Για την 1η Οκτωβρίου μετατίθεται η πλήρης εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας από τις τράπεζες και τα σούπερ μάρκετ στα οποία απασχολούνται περισσότεροι από 250 εργαζόμενοι. Ηδη, κατά την πρώτη φάση εφαρμογής μιας εμβληματικής μεταρρύθμισης, τα αποτελέσματα κρίνονται ως απόλυτα ενθαρρυντικά: περισσότεροι από 9 στους 10 εργαζομένους στους δύο συγκεκριμένους κλάδους έκαναν χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας κατά το διάστημα 1η Ιουλίου – 31η Αυγούστου 2022 (ποσοστό 92,5%). Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στην περίπτωση των σούπερ μάρκετ, όπου η ψηφιακή μέτρηση του χρόνου εργασίας εφαρμόστηκε σε ποσοστό 94,4% του συνόλου των εργαζομένων (ήτοι σε 83.280 άτομα από τα συνολικά 88.966 που εργάζονται στα σούπερ μάρκετ). Αλλά και στις τράπεζες το ποσοστό ανέρχεται σε 86,7%, που αντιστοιχεί σε 25.717 εργαζομένους από τους συνολικά 32.163 που απασχολούνται στο σύνολο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Το περιθώριο ενός μηνός δόθηκε από το υπουργείο Εργασίας προκειμένου παράλληλα με την καθολική εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις να προχωρήσουν και στην ολοκλήρωση της απογραφικής διαδικασίας. Με αυτόν τον τρόπο, από την 1η Οκτωβρίου όλες οι τράπεζες και τα μεγάλα σούπερ μάρκετ θα πρέπει να διαθέτουν και να λειτουργούν ένα πραγματικό ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων τους, άμεσα συνδεδεμένο και διαλειτουργικό, σε πραγματικό χρόνο, με το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη».
Από την 1η Οκτωβρίου, άλλωστε, οι έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασία θα οδηγούν και στην επιβολή προστίμων, καθώς σύμφωνα με τον νόμο αλλά και την πρόσφατη απόφαση που υπέγραψε ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, εάν κατά τον επιτόπιο έλεγχο της Επιθεώρησης Εργασίας σε επιχείρηση διαπιστωθεί ότι η ψηφιακή κάρτα εργαζομένου δεν είναι ενεργοποιημένη, θα επιβάλλεται στον εργοδότη πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο ο οποίος δεν έχει ενεργοποιημένη ψηφιακή κάρτα. Σε περίπτωση που σε τρεις ελέγχους, εντός χρονικού διαστήματος 12 μηνών, διαπιστωθεί η ίδια παράβαση, επιβάλλεται προσωρινή διακοπή λειτουργίας της επιχείρησης για χρονικό διάστημα 15 ημερών.
Στην πράξη, οι εργοδότες θα πρέπει παράλληλα με την ψηφιακή καταγραφή εισόδου – εξόδου του εργαζομένου, να υποβάλουν δηλώσεις με τις οποίες θα ενημερώνουν το σύστημα «Εργάνη» για την κάθε μεταβολή τόσο της εργασιακής σχέσης όσο και της οργάνωσης του χρόνου εργασίας. Οι δηλώσεις αυτές, για παράδειγμα, θα δείχνουν αν ο εργαζόμενος απασχολείται 40 ώρες την εβδομάδα ή όχι, αν η εργασία είναι 5ήμερη ή 6ήμερη ή ακόμη κι αν ο εργαζόμενος δικαιούται διαλείμματος εντός του ωραρίου ή όχι. Θα δηλώνονται επίσης, εάν το εβδομαδιαίο ωράριο είναι σταθερό ή τροποποιείται ανά ημέρα (υποβάλλονται πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τους εργαζομένους). Τέλος, εντός του πρώτου δεκαημέρου του μηνός που ακολουθεί τον μήνα χορήγησής τους, θα δηλώνονται ακόμη και οι άδειες. Σε περιπτώσεις μεταβολών στον χρόνο εργασίας (υπερωρίες ή υπερεργασία) τα στοιχεία υποβάλλονται πριν από τη μεταβολή και σε κάθε περίπτωση πριν από την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο.
Σε τράπεζες και σούπερ μάρκετ — Από την 1η Ιανουαρίου επεκτείνεται σε ΔΕΚΟ, βιομηχανίες, εταιρείες security, ασφαλιστικές κ.λπ.
Τα στοιχεία αυτά (απογραφή ωραρίου απασχόλησης) θα πρέπει να υποβληθούν ηλεκτρονικά στο σύστημα «Εργάνη», από την 1η Οκτωβρίου έως τις 30 Νοεμβρίου από το σύνολο των επιχειρήσεων της χώρας, κάτι που θα συμβάλει στη σταδιακή μεν, πλήρη δε εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας σε όλες τις επιχειρήσεις.
Μόλις η απογραφή ολοκληρωθεί, βάσει του σχεδιασμού, θα ενεργοποιηθεί η δεύτερη φάση (πιθανότατα από 1.1.2023) της ψηφιακής κάρτας που αφορά την εφαρμογή της σε ΔΕΚΟ, βιομηχανίες, εταιρείες security, ασφαλιστικές κ.λπ. Το καλοκαίρι του 2023 το υπουργείο Εργασίας φιλοδοξεί να εφαρμόσει την ψηφιακή κάρτα σε εστίαση και τουρισμό.
Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο Τάσος Βορηάς, διευθυντής μισθοδοσίας στο HR της Τράπεζας Πειραιώς, ο δρόμος για την εφαρμογή του μέτρου, τουλάχιστον στην αρχή, δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα. Υπήρξαν δυσκολίες, κυρίως ως προς το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας, παρ’ όλο που η Τράπεζα Πειραιώς διέθετε σύστημα πρόσβασης σε κεντρικά κτίρια.
Σύμφωνα με τον κ. Βορηά, παρά του ότι δινόταν η επιλογή της εφαρμογής του myergani του υπουργείου, στην Τράπεζα Πειραιώς επιλέχθηκε μία ολοκληρωμένη ψηφιακή υλοποίηση που δημιουργεί από την αρχή την κατάλληλη τεχνολογική υποδομή για ορθή καταγραφή των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, ενώ επιπλέον ενσωματώνει τις προδιαγραφές για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών.
Η εφαρμογή, η οποία υλοποιήθηκε μέσω της εταιρείας Epsilon HR, είναι συνδεδεμένη με τον υπολογιστή του εργαζομένου και σήμερα, μόλις δύο μήνες μετά, εφαρμόζεται σε ποσοστό 100%. Μάλιστα, η συμμετοχή άγγιξε το 85% από την πρώτη κιόλας ημέρα εφαρμογής του μέτρου, την 1η Ιουλίου 2022.
Οι καταγγελίες
Στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας παρά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας από την 1η Ιουλίου καταγγέλλουν εργαζόμενοι σε σούπερ μάρκετ και τράπεζες, με κυριότερη παράβαση αυτή της συνέχισης της εργασίας μετά τη λήξη της βάρδιας, και μετά το χτύπημα της κάρτας. Μεταξύ των παραβάσεων και των προβλημάτων είναι:
Δόθηκαν οδηγίες σε εργαζομένους που πιάνουν δουλειά στις 5 π.μ. να χτυπάνε την κάρτα τους στις 6 π.μ. για να μη φανεί η μία ώρα νυχτερινής απασχόλησης. Προϊστάμενοι ταμείων ζητούσαν από τις ταμίες να «χτυπήσουν» την κάρτα τους ακριβώς στη λήξη της βάρδιας, ενώ ακόμη ήταν στο πόστο τους και εξυπηρετούσαν πελάτες. Ωρομίσθιοι με 4ωρο χτυπούσαν την κάρτα και εξακολουθούσαν να δουλεύουν έως τη συμπλήρωση 8 ωρών. Ζητήθηκε από οδηγούς να μη χτυπάνε καθόλου κάρτα αφού βρίσκονται εκτός καταστήματος. Εργαζόμενοι κλήθηκαν για εργασία στο ρεπό αλλά με οδηγία να μη «χτυπήσουν» κάρτα. Σε τράπεζες εμφανίστηκε καταχρηστικά ασυνήθιστα υψηλός αριθμός «διευθυνόντων υπαλλήλων», οι οποίοι θεωρούνται «ελεύθεροι ωραρίου».