Εκλέγοντας τη Λιζ Τρας ως νέο πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, το Συντηρητικό Κόμμα έχει αλλάξει πια τέσσερις αρχηγούς στα έξι χρόνια που έχουν περάσει από το δημοψήφισμα για την παραμονή στην Ε.Ε. το 2016. Ο εμπνευστής του δημοψηφίσματος Ντέιβιντ Κάμερον παραιτήθηκε την επομένη της ψήφου υπέρ της εξόδου από την Ε.Ε., η διάδοχός του Τερέζα Μέι απέτυχε να διαπραγματευθεί μια συμφωνία με την Ε.Ε. που θα είχε την υποστήριξη του κόμματός της, και ο Μπόρις Τζόνσον δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το χαοτικό του στυλ διακυβέρνησης και τα σκάνδαλα. Η Τρας καλείται πλέον να οδηγήσει τη χώρα μέσα από έναν μαρτυρικό χειμώνα, με τις τιμές ενέργειας και τον πληθωρισμό να εκτοξεύονται.
Οι φίλοι του Συντηρητικού Κόμματος ισχυρίζονταν πάντα ότι η εκλογική κυριαρχία του οφείλεται στην ικανότητα του κόμματος να προσαρμόζεται σε νέες εποχές και αιτήματα, να επιλέγει δηλαδή τι θα «συντηρεί», ενώ παράλληλα αποδέχεται τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στην κοινωνία. Κάποιος θα μπορούσε να πει επομένως ότι και η νέα αλλαγή ηγεσίας, με την τρίτη γυναίκα πρωθυπουργό της Βρετανίας που προέρχεται από το Συντηρητικό Κόμμα μάλιστα, αναδεικνύει την προσαρμοστικότητά του σε έναν κόσμο σε μόνιμη κατάσταση κρίσης. Στην πραγματικότητα, όμως, οι συνεχείς αλλαγές ηγεσίας αποτυπώνουν πια μια συνολική κρίση ταυτότητας του βρετανικού Συντηρητισμού.
Στην προεκλογική εκστρατεία της η Τρας υιοθέτησε τον ρόλο μιας «νέας Θάτσερ», υποσχόμενη φοροαπαλλαγές και απορρίπτοντας μέτρα κρατικής παρέμβασης παρά την επερχόμενη οικονομική κρίση. Ως η πιο δεξιά από τους υποψηφίους για την αρχηγία, εξελέγη με τη φανερή υποστήριξη του απερχόμενου πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον. Η οικονομική της πλατφόρμα όμως είναι εντελώς αντίθετη από αυτήν του Τζόνσον, ο οποίος ταυτίστηκε με μια ατζέντα αναδιανομής, ενίσχυσης των αδύναμων περιφερειών και βοήθειας προς τους μη προνομιούχους της εργατικής τάξης που είχαν στηρίξει το Brexit. Το οποίο Brexit, παρά τις υποσχέσεις, δεν αποτέλεσε ευκαιρία μεταρρύθμισης των αδικιών του Θατσερισμού, αλλά έχει μετατραπεί σε ανούσιο σύνθημα που εκφράζει μια ασαφή επιθυμία «εθνικής κυριαρχίας».
Η Λιζ Τρας θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις νεοθατσερικές υποσχέσεις της και να λάβει μέτρα στήριξης.
Είναι σαφές ότι οι υπερ-φιλελεύθερες θέσεις της Τρας στην οικονομία είναι αναντίστοιχες με το μέγεθος της επερχόμενης οικονομικής και ενεργειακής κρίσης. Η ίδια η πραγματικότητα θα αναγκάσει τη νέα πρωθυπουργό να εγκαταλείψει γρήγορα τις νεοθατσερικές υποσχέσεις της και να εγκρίνει μέτρα στήριξης της οικονομίας. Αναλυτές εκτιμούν ότι ίσως χρειαστεί ακόμα και μερική εθνικοποίηση των εταιρειών ενέργειας. Ο κίνδυνος για την Τρας είναι ότι οποιαδήποτε προσπάθεια υπαναχώρησης από τις αρχικές θέσεις της θα την αποξενώσει από τη μικρή, αλλά πανίσχυρη σκληρή δεξιά πτέρυγα του Συντηρητικού Κόμματος, από την οποία ξεκίνησαν οι κινήσεις αμφισβήτησης που κατέληξαν στην εκπαραθύρωση των προηγούμενων τριών πρωθυπουργών. Αυτό για το οποίο κανένας δεν είναι σίγουρος επομένως είναι αν η Τρας τελικά θα οδηγήσει τους Συντηρητικούς στις επόμενες εκλογές, σε δυόμισι χρόνια από τώρα. Αν μη τι άλλο, ένα πράγμα που το κόμμα ξέρει να κάνει καλά είναι να αλλάζει τους αρχηγούς του.
* Aναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο London Metropolitan University και εταίρος στο Chatham House.