Μεσαίο μέγεθος, εξωστρέφεια και δραστηριότητα στη μεταποίηση είναι τα τρία βασικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων που φαίνεται να κερδίζουν το στοίχημα όχι μόνο της επιβίωσης, αλλά και της ανάπτυξης μετά την πολυετή κρίση. Μάλιστα, σύμφωνα με την έρευνα συγκυρίας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) που συνέταξε η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας, λειτουργικά κερδοφόρο είναι πλέον το 77% των ΜμΕ από 66% το 2014, έχοντας ως βασικό άξονα στήριξης την αυξημένη εξωστρέφεια, ενώ την ίδια ώρα οι επιχειρήσεις με έντονο πρόβλημα ρευστότητας μειώθηκαν στο 19% από 30% το 2014. Η καλυτέρευση των επιχειρηματικών συνθηκών προκαλεί βαθμιαία βελτίωση των συνθηκών τραπεζικής χρηματοδότησης δημιουργώντας έναν ενάρετο κύκλο στη θέση του φαύλου κύκλου της ύφεσης και πλέον εγκρίνεται πάνω από το 50% των δανείων προς ΜμΕ από μόλις 31% το 2014.
Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΤΕ, βασικός άξονας στήριξης της χρηματοοικονομικής εικόνας των ΜμΕ είναι η ανάπτυξη της εξωστρέφειάς τους. Συγκεκριμένα, το ποσοστό εξωστρεφών επιχειρήσεων αυξήθηκε στο 47% το 2018 από 36% το 2014, ενώ παράλληλα αυξήθηκε οριακά το μερίδιο των πωλήσεών τους που προέρχεται από το εξωτερικό, καλύπτοντας το 27% των πωλήσεων από 25% το 2014. Ποια ήταν η επίδραση της εξωστρέφειας στη λειτουργική κερδοφορία των επιχειρήσεων; Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι αποκαλυπτικά. Οι εξωστρεφείς επιχειρήσεις αύξησαν το λειτουργικό περιθώριο κέρδους τους στο 12,7% κατά μέσον όρο το 2018 από 8,2% το 2014. Αντιθέτως, οι μη εξωστρεφείς επιχειρήσεις είδαν το περιθώριο κέρδους τους να μειώνεται σε 6,7% το 2018 από 8,4% το 2014.
Σημασία για τις επιδόσεις των επιχειρήσεων διαδραμάτισε και το μέγεθός τους. Το 63% των μεσαίων επιχειρήσεων (με κύκλο εργασιών άνω των 2,5 εκατ. ευρώ) πέτυχε αύξηση πωλήσεων την περίοδο 2013-2017, στη καρδιά της κρίσης δηλαδή, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις ήταν μόλις 28%. Ακόμη και στις περιπτώσεις που οι πολύ μικρές επιχειρήσεις ενίσχυσαν τον κύκλο εργασιών τους, η αύξηση αυτή ήταν πολύ μικρότερη σε σύγκριση με αυτή των μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων, 9% έναντι 16%. Το 85% των μεσαίων επιχειρήσεων είναι λειτουργικά κερδοφόρο ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις πολύ μικρές είναι 64%. Επιπλέον, μόλις το 7% των μεσαίων επιχειρήσεων αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ρευστότητας (έναντι 32% για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις). Η βιομηχανία είναι ο κλάδος που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων με αύξηση πωλήσεων 48% (τα αντίστοιχα ποσοστά είναι στο εμπόριο 44%, στις υπηρεσίες 42% και στις κατασκευές 39%), καθώς και ο κλάδος εκείνος με το υψηλότερο ποσοστό μέσης αύξησης πωλήσεων (16%). Η βιομηχανία είναι επίσης ο κλάδος εκείνος με το μεγαλύτερο ποσοστό κερδοφόρων επιχειρήσεων (79% την τελευταία τριετία).
Σύμφωνα με την έρευνα συγκυρίας, οι ΜμΕ εντοπίζουν πιο θετική διάθεση των τραπεζών για νέες χορηγήσεις, ενώ θετικά συμβάλλει η βαθμιαία αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού, από 5,4% το 2011 σε 4,3% το 2018. Η βελτίωση των επιδόσεων των ΜμΕ και των συνθηκών χρηματοδότησης συνέβαλε στον περιορισμό του χρηματοδοτικού κενού, μειώνοντας σημαντικά την απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις 20 ποσοστιαίες μονάδες το 2018 από 40 ποσοστιαίες μονάδες το 2011.