Ο υποχρεωτικός «κόφτης» 5% στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αφήνει εκτός νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο χαμηλής τάσης, τόσο για κοινωνικούς όσο και για τεχνικούς λόγους. Η κυβέρνηση επιδιώκει τη συμμετοχή τους στον εθνικό δεσμευτικό στόχο με τη σύνδεση εξοικονόμησης και επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος και έχει εξαγγείλει ήδη αυξημένη επιδότηση, σε ποσοστό που μένει να προσδιοριστεί, για τα νοικοκυριά που θα μειώσουν τη μηνιαία κατανάλωσή τους κατά 15% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021.
Στην πραγματικότητα το κίνητρο, αν και ισχυρό για τα ισχνά λόγω πληθωρισμού εισοδήματα, είναι δύσκολο να λειτουργήσει και να στηρίξει μια ενισχυμένη επιδότηση. Το πιθανότερο είναι τα νοικοκυριά να συνεχίσουν να περιορίζουν την κατανάλωσή τους, όπως κάνουν ήδη για να μειώσουν το κόστος, είναι αμφίβολο όμως εάν αυτό θα διασφαλίσει και το «μπόνους» της πρόσθετης επιδότησης. Κι αυτό γιατί ο μόνος τρόπος να μετρηθεί η μείωση είναι η σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, όμως η καταμέτρηση από τον ΔΕΔΔΗΕ δεν γίνεται σε μηνιαία αλλά σε τετραμηνιαία βάση και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και στο 8μηνο.
Η καταμέτρηση του ΔΕΔΔΗΕ δεν γίνεται σε μηνιαία βάση, αλλά σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και στο 8μηνο· και ο καιρός δεν είναι ίδιος κάθε χειμώνα…
Επιπλέον, ερωτήματα τίθενται και ως προς την αξιοπιστία υπολογισμού της εξοικονόμησης με σημείο αναφοράς τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι, δεδομένου ότι αυτό που διαφοροποιεί αισθητά τις οικιακές καταναλώσεις είναι οι καιρικές συνθήκες, λόγω της χρήσης κλιματιστικών για ψύξη και θέρμανση. Αν, για παράδειγμα, ο περυσινός Νοέμβριος ήταν ένας ήπιος από άποψη θερμοκρασίας μήνας και φέτος έχει ψύχος, ο καταναλωτής θα εμφανίζεται να έχει αυξημένη κατανάλωση, και το αντίστροφο. Το νέο μοντέλο των κλιμακωτών επιδοτήσεων και της σύνδεσης με την εξοικονόμηση συνοδεύεται όμως και από μικρότερης κλίμακας ζητήματα, αλλά με όχι αμελητέα επίπτωση στην τσέπη των καταναλωτών, όπως για παράδειγμα με τι στοιχεία θα συγκριθεί η κατανάλωση ενός νοικοκυριού που δεν διαμένει στην ίδια κατοικία με πέρυσι ή μιας οικογένειας που τα μέλη έχουν αυξηθεί είτε γιατί προστέθηκε ένα νέο είτε γιατί επέστρεψε κάποιο που είχε μεταναστεύσει.
Τα πράγματα θα ήταν πολύ απλά αν και στην Ελλάδα είχαν εγκατασταθεί έξυπνοι μετρητές, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες της Ευρώπης που έχουν ψηφιοποιήσει τα δίκτυά τους παρέχοντας σημαντικά οφέλη στους καταναλωτές τους. Οι έξυπνοι μετρητές παρέχουν στους καταναλωτές και στον διαχειριστή δικτύου διαρκή πρόσβαση στα στοιχεία τωρινών και προηγούμενων μετρήσεων και δυνατότητα διαχείρισης των φορτίων τους και εξοικονόμησης ενέργειας. Οι προμηθευτές ενέργειας έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν διαφορετικά τιμολόγια στη διάρκεια του 24ώρου, ανάλογα με τη διακύμανση της ζήτησης και του κόστους στη χονδρεμπορική αγορά, διευκολύνοντας την καλύτερη διαχείριση των φορτίων τις ώρες αιχμής. Επιπλέον, οι καταναλωτές δεν θα χρειάζεται να αναμένουν με τις ώρες ή και τις ημέρες για την αποκατάσταση βλαβών στο δίκτυο, αφού ο διαχειριστής θα μπορεί να τις εντοπίζει εξ αποστάσεως και να επεμβαίνει άμεσα, ενώ θα απαλλάσσονταν και από το κόστος των ρευματοκλοπών, φαινόμενο που παρουσιάζει έξαρση τα τελευταία χρόνια. Το φιλόδοξο project της αντικατάστασης 7,5 εκατ. μετρητών, μετά 8 χρόνια καθυστερήσεων, από το 2014 που ο ΔΕΔΔΗΕ ξεκίνησε έναν πιλοτικό διαγωνισμό, επανεκκίνησε πέρυσι με έναν προγραμματισμό για τη σταδιακή εγκατάσταση έξυπνων μετρητών έως το 2030, επένδυση ύψους 830 εκατ. ευρώ. Και το νέο εγχείρημα όμως συνοδεύτηκε από καθυστερήσεις.