→ τo «κενό χρηματοδότησης»
και ο κίνδυνος ενεργειακής φτώχειας των οικονομικά ασθενέστερων επιδιώκεται να καλυφθούν με ένα ευρύ πλέγμα επιδοτήσεων το οποίο έχει εν μέρει παρουσιαστεί μέχρι τώρα. Περιλαμβάνει το πρόγραμμα «εξοικονομώ κατ’ οίκον», μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης της κύριας κατοικίας, το πρόγραμμα αντικατάστασης ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών που βρίσκεται σε εξέλιξη αλλά και τα προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών ή ηλιακών θερμοσιφώνων, που αναμένεται να παρουσιαστούν στη λεπτομέρειά τους μέσα στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Τα προγράμματα αυτά βασίζονται και στις επιδοτήσεις –σε ποσοστά που φτάνουν ή και ξεπερνούν το 50%, αξιοποιώντας κυρίως κοινοτικά κονδύλια– αλλά και στην εξασφάλιση φθηνού δανεισμού με επιδοτήσεις του τραπεζικού επιτοκίου. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται να κάνουν χρήση και πολίτες που κανονικά δεν θα… τολμούσαν να προγραμματίσουν παρεμβάσεις αξίας χιλιάδων ευρώ στα ακίνητά τους.
→ «εξοικονομώ»
Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα οι πολίτες περιμένουν πάντοτε την… επόμενη φάση. Αυτή την περίοδο υλοποιείται το μεγαλύτερο σχέδιο ενεργειακής αναβάθμισης, καθώς το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος επέλεξε, αντί να κινήσει τις διαδικασίες για νέο διαγωνισμό, να χρίσει ως δικαιούχους και όσους αρχικά είχαν μείνει εκτός λίστας. Το «εξοικονομώ» έχει τζίρο εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, καθώς καλύπτει από την αλλαγή των κουφωμάτων και την ενεργειακή θωράκιση του κελύφους του κτιρίου μέχρι την αντικατάσταση του συστήματος θέρμανσης, την τοποθέτηση κλιματισμού, ηλιακού θερμοσίφωνα κ.λπ. Προσφέρει υψηλά ποσοστά επιδότησης και ο στόχος του είναι το ακίνητο να αναβαθμιστεί τελικά κατά τρεις κλίμακες (και τα ακίνητα έχουν βαθμολογία όπως και ένα ψυγείο. Απλώς είναι δουλειά του μηχανικού να σου βρει πού βρίσκεται το ακίνητό σου και πού πρέπει να πάει). To «εξοικονομώ» είναι ένα… γενναιόδωρο πρόγραμμα που μπορεί να εξασφαλίσει επιδοτήσεις πολλών χιλιάδων ευρώ. Ωστόσο είναι και πολύ απαιτητικό. Ειδικά σε αυτή τη φάση που οι τιμές των υλικών ανεβαίνουν, η ολοκλήρωση των εργασιών ώστε να κρατηθεί σε λογικά επίπεδα το κόστος των παρεμβάσεων (ακόμη και μετά την επιδότηση) απαιτεί πολύ σωστό σχεδιασμό. Επίσης, όσοι εντάσσονται στο πρόγραμμα πρέπει να ξεπεράσουν και την… ηλεκτρονική γραφειοκρατία. Δεκάδες δικαιολογητικά πρέπει να ανέβουν στη σχετική πλατφόρμα, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να έρθει σε επαφή με πολλούς φορείς (ζητούνται τακτοποιήσεις, πιστοποιητικά ηλεκτρολόγου, συμβόλαια ακινήτου, φωτογραφίες των παρεμβάσεων, αποδεικτικά πληρωμών μέσω τραπέζης και σειρά άλλων εγγράφων) κάτι που προϋποθέτει σωστή οργάνωση και υπομονή. Το αποτέλεσμα βέβαια είναι πολύ θετικό, καθώς με την ενεργειακή αναβάθμιση του ακινήτου κατά τρεις βαθμίδες επιτυγχάνεται πολύ μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας.
→ φωτοβολταϊκά
Για το πρόγραμμα επιδότησης των φωτοβολταϊκών η αγορά τηρεί στάση αναμονής. Οι ανακοινώσεις αναμένονται από μέρα σε μέρα, καθώς ο στόχος είναι να εγκατασταθούν περισσότερα από 200.000 συστήματα μέσα στο 2023, τόσο από νοικοκυριά όσο και από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Από τα όσα έχουν γίνει μέχρι τώρα γνωστά, θα δίνονται μεγαλύτερα ποσοστά επιδότησης για τις μπαταρίες και μικρότερα ποσοστά για τα πάνελ, καθώς ο στόχος του προγράμματος θα είναι να προωθηθεί και η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας πέραν της παραγωγής. Οι λεπτομέρειες είναι αυτές που θα καθορίσουν την επιτυχία του προγράμματος. Πάντως, το ενδιαφέρον της αγοράς είναι πολύ μεγάλο λόγω της αποδοτικότητας της συγκεκριμένης επένδυσης. Το ερώτημα βέβαια είναι αν θα μπορέσουν –και με ποιον τρόπο– να κάνουν χρήση των επιδοτήσεων και όσοι έχουν διαμερίσματα σε πολυκατοικίες. Θα καλυφθεί το πρόγραμμα μόνο από όσους έχουν επαρκή χώρο σε ταράτσες ή στέγες μονοκατοικιών; Θα υπάρξουν εισοδηματικά κριτήρια; Η αγορά περιμένει εναγωνίως τις απαντήσεις.
→ ηλιακοί θερμοσίφωνες
Στα σκαριά φαίνεται να υπάρχει και πρόγραμμα επιδότησης για εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων. Λόγω του χαμηλότερου κόστους που έχει ένας ηλιακός –ειδικά αν επιδοτηθεί– το ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μεγάλο. Μια τετραμελής οικογένεια μπορεί να καλυφθεί με ένα ποσό το οποίο ανέρχεται στα 800-1.200 ευρώ. Αν δοθεί και η επιδότηση, το κόστος θα είναι σαφώς χαμηλότερο και η απόσβεση της επένδυσης θα γίνει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Στον ηλιακό θερμοσίφωνα, ο δωρεάν ήλιος αντικαθιστά τη χρήση του ηλεκτρικού ρεύματος. Και η κατανάλωση για τη χρήση του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα φτάνει στα 3,5-4 κιλοβάτ ανά ώρα. Άρα, μία ώρα λειτουργίας κοστίζει με σημερινές τιμές περίπου 1 ευρώ. Το πρόγραμμα ζητούν και οι φορείς της αγοράς, καθώς η Ελλάδα έχει ισχυρή βιομηχανία παραγωγής ηλιακών θερμοσιφώνων πέραν της έντονης ηλιοφάνειας που χαρακτηρίζει τη χώρα.
→ αντικατάσταση συσκευών
Το πρόγραμμα αντικατάστασης ενεργοβόρων συσκευών θα επεκταθεί πολύ σύντομα, καθώς αναμένεται να προστεθούν στους δικαιούχους περίπου 140.000 επιλαχόντες ανά την ελληνική επικράτεια. Το ζητούμενο είναι να διατεθούν τα δεσμευμένα κονδύλια και να αντικατασταθούν ενεργοβόρες παλαιού τύπου συσκευές (κλιματιστικά, ψυγεία και καταψύκτες). Κατά τους πρώτους μήνες του προγράμματος διαπιστώθηκε ότι δεν έκαναν όλοι οι αρχικοί δικαιούχοι χρήση των λεγόμενων voucher που εξασφάλιζαν έκπτωση 30-50%. Έτσι, αξιοποιείται η λίστα των επιλαχόντων. Η απροθυμία μερικών δεκάδων χιλιάδων να κάνουν χρήση ενδεχομένως να αποδίδεται και στην έλλειψη ρευστότητας, ειδικά στα χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια.