Eναρμονισμένος με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προσγειώνουν την ανάπτυξη και ανεβάζουν τον πληθωρισμό για τον επόμενο χρόνο, θα είναι ο προϋπολογισμός που καταθέτει σήμερα η κυβέρνηση στη Βουλή. Θα είναι ένας προϋπολογισμός επιστροφής στα πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά ταυτόχρονα δεν θα στερείται εργαλείων για χρηματοδότηση νέων παρεμβάσεων, που θα επιβάλουν ίσως οι οικονομικές δυσκολίες, αλλά και οι προεκλογικές ανάγκες.
Ο προϋπολογισμός δεν θα προβλέπει νέα μέτρα, πέραν όσων έχουν ήδη ανακοινωθεί (κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους, μονιμοποίηση μείωσης ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και αύξηση των συντάξεων περίπου κατά 7,5%). Ωστόσο, θα περιλαμβάνει ένα αποθεματικό 1 δισ. ευρώ, το οποίο προορίζεται κατ’ αρχάς για τη στήριξη των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά ίσως οδεύσει και σε διαφορετικές χρήσεις, αν η τιμή του ρεύματος συγκρατηθεί, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα. Επίσης, το οικονομικό επιτελείο επενδύει ελπίδες για επιπλέον έσοδα στη φορολόγηση των διυλιστηρίων, που θα εφαρμοστεί μόλις εγκριθεί σχετικός κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ενωσης εντός του έτους. Σημειώνεται ότι η φορολόγηση των υπερεσόδων των παραγωγών απέφερε φέτος 2,4 δισ. ευρώ, ενώ όπως ανέφερε σε συνεντεύξεις του την περασμένη εβδομάδα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, αναμένονται άλλα 377 εκατ. ευρώ για φέτος. Επιπλέον, στον τομέα των καυσίμων η νομοθεσία που μόλις πέρασε για τη φορολόγηση των υπερεσόδων και των προμηθευτών, πέραν των παραγωγών, θα συνεισφέρει στα φετινά έσοδα και αυτά του 2023.
Στην κυβέρνηση δεν παραγνωρίζουν το γεγονός ότι τα νοικοκυριά θα είναι αντιμέτωπα με έναν δύσκολο χειμώνα. Μιλούν για προβλήματα, όχι μόνο σε σχέση με την ενεργειακή ακρίβεια, αλλά και με τις υψηλές τιμές των τροφίμων στα σούπερ μάρκετ και με την άνοδο των επιτοκίων, που επιβαρύνουν τυχόν δάνειά τους. Είναι προφανές, ενόψει και εκλογών τον επόμενο χρόνο, ότι στην πορεία θα δρομολογηθούν νέα μέτρα στήριξης και όπως προκύπτει από τις δηλώσεις στελεχών του οικονομικού επιτελείου, αυτά θα αφορούν άμεση ενίσχυση των νοικοκυριών και όχι μειώσεις φόρων.
Πιέζει η Κομισιόν
Στις Βρυξέλλες ανησυχούν, πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι η απότομη πτώση του ΑΕΠ από το περίπου 6% φέτος στο περίπου 1% το 2023 θα οδηγήσει σε πιέσεις για αυξήσεις μισθών δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και άλλων ευάλωτων νοικοκυριών και ότι οι πόροι του 2023 ίσως να μην είναι αρκετοί για την ικανοποίηση τέτοιων αιτημάτων, ρισκάροντας τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα. Σημειώνουν, μάλιστα, οι σχετικές πηγές ότι η κυβέρνηση ήταν πολύ υποστηρικτική το 2022 (2,3% του ΑΕΠ δόθηκαν για ενεργειακή στήριξη, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ε.Ε.), ενώ θα ήταν σκόπιμο να αξιοποιηθεί ο απροσδόκητα υψηλός ρυθμός ανάπτυξης του 2022 για να δημιουργηθεί ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας για το επερχόμενο δύσκολο 2023.
Ο προϋπολογισμός του 2023 δεν περιλαμβάνει νέα μέτρα στήριξης, πέραν των όσων έχουν ανακοινωθεί – Προβλέπει όμως «μαξιλάρι» ασφαλείας ύψους 1 δισ. ευρώ.
Στη λογική αυτή, αλλά και ενόψει εκλογών του 2023, η κυβέρνηση φαίνεται ότι προκρίνει την ιδέα να κρατήσει τα όποια «πυρομαχικά» κυρίως για τον επόμενο χρόνο, διασφαλίζοντας ένα πρωτογενές έλλειμμα φέτος κατά τι χαμηλότερο από του προσχεδίου (γύρω στο 1,5%-1,7% του ΑΕΠ). Με αυτό τον τρόπο ευελπιστεί ότι θα εξασφαλίσει την εύνοια και των αγορών, από τις οποίες προσδοκά το 2023 καλές αξιολογήσεις και ίσως επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας, αν και αυτό πιθανολογείται ότι θα συμβεί –εφόσον συμβεί– μετά τις εκλογές. Αυτό, πάντως, δεν αποκλείει κάποιες παρεμβάσεις της τελευταίας στιγμής το προσεχές διάστημα, ώς το τέλος του χρόνου, αν οι συνθήκες το απαιτήσουν και τα οικονομικά του κράτους το επιτρέψουν. Παρά τις δυσκολίες, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας επιμένει ότι ο προϋπολογισμός θα επιβεβαιώσει πως η ελληνική οικονομία αντέχει και πορεύεται καλύτερα από την ευρωπαϊκή, όπως έδειξαν και οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν.
Πράγματι, σύμφωνα με πληροφορίες, ο προϋπολογισμός θα προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ φέτος κοντά στο 6% (από 5,3% του προσχεδίου τον Οκτώβριο), αλλά προσγείωση στο 1%-2% το 2023 (έναντι 2,1% του προσχεδίου). Παρ’ όλα αυτά, η ανάπτυξη θα είναι υψηλότερη από το 0,3% του μέσου όρου της Ε.Ε. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι βασικός αναπτυξιακός παράγων του επόμενου χρόνου θα είναι οι επενδύσεις, καθώς ωριμάζουν τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, από το οποίο αναμένεται να εισρεύσουν 5,6 δισ. ευρώ επιπλέον των επενδύσεων 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Ο πληθωρισμός θα προβλέπεται κοντά στο 10% (έναντι πρόβλεψης του προσχεδίου για 8,8%) κατά μέσο όρο φέτος και πάνω από 5% το 2023 (έναντι πρόβλεψης 3% στο προσχέδιο).
Η υψηλή ανάπτυξη φέτος, πέραν πάσης προσδοκίας, εξασφαλίζει το πρωτογενές έλλειμμα σε επίπεδα χαμηλότερα από το 1,7% του ΑΕΠ, που προέβλεπε το προσχέδιο του προϋπολογισμού. Καθώς, μάλιστα, μένουν ακόμη 3,5 μήνες (το έτος κλείνει στο τέλος Φεβρουαρίου δημοσιονομικά) ίσως τα αποτελέσματα αποδειχθούν ακόμη καλύτερα από αυτά που θα γράφει αύριο ο προϋπολογισμός.
Για το 2023 ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος παραμένει βεβαίως σταθερός και ίσως κατά τι ενισχυμένος από το 0,7% του ΑΕΠ του προσχεδίου, πλησιάζοντας την πρόβλεψη της Κομισιόν (1,1% του ΑΕΠ).