Με ένα κείμενο από το οποίο λείπουν πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες και κυρίως νέα χρηματοδοτικά κεφάλαια, η Κομισιόν παρουσίασε χθες την πρότασή της, που φιλοδοξεί να αποτελέσει την απάντηση στο πακέτο επιδοτήσεων του προέδρου Μπάιντεν προς τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ.
Η Κομισιόν πρότεινε χαλάρωση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης σχεδίων για την ενεργειακή μετάβαση, αξιοποίηση όσων κεφαλαίων έχουν μείνει από το Ταμείο Ανάκαμψης με σκοπό τη στήριξη των ευρωπαϊκών βιομηχανιών, αλλά και περαιτέρω προσπάθειες για την ανάπτυξη των σχετικών δεξιοτήτων και τη σύναψη περισσότερων εμπορικών συμφωνιών.
Συναγερμός στην Ε.Ε.
Οι προτάσεις της Κομισιόν που θα τεθούν υπό την κρί-ση των μελών της Ε.Ε. στις 19 Φεβρουαρίου θέλουν να αποτελέσουν τη βάση της ευρωπαϊκής απάντησης στο αμερικανικό πακέτο των 370 δισ. δολ., γνωστό με το ακρωνύμιο IRA, που προβλέπει εκτεταμένες επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές στις πράσινες τεχνολογίες αλλά μόνον όταν αυτές παράγονται εντός ΗΠΑ.
Εχει προκαλέσει συναγερμό στην Ε.Ε. καθώς κατά γενική ομολογία εγκυμονεί τον κίνδυνο να προσελκύσει τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες στην υπερδύναμη οδηγώντας σε αποβιομηχάνιση της Γηραιάς Ηπείρου.
Ως εκ τούτου, οι προτάσεις της Κομισιόν εντάσσονται στις προσπάθειές της να ανταγωνιστεί τόσο τις ΗΠΑ όσο και την Κίνα, καθώς οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη επιδοτούν γενναία τις νέες τεχνολογίες για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.
Σε ό,τι αφορά τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, η Κομισιόν προτείνει την προσωρινή χαλάρωσή τους μέχρι το τέλος του 2025, όταν πρόκειται για επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή στις τεχνολογίες αφαίρεσης του άνθρακα.
Χαλάρωση κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, επίσπευση σχεδίων για την ενεργειακή μετάβαση, αξιοποίηση κεφαλαίων που έχουν μείνει από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Δεδομένου ότι δεν έχουν όλες οι χώρες-μέλη τις ίδιες δυνατότητες για να στηρίξουν τις βιομηχανίες τους, όπως παραδέχθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την παρουσίαση των προτάσεών της, προτείνεται σε αρχική φάση να αξιοποιηθούν τα 225 δισ. ευρώ που έχουν απομείνει από τα 800 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης κατά της ύφεσης της πανδημίας. Παράλληλα, η πρόεδρος της Κομισιόν σχεδιάζει να διαθέσει για τον ίδιο σκοπό 250 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα της Ε.Ε. κατά της ενεργειακής κρίσης, με στόχο να ενθαρρύνει τις βιομηχανίες να μειώσουν τις εκπομπές καυσαερίων.
Το ακανθώδες θέμα της χρηματοδότησης έχει ήδη προκαλέσει τριβές πολύ προτού παρουσιαστούν οι συγκεκριμένες προτάσεις, καθώς ορισμένες χώρες έχουν επισημάνει τον κίνδυνο διεύρυνσης της ανισότητας ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε., αφού η Γερμανία και η Γαλλία θα μπορούν να διαθέσουν μεγάλα κεφάλαια για την ενίσχυση των βιομηχανιών τους σε αντίθεση με χώρες όπως η Ελλάδα ή χώρες της Βαλκανικής. Είναι ενδεικτικό ότι από τα 672 δισ. ευρώ κρατικών ενισχύσεων που έχει εγκρίνει η Κομισιόν για την ανάκαμψη των οικονομιών από την πανδημία, το 53% αφορούσε τη Γερμανία και το 24% τη Γαλλία. Και οι διαφωνίες δεν τελειώνουν εδώ, αλλά έχουν ήδη διατυπωθεί ισχυρότερες σε οποιαδήποτε ιδέα εξετάστηκε προσφάτως για έκδοση κοινού χρέους με σκοπό τη στήριξη των ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Σε επόμενη φάση, η Κομισιόν θα προτείνει τη θέσπιση ενός Ταμείου Ευρωπαϊκής Εθνικής Κυριαρχίας για τη χρηματοδότηση στις νέες τεχνολογίες.
Πρόκειται, άλλωστε, να παρουσιάσει άμεσα, μέσα στους επόμενους μήνες, την πρότασή της για την εναρμόνιση των διαδικασιών αδειοδότησης, το Net-Zero Industry Act, με την πρόβλεψη για τη επίσπευσή τους να αφορά τις τεχνολογίες που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων της κατά της κλιματικής κρίσης: σε αυτές περιλαμβάνονται οι τεχνολογίες εγκλωβισμού και αποθήκευσης του άνθρακα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογόνου με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η παραγωγή μπαταριών για την ηλεκτροκίνηση.
Επίσης θα παρουσιάσει την πρωτοβουλία της Critical Raw Materials Act, που στοχεύει στην προώθηση των εξορύξεων, στην επεξεργασία και στην ανακύκλωση πρώτων υλών στρατηγικής σημασίας.
Η πρωτοβουλία αυτή αφορά σε μεγάλο βαθμό την προσπάθεια της Ε.Ε. να κατακτήσει αυτάρκεια σε σπάνιες γαίες και λίθιο που απαιτούνται για τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση και να απεξαρτηθεί, έτσι, από την Κίνα, που κατέχει σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιο. Με τον ίδιο στόχο η Κομισιόν θα επιδιώξει τη σύναψη νέων εμπορικών συμφωνιών, ώστε να διασφαλίσει πρόσβαση σε πρώτες ύλες και αγορές.
Kαθαρή ενέργεια
Γενικότερα οι προτάσεις της Κομισιόν εντάσσονται παράλληλα στις προσπάθειες της Ε.Ε. να διασφαλίσει μερίδιο στην παγκόσμια αγορά καθαρής ενέργειας που σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας αναμένεται να τριπλασιασθεί έως το 2030 και να φτάσει στα 650 δισ. δολ. και να διπλασιαστούν οι θέσεις εργασίας στον κλάδο. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, οι θέσεις εργασίας στις πράσινες βιομηχανίες της Ε.Ε. ανέρχονται ήδη σε τουλάχιστον 4,5 εκατ., έχοντας σημειώσει σημαντική αύξηση από τα 3,2 εκατ. στα οποία ανέρχονταν το 2000. Ειδικότερα οι βιομηχανίες μπαταριών αναμένεται να χρειαστούν αύξηση του προσωπικού τους κατά 800.000 άτομα έως το 2025.