Η μεγάλη πρόκληση για την ελληνική κυβέρνηση είναι η διατήρηση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής εν μέσω της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης της οποίας το τέλος δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, τη στιγμή που η ανάγκη στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων ολοένα και αυξάνεται, όπως διαμηνύουν οι αναλυτές. Η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την Ελλάδα, καθώς λίγους μήνες μετά την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, δεν πρέπει να σταλεί στις αγορές μήνυμα δημοσιονομικού εκτροχιασμού, ειδικά όταν ο κύριος στόχος για το 2023 παραμένει η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Και αυτά τη στιγμή που τα ελληνικά ομόλογα –όπως και όλα τα ομόλογα της Ευρωζώνης– έχουν ήδη δεχτεί σημαντική πίεση λόγω της επιθετικής σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής, με την απόδοση του 10ετούς να επιστρέφει στο 4% και το spread να κινείται πάνω από τις 250 μονάδες βάσης.
S&P και Fitch
Η S&P επισήμανε στην «Κ» ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις είναι βασικό στοιχείο στην ανάλυσή της για την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας στο πλαίσιο μιας πιθανής επόμενης αναβάθμισης. «Θα μπορούσαμε να αναβαθμίσουμε περαιτέρω την Ελλάδα εάν συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις παράλληλα με ισχυρότερες από τις αναμενόμενες οικονομικές και δημοσιονομικές επιδόσεις», τόνισε ο Μάρκο Μρσνικ, ανώτερος διευθυντής της S&P για την Ευρώπη. Ο εκτροχιασμός του προϋπολογισμού, συνεπώς, αποτελεί έναν από τους παράγοντες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση, κάτι που θα καθυστερήσει την επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα.
Η Fitch σε έκθεσή της σημείωσε πως στο δυσμενές σενάριο πλήρους διακοπής των ρωσικών ροών φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα θα αυξηθεί κοντά στο 20% βραχυπρόθεσμα και αυτό θα οδηγήσει στην ανάγκη περισσότερων μέτρων δημοσιονομικής στήριξης, γεγονός που θα επηρεάσει αρνητικά τα δημόσια οικονομικά.
Επί του παρόντος οι δημοσιονομικοί στόχοι της ελληνικής κυβέρνησης δεν έχουν αλλάξει, με το 2022 να αναμένεται να κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα 2% του ΑΕΠ και το 2023 να γίνεται επιστροφή στα πλεονάσματα (1% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα). Οι αναλυτές δεν φαίνεται να ανησυχούν για τις επιδόσεις του 2022 –με την πολύ ισχυρή πορεία της ανάπτυξης και του τουρισμού και την υπεραπόδοση των εσόδων να λειτουργούν ως «μαξιλάρι»–, ωστόσο το τοπίο του 2023 φαίνεται πιο αβέβαιο και δύσκολο.
Οπως σημειώνει στην «Κ» και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Χόλγκερ Σμίντιγκ, «τα άσχημα νέα για την Ελλάδα είναι ότι θα είναι αρκετά δύσκολο για την κυβέρνηση να πετύχει τους δημοσιονομικούς της στόχους, ειδικά την επόμενη χρονιά. Η επιδείνωση της ενεργειακής κρίσης θα απαιτήσει σχεδόν σίγουρα περαιτέρω μέτρα στήριξης για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και για ορισμένες επιχειρήσεις». Ωστόσο ο οικονομολόγος επισημαίνει πως υπάρχουν και τα καλά νέα. «Η ελληνική οικονομία ανακάμπτει ταχύτερα από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Λόγω των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων υπέρ της ανάπτυξης, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο ώστε να παραμείνει μπροστά από την Ευρωζώνη, με μικρότερη ύφεση τον ερχόμενο χειμώνα και μεγαλύτερη ανάπτυξη στη συνέχεια. Η επιστροφή του τουρισμού στα προ πανδημίας επίπεδα συμβάλλει σημαντικά σε αυτό, ενώ η άνθηση στην παγκόσμια ναυτιλία θα μπορούσε να συνεχίσει να στηρίζει την Ελλάδα. Τα κέρδη στο ονομαστικό ΑΕΠ, που τροφοδοτούνται εν μέρει από τον πληθωρισμό, θα αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα, δίνοντας στην κυβέρνηση επιπλέον δημοσιονομικό περιθώριο, ενώ η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, έστω και εν μέρει λόγω του πληθωρισμού, μειώνει επίσης τον δείκτη χρέους», προσθέτει ο Σμίντιγκ.