Κοντά σε ιστορικά υψηλά διαμορφώνονται οι τιμές των κόκκων καφέ στις παγκόσμιες αγορές, με αναλυτές και οικονομολόγους να κάνουν λόγο για μια «τέλεια καταιγίδα» οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στις κορυφαίες περιοχές παραγωγής καφέ, από την καταστροφή των σοδειών και την ανισορροπία της αγοράς μέχρι και… τον παράγοντα του πιο βρωμερού φρούτου στον κόσμο.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το 2021, ένας παγετός κατέστρεψε ολόκληρες σοδειές στη Βραζιλία, τον μεγαλύτερο παραγωγό κόκκων καφέ τύπου Arabica. Ως αποτέλεσμα, η έλλειψη που δημιουργήθηκε στην αγορά υποχρέωσε τους αγοραστές να στραφούν σε άλλες χώρες, όπως το Βιετνάμ, το οποίο παράγει ιδίως κόκκους τύπου Robusta.
Στο Βιετνάμ, ωστόσο, επικρατούσε η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων περίπου δέκα ετών, με αποτέλεσμα οι αγρότες να αναζητούν πιο κερδοφόρες ευκαιρίες από τον καφέ, τις οποίες και βρήκαν στο βρωμερό κίτρινο φρούτο ντούριαν. Το φρούτο έχει απαγορευθεί στις δημόσιες μεταφορές στην Ταϊλάνδη, στην Ιαπωνία, στη Σιγκαπούρη και στο Χονγκ Κονγκ λόγω μυρωδιάς, αλλά γίνεται όλο και πιο δημοφιλές στην αγορά της Κίνας. Ετσι, όλο και περισσότεροι αγρότες στο Βιετνάμ αποφασίζουν να σταματήσουν την παραγωγή καφέ και να δοκιμάσουν την τύχη τους στο ντούριαν. Χαρακτηριστικό είναι ότι το μερίδιο του βιετναμέζικου ντούριαν στην κινεζική αγορά σχεδόν διπλασιάστηκε μεταξύ 2023 και 2024 και ορισμένοι υπολογίζουν ότι η συγκεκριμένη παραγωγή είναι πέντε φορές πιο κερδοφόρα από τον καφέ.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Καφέ, οι εξαγωγές Robusta του Βιετνάμ μειώθηκαν κατά 50% τον Ιούνιο του 2024 σε σύγκριση με ένα χρόνο νωρίτερα και τα αποθέματα έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Οι εξαγωγές από Κολομβία, Αιθιοπία, Περού και Ουγκάντα έχουν καλύψει βέβαια ένα μέρος του κενού, όχι όμως αρκετά ώστε να χαλαρώσει εντελώς η αγορά. Κι έτσι, οι τιμές των κόκκων Robusta και Arabica φλερτάρουν πια με ιστορικά υψηλά.
Η επερχόμενη ανοιξιάτικη σοδειά στη Βραζιλία, η οποία παράγει το ένα τρίτο του καφέ στον κόσμο, θεωρείται πλέον κρίσιμη. Οπως δήλωσε στο BBC ο Φελίπε Μπαρέτο Κρόσε, διευθύνων σύμβουλος του προμηθευτή καφέ FAFCoffees στη Βραζιλία, «αυτό που ψάχνουν όλοι είναι το πότε θα επιστρέψουν οι βροχές. Αν επιστρέψουν νωρίς, οι σοδειές θα είναι αρκετά υγιείς και η καρποφορία καλή». Στην περίπτωση όμως που καθυστερήσουν μέχρι τον Οκτώβριο, οι προβλέψεις για την επόμενη χρονιά θα είναι χαμηλές και οι πιέσεις στην αγορά θα συνεχιστούν, τόνισε ο ίδιος.
Πάντως, όπως αποδεικνύει και σειρά σχετικών ερευνών, οι προκλήσεις που δημιουργεί για την παγκόσμια βιομηχανία καφέ η κλιματική αλλαγή αναμένεται να συνεχιστούν μακροπρόθεσμα. Συνεπώς, παρότι αυτή τη στιγμή ένα βρωμερό φρούτο ευθύνεται εν μέρει για την άνοδο των τιμών, η μεγαλύτερη απειλή για τις τιμές των κόκκων καφέ τα επόμενα χρόνια φαίνεται πως τελικά θα είναι το κλίμα.
