Τόσο η προσέγγιση με την Τεχεράνη όσο και η προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων με το Ισραήλ εντάσσονται στην επιδίωξη της πρωταρχικής προτεραιότητας που έχει θέσει ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν να διασφαλίσει το σχέδιό του αξίας πολλών τρισ. δολ. για τον μετασχηματισμό της Σαουδικής Αραβίας. Η φιλοδοξία του, όμως, να μετασχηματίσει την οικονομία του βασιλείου, την κοινωνία του αλλά και την ίδια τη θέση του στον κόσμο εξαρτάται από έναν θεμελιώδη παράγοντα: τη σταθερότητα. Από αυτή την αδήριτη ανάγκη εκπορεύονται όλες οι προσπάθειές του να περιφρουρήσει τη χώρα του από οποιαδήποτε κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν. Αυτή είναι η εκτίμηση πηγών προσκείμενων στις συνομιλίες του Ριάντ με την Τεχεράνη, που άρχισαν πριν από δύο χρόνια.
Η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να αποκαταστήσει διπλωματικές σχέσεις με το Ιράν, μια συμφωνία που πριμοδότησε η Κίνα και ανακοινώθηκε την περασμένη εβδομάδα εκπλήσσοντας τους πάντες, ήταν αποτέλεσμα υπολογισμών του ντε φάκτο ηγέτη της χώρας. Ο Σαουδάραβας πρίγκιπας συνειδητοποίησε ότι η εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας του με τους γείτονές της είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για να επιτύχει τους στόχους του. Η κίνησή του έχει σχεδιασθεί έτσι ώστε να εξουδετερώσει κάθε κίνδυνο που απειλεί την ασφάλειά της και ιδιαιτέρως όσους απορρέουν από το ενδεχόμενο να αποφασίσει η νέα κυβέρνηση του Ισραήλ μια επίθεση κατά του Ιράν εξαιτίας του πυρηνικού προγράμματός του.
Οπως σχολιάζει ο Χεσχάμ Αλγκανάμ, ειδικός επί θεμάτων διεθνών σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας που τα τελευταία έξι χρόνια έχει συμμετάσχει ενεργά στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις του Ριάντ με τους Ιρανούς, «το βασίλειο των Σαούντ έχει τεράστια προγράμματα και μεγάλες επενδύσεις και δεν θέλει να υπάρξει κανενός είδους κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή». Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολιτικών και οικονομικών αναλυτών, η προθυμία του πρίγκιπα Μοχάμεντ να αναλάβει διπλωματικές πρωτοβουλίες για να διασφαλίσει τη σταθερότητα στη χώρα του, ακόμη κι αν χρειαστεί να παρακάμψει τις ΗΠΑ για να συνταχθεί με την Κίνα, αντανακλά την αυξανόμενη επιρροή που αποκτά η Σαουδική Αραβία σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι, άλλωστε, γεγονός πως από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μετά, και προπαντός έπειτα απ’ όσα ακολούθησαν και ανάγκασαν τις χώρες να αναζητούν εσπευσμένα εναλλακτικούς προμηθευτές ορυκτών καυσίμων οδηγώντας ταυτοχρόνως στα ύψη την τιμή του αργού, η πρώτη στον κόσμο δύναμη σε εξαγωγές πετρελαίου έχει ενισχυθεί σημαντικά σε ό,τι αφορά τη θέση της στην παγκόσμια αγορά ενέργειας. Η ναυαρχίδα του πετρελαϊκού κλάδου της και κρατικά ελεγχόμενος κολοσσός Saudi Aramco έχει αναφέρει κέρδη ύψους 161 δισ. δολ. για το περασμένο έτος. Ηταν τα μεγαλύτερα κέρδη που έχει αναφέρει ποτέ εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Σε ό,τι αφορά την ευρύτερη οικονομία του βασιλείου, το περασμένο έτος ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ανάμεσα σε όλες τις μεγάλες οικονομίες.
Σε έναν πολυπολικό κόσμο, το Ριάντ επιδιώκει να διατηρήσει ισορροπίες με όλους και κυρίως με τους γείτονές του.
Ο πρίγκιπας θέλει να χρησιμοποιήσει αυτά τα κέρδη για να απεξαρτήσει τη σαουδαραβική οικονομία από το πετρέλαιο, να την ενισχύσει και να την αναδείξει σε μία από τις 15 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Το κρατικό επενδυτικό ταμείο της χώρας δαπανά δισεκατομμύρια δολάρια για να καταστήσει τη χώρα ελκυστικό τουριστικό και επενδυτικό προορισμό. Ολα αυτά, όμως, θα τινάζονταν στον αέρα σε περίπτωση νέου πολέμου στη Μέση Ανατολή. Θα ανάγκαζαν τον πρίγκιπα Μοχάμεντ να προσεγγίσει τις ΗΠΑ και την Κίνα ζητώντας τη βοήθειά τους. Μολονότι οι ΗΠΑ παραμένουν ο σημαντικότερος εταίρος της Σαουδικής Αραβίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας και προμηθευτής της στην αμυντική τεχνολογία, οι Σαουδάραβες έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν όλο και περισσότερο για το κατά πόσον θα έχουν τη στήριξη της υπερδύναμης σε περίπτωση που δεχθούν επίθεση. Στοιχηματίζουν, αντιθέτως, πως η Κίνα, ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος τους και κύριος αγοραστής ιρανικού πετρελαίου, έχει περισσότερες δυνατότητες επιρροής.
Φαίνεται πως το Ριάντ εκτιμά ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να βασιστεί στο Ιράν σε περίπτωση έκρυθμης κατάστασης στην περιοχή, προερχόμενης είτε από την Υεμένη είτε από κάποια στρατιωτική κίνηση των ΗΠΑ ή του Ισραήλ με στόχο το Ιράν. Η υπερδύναμη διατηρεί καθοριστικό ρόλο στα σχέδια του Σαουδάραβα πρίγκιπα και το βασίλειο υπέγραψε προσφάτως συμβόλαιο ύψους 37 δισ. δολ. με την Boeing για την αγορά αεροσκαφών του αερομεταφορέα του Riyadh Air.
Η στροφή στην Κίνα αποτελεί, πάντως, μείζονα αλλαγή διπλωματικού προσανατολισμού. «Αυτή είναι μια άλλη Σαουδική Αραβία», σχολιάζει η Κάρεν Γιανγκ, ερευνήτρια του Κέντρου Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Οπως τονίζει, «είναι αδιανόητα όλα αυτά υπό οποιονδήποτε άλλον προηγούμενο ηγέτη του βασιλείου, το να κρατάει τόσα μπαλάκια στον αέρα την ίδια στιγμή και να είναι όλα εξαιρετικά μεγάλης σημασίας».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr