαγής πολιτικής. Επενδύει τα κέρδη από τις πωλήσεις των ομολόγων των χωρών με βαθμολογία ΑΑΑ και αγοράζει εκτεταμένα χρέος των χωρών του Νότου, συμπεριλαμβανομένου και του χρέους της Ελλάδας. Από τις αρχές Ιουνίου και μέχρι το τέλος Ιουλίου η τράπεζα δαπάνησε 17 δισ. ευρώ σε αγορές ιταλικών, ισπανικών και ελληνικών ομολόγων, αποτρέποντας έτσι την εκτόξευση του κόστους δανεισμού των χωρών αυτών, την ανεπιθύμητη παρενέργεια που αναμενόταν να προκαλέσει ο τερματισμός των προηγούμενων προγραμμάτων αγορών ομολόγων. Πολλώ δε μάλλον εφόσον ο τερματισμός των αγορών ομολόγων συνδυάστηκε σύντομα με την επιθετική αύξηση των επιτοκίων του ευρώ κατά 50 μονάδες βάσης.
Από τις αρχές Ιουνίου και μέχρι το τέλος Ιουλίου δαπάνησε 17 δισ. σε αγορές ιταλικών, ισπανικών και ελλη- νικών ομολόγων.
Εχοντας επί χρόνια στηρίξει τα ομόλογα των υπερχρεωμένων χωρών με το παλαιότερο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων αλλά και με το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας, τα στελέχη της ΕΚΤ, όπως άλλωστε και πολλοί παράγοντες της αγοράς, διέβλεψαν τον κίνδυνο η στροφή σε περιοριστική πολιτική να διευρύνει το χάσμα ανάμεσα στις ισχυρότερες και στις ασθενέστερες οικονομίες της Ευρωζώνης, να οδηγήσει δηλαδή στον λεγόμενο «κατακερματισμό» των αγορών της, όπως τον χαρακτήρισε η πρόεδρος της τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ. Η ανησυχία αποτυπώθηκε άλλωστε στη διεύρυνση του spread, της απόκλισης δηλαδή ανάμεσα στην απόδοση του ιταλικού δεκαετούς και του αντίστοιχου της Γερμανίας, που έφτασε τον Ιούνιο τις 2,4 εκατοστιαίες μονάδες. Στο επίπεδο αυτό δεν είχε φτάσει παρά μόνον τις πρώτες ημέρες της πανδημίας την άνοιξη του 2020, όταν η Ευρωζώνη βυθιζόταν στην ύφεση. Από τη στιγμή όμως που η ΕΚΤ δεσμεύθηκε να αποτρέψει τον «κατακερματισμό» των αγορών της Ευρωζώνης, το spread έχει περιοριστεί περίπου στις 2,1 εκατοστιαίες μονάδες. Τον περασμένο μήνα εξάλλου η ΕΚΤ έθεσε σε εφαρμογή έναν νέο μηχανισμό που θα επιστρατεύσει αν οι επανεπενδύσεις των ομολόγων του έκτακτου προγράμματος δεν καταφέρουν να κρατήσουν υπό έλεγχο τα spreads των χωρών του Νότου. Θα αγοράζει και μάλιστα απεριόριστα ομόλογα οποιασδήποτε χώρας διαπιστώνει πως υφίσταται τις πιέσεις της αγοράς. Μολονότι δεν έχει ακόμη επιστρατεύσει αυτό το νέο εργαλείο, και μόνον οι επανεπενδύσεις των κερδών από το έκτακτο πρόγραμμα καταδεικνύουν πως η τράπεζα είναι αποφασισμένη να ελέγξει το κόστος του δανεισμού των χωρών του Νότου.