Πρωτοβουλίες για την άρση του αδιεξόδου που τείνει να δημιουργηθεί στους διαγωνισμούς ανάθεσης δημοσίων έργων, λόγω των αποφάσεων του ΣτΕ, αναμένουν από την κυβέρνηση οι διοικήσεις των κατασκευαστικών εταιρειών. Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ που μπλόκαρε την ανάθεση του έργου Ακτιο – Αμβρακία, προϋπολογισμού 150 εκατ. ευρώ, έχει ανοίξει τον «ασκό του Αιόλου», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν στελέχη του κλάδου. Είναι η πρώτη φορά που μια δικαστική αρχή, και μάλιστα ανώτατη, αποδέχεται την επιχειρηματολογία ότι οι εταιρείες που ενεπλάκησαν στην υπόθεση του «καρτέλ» και αποδέχθηκαν τα σχετικά πρόστιμα, εσφαλμένα και παραπλανητικά δήλωναν (στο πλαίσιο της διαδικασίας κατάθεσης προσφοράς) στις αναθέτουσες αρχές ότι δεν έχουν υποπέσει σε σοβαρό επιχειρηματικό παράπτωμα.
Επιπλέον, όπως έχει προκύψει πλέον ξεκάθαρα και με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου τον περασμένο Νοέμβριο, όλες οι εταιρείες που έχουν συμμετάσχει στη διαδικασία διευθέτησης της Επιτροπής Ανταγωνισμού βρίσκονται «υπό επιτήρηση» μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2020 (όταν και συμπληρώνονται τρία χρόνια από την έκδοση της απόφασης της Επ. Ανταγωνισμού). Κατά το διάστημα αυτό θα πρέπει να τεκμηριώνουν στις αναθέτουσες αρχές, και πλέον στην αρμόδια διυπουργική επιτροπή που έχει συσταθεί, ότι έχουν λάβει τα απαιτούμενα μέτρα αυτοκάθαρσης, ώστε να μην επαναληφθούν ανάλογα φαινόμενα στο μέλλον. Σύμφωνα όμως με μερίδα του κατασκευαστικού κόσμου, η εν λόγω επιτροπή θα λειτουργήσει περισσότερο σαν ένα τυπικό σκέλος της όλης διαδικασίας, ίσως και ως μοχλός πολιτικής πίεσης προς τις εταιρείες. «Απλώς θα περνούν τις εταιρείες, μόλις τους καταθέτουν τα μέτρα που έχουν λάβει», αναφέρει χαρακτηριστικά άνθρωπος με γνώση των σχετικών διαδικασιών.
Μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, πάντως, οι περισσότερες εταιρείες έχουν προχωρήσει και σε μια σειρά ενεργειών για τη θωράκισή τους απέναντι σε μελλοντικές προσφυγές. Για παράδειγμα, η «Αβαξ» προχώρησε πριν από λίγες εβδομάδες στη σύσταση μιας τριμελούς επιτροπής διεκδίκησης έργων. Σε αυτή έχουν εκχωρηθεί όλες οι αρμοδιότητες για την κατάρτιση οικονομικών προσφορών και τη διεκδίκηση έργων. «Είναι ένα από τα μέτρα αυτοκάθαρσης που έχουμε λάβει. Κανένα από τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στην υπόθεση της Επ. Ανταγωνισμού δεν συμμετέχουν πλέον στη διαδικασία διεκδίκησης έργων», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Μιτζάλης, διευθύνων σύμβουλος της «Αβαξ».
Αν και άλλες εταιρείες δεν έχουν πράξει κάτι ανάλογο, εντούτοις είναι πιθανό, εφόσον το εν λόγω μέτρο κριθεί ότι είναι επαρκές, να ακολουθήσουν και εκείνες. Με τη σειρά της, η διοίκηση της Intrakat αναφέρει ότι έχει προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες πολύ πριν από την έκδοση της απόφασης της Επ. Ανταγωνισμού, ώστε να μπορέσει να διεκδικήσει και εντέλει να επικρατήσει στον διαγωνισμό της Fraport για την κατασκευή των 14 περιφερειακών αεροδρομίων. Στο σημείο αυτό, όμως, φορείς του κλάδου σημειώνουν ότι και η πολιτεία θα πρέπει να προχωρήσει, ίσως, σε κάποια νομοθετική ρύθμιση, με την οποία να καθορίζονται με σαφήνεια όλα τα απαιτούμενα μέτρα αυτοκάθαρσης που πρέπει να ληφθούν, καθώς επί του παρόντος επικρατεί σχετική ασάφεια ως προς το τι είναι απαραίτητο να γίνει, όχι μόνο από τις ίδιες τις εταιρείες, αλλά και από το Δημόσιο. Για παράδειγμα, η κοινοτική οδηγία του 2014 που έχει ενσωματωθεί και στο ελληνικό δίκαιο προβλέπει μια σειρά μέτρων που όχι μόνο αφορούν την αυτοκάθαρση των ίδιων των εταιρειών, αλλά πηγαίνει και ένα βήμα παρακάτω, επισημαίνοντας την υποχρέωση του εκάστοτε κράτους, εκτός από την επιβολή προστίμων, να προχωρήσει και σε αγωγές εναντίον των εμπλεκόμενων ομίλων προκειμένου να διεκδικήσει αποζημιώσεις για τις ζημίες που έχουν προκληθεί…