Η Βρετανία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ύφεσης που θα διαρκέσει έως το 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Αγγλίας. Αλλά η δυσπραγία της χώρας είναι βαθύτερη από μια απλή συρρίκνωση στον οικονομικό κύκλο. Από το 2008 και εντεύθεν, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποστεί απότομη επιβράδυνση της παραγωγικότητας και για να αντιμετωπιστεί αυτό, ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ θα υποχρεωθεί να λάβει αντιδημοφιλή μέτρα. Η υποτονική παραγωγικότητα της Βρετανίας –το ποσό της παραγωγής ανά ώρα εργασίας– αποτρέπει τις επενδύσεις και περιορίζει την ανάπτυξη, μειώνοντας τους μισθούς. Αφότου είχε συμβαδίσει με άλλες ανεπτυγμένες χώρες για δεκαετίες, η παραγωγικότητα του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αυξηθεί κατά 0,3% ετησίως από το 2008. Αυτό είναι το ένα τρίτο του 0,9% του μέσου όρου για τις χώρες-μέλη της Ομάδας των Επτά και πολύ κάτω από το ποσοστό 1,2% που καταγράφουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το 2021 οι εργαζόμενοι στο Ηνωμένο Βασίλειο παρήγαγαν 20% λιγότερο από τους συναδέλφους τους στις ΗΠΑ. Η κάλυψη του κενού απαιτεί βελτίωση στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση του εργατικού δυναμικού. Η χώρα χρειάζεται, επιπροσθέτως, να ενισχύσει τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, όπως η αυτοματοποίηση στον τομέα της μεταποίησης. Το 2021 ο σχηματισμός ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου, ένα μέτρο των επενδύσεων, αντιπροσώπευε το 17% του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου σε σύγκριση με 24% στη Γαλλία και 21% στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Για να φτάσει στο μέσο επίπεδο των άλλων χωρών της Ομάδας των Επτά, η Βρετανία θα χρειαζόταν επιπλέον 115 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως σε επενδύσεις. Η κυβέρνηση σχεδιάζει ήδη να διατηρήσει τις καθαρές επενδύσεις του δημόσιου τομέα σε επίπεδα του περίπου 2,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα πέντε χρόνια, σε εναρμόνιση με τις ομόλογες χώρες.
Βέβαια, η πρόκληση έγκειται στο να πεισθούν οι εταιρείες να επενδύσουν περισσότερα. Το να τους επιτραπεί να αντισταθμίσουν νέες επενδύσεις με φόρους θα ήταν πιο αποτελεσματικό από μια μονοσήμαντη μείωση του εταιρικού φόρου. Το Η.Β. προσφέρει ήδη τέτοια κίνητρα, αλλά πρέπει να καταστεί τολμηρότερο. Παρά το μακροχρόνιο πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης, οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθούν να χρηματοδοτούν μόνο το 55% των συνολικών δαπανών για τη διαδικασία αυτή, δηλαδή κάτω από το 63% των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Η προσφορά εκπτώσεων φόρου σε ένα ευρύτερο φάσμα δαπανών πνευματικής ιδιοκτησίας και κεφαλαίου μπορεί να βοηθήσει. Ενα άλλο απλό βήμα θα ήταν η παράταση μιας «υπερέκπτωσης» από την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού, η οποία επιτρέπει στις εταιρείες να αντισταθμίσουν το 130% των επενδύσεων με φόρους – η ρύθμιση αυτή λήγει τον Απρίλιο. Για να χρηματοδοτήσει τέτοια επενδυτικά κίνητρα, ο Σούνακ θα μπορούσε να φορολογήσει τον πλούτο.
Ο ιδιωτικός πλούτος έχει αυξηθεί από το τριπλάσιο του ΑΕΠ σε σχεδόν οκτώ φορές από το 1965, ωστόσο οι φόροι στην περιουσία, τα κέρδη από τις αποδόσεις κεφαλαίου, τις κληρονομιές και τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές έχουν ισοπεδωθεί στο περίπου 2% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το ίδρυμα Resolution Foundation. Ο διπλασιασμός του φορολογικού συντελεστή θα απέφερε στο Δημόσιο περί τα 45 δισεκατομμύρια λίρες. Αυτό μπορεί να μη γίνει ευνοϊκά αποδεκτό από τους ψηφοφόρους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εντούτοις, αν ο ίδιος ο Ρίσι Σούνακ ή ο πιθανός διάδοχός του, ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, δεν κατορθώσει να πάρει γενναία μέτρα, η οικονομική καχεξία της Βρετανία θα συνεχιστεί.