Πριν από ένα χρόνο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησε τη μεγάλη εισβολή στην Ουκρανία, αν και τελικώς η προσπάθειά του να την υποτάξει και να εκβιάσει την Ευρώπη να συναινέσει σε μια βίαιη επιθετικότητα απέτυχε.
Η Ουκρανία υπερασπίζεται τα εδάφη της στο πεδίο της μάχης υπερασπιζόμενη όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και τα άλλα μέρη της Ευρώπης και τις ευρωπαϊκές αξίες ενάντια στην προσπάθεια ενός βάναυσου δικτάτορα να αναβιώσει τη σοβιετική αυτοκρατορία. Σε μεγάλο βαθμό, επειδή η άνοδος των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων άφησε τους καταναλωτές με λιγότερα χρήματα για να ξοδέψουν σε άλλες υπηρεσίες και αγαθά, ενώ ταυτοχρόνως διόγκωσε το κόστος για τις επιχειρήσεις, η ανάπτυξη στην Ευρώπη ήταν πολύ πιο αδύναμη και ο πληθωρισμός έχει εκτιναχθεί πολύ περισσότερο από ό,τι είχαμε προβλέψει προπολεμικά.
Συνολικά αναμένουμε τώρα το πραγματικό ΑΕΠ το 2024 να είναι 5,5% χαμηλότερο και το επίπεδο τιμών να είναι 3% υψηλότερο από ό,τι θα ήταν εάν δεν είχε υπάρξει πόλεμος. Κοιτάζοντας πέρα από τους δυσοίωνους τίτλους, βρίσκουμε ορισμένα ενθαρρυντικά χαρακτηριστικά που υπογραμμίζουν την ανθεκτικότητα και την ευελιξία της Ευρώπης. Για παράδειγμα, η οικονομία της Ευρωζώνης συνέχισε να αναπτύσσεται πέραν του ρυθμού της τάσης της περί του 1,4% μέχρι τα μέσα του 2022.
Αν και η έναρξη του πολέμου, η αρχική άνοδος των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας και τα περιοριστικά μέτρα στο λιμάνι της Σαγκάης την έπληξαν, σε πρώτη φάση επικράτησε η ισχυρή υποκείμενη δυναμική της εγχώριας ζήτησης μετά την πανδημία. Μόνο όταν ο Πούτιν κατέφυγε στο όπλο του φυσικού αερίου, κλείνοντας σταδιακά τον αγωγό Nord Stream 1 από τον Ιούνιο και μετά, η οικονομία της Ευρωζώνης άρχισε να κλονίζεται.
Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου στο ρεκόρ των 340 ευρώ η μεγαβατώρα στα τέλη Αυγούστου, την ίδια ώρα που η Ευρώπη προσπαθούσε να αναπληρώσει τα αποθέματά της σε φυσικό αέριο σχεδόν με κάθε τίμημα, σε συνδυασμό με τον διάχυτο φόβο των ελλείψεων σε καύσιμο, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μια απότομη οικονομική διόρθωση. Βοηθούμενη από έναν ήπιο χειμώνα και, ακόμη περισσότερο, από την πραγματική εξοικονόμηση ενέργειας και τη μετάβαση σε άλλα καύσιμα, η Ευρωζώνη έχει απογαλακτιστεί από το ρωσικό αέριο με εκπληκτική ταχύτητα.
Η Ε.Ε. ίσως να ολοκληρώσει την τρέχουσα περίοδο θέρμανσης με αποθηκευμένο αέριο τουλάχιστον στο 55% της συνολικής χωρητικότητας. Αυτό θα είναι κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από ό,τι ένα χρόνο πριν.
* Οι κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκ, Kάλουμ Πίκερινγκ και Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.