Το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα έχει στοχοποιηθεί από την Αριστερά και πιο πρόσφατα από τη Δεξιά, ιδιαίτερα την εθνικιστική Δεξιά. Οπως δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής του Μιζούρι, Τζος Χόλεϊ, σε πρόσφατο συνέδριο των συντηρητικών, «η κοσμοπολίτικη οικονομία» έχει ενθαρρύνει πολυεθνικούς ομίλους να μετακινούν θέσεις εργασίας και κέρδη στο εξωτερικό. Μετά «ανταμείβει τους ίδιους ομίλους για να μην επενδύουν τα κέρδη τους σε Αμερικανούς εργαζομένους, ούτε στην ανάπτυξη της Αμερικής, αλλά σε χρηματοοικονομικά εργαλεία που ωφελούν την κοσμοπολίτικη ελίτ». Μέχρι στιγμής, μόνον οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ έχουν προσφέρει πρακτικές λύσεις για να δαμαστεί ο χρηματοοικονομικός κλάδος.
Εάν γυρίσει κανείς την υδρόγειο σφαίρα, θα διαπιστώσει πως είναι ένα χρωματιστό «μωσαϊκό» από κράτη, έτσι όπως το καθένα προσδιορίζεται από τα σύνορά του. Αλλά ο κόσμος των χρηματοοικονομικών δεν λειτουργεί προ πολλού με ανάλογα όρια. Υπάρχουν σχεδόν 200 κράτη, αλλά μόνον καμιά δωδεκαριά τράπεζες με διεθνή επιρροή. Ζούμε σε έναν κόσμο που έχει χαρακτηριστεί ως ένας χάρτης με «αλληλένδετους ισολογισμούς». Τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα λειτουργούν πέραν των εθνικών συνόρων, οδηγώντας στο κενό τις προσπάθειες των κρατών να σχεδιάσουν ένα βιώσιμο μέλλον.
Παρά την κριτική που έχει ασκηθεί πρόσφατα από ορισμένους εθνικιστές συντηρητικούς, το μεγαλύτερο κομμάτι της Δεξιάς έχει αγνοήσει το πρόβλημα, αποσπώντας την προσοχή των ψηφοφόρων με αυταπάτες που θέλουν τους μετανάστες και τους πολιτικούς πρόσφυγες να είναι οι πραγματικοί υπεύθυνοι της ανισότητας.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενσωμάτωσε στελέχη της Goldman Sachs στην κυβέρνησή του και δεν σχεδιάζει να ανυψώσει κανένα τείχος στη διασυνοριακή μετακίνηση του χρήματος. Η συστηματική υποχρηματοδότηση των φορολογικών αρχών σημαίνει πως ακόμη και οι τυπικοί έλεγχοι γίνονται σπανιότεροι, πόσο μάλλον ο εντοπισμός φορολογητέου εισοδήματος στο εξωτερικό. Αντί να ενισχύσει τους φορολογικούς ελέγχους στο εξωτερικό, ο Τραμπ μείωσε τη φορολογία των επιχειρήσεων στη φορολογική μεταρρύθμιση του 2017.
Στη Βρετανία είναι ακόμα πιο φαιδρή. Ο Τζέικομπ Ρις-Μογκ, ο νέος πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων και υπέρμαχος του Brexit, εργαζόταν στον χρηματοοικονομικό κλάδο επί σειρά ετών και παραμένει συνεταίρος στην εταιρεία κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds), της οποίας ήταν συνιδρυτής. Η διαχείριση της εταιρείας γίνεται σήμερα μέσω θυγατρικών που εδρεύουν σε φορολογικούς παραδείσους. Ο Μπόρις Τζόνσον, ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας, θέλει να μετατρέψει το Μπέλφαστ σε αφορολόγητη ζώνη. Πρόσφατα ανακοίνωσε πως «η μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων αποφέρει περισσότερα χρήματα». Αυτό που δεν ανέφερε είναι ότι τα δικά του χρήματα επενδύονται κυρίως στην επαναγορά μετοχών.
Ακόμη και όταν τα προβλήματα αυτά αναγνωρίζονται από τη Δεξιά, οι λύσεις που προτείνονται είναι συνήθως «ομιχλώδεις», χωρίς να γίνεται λόγος για τη λήψη ξεκάθαρων, συγκεκριμένων μέτρων. Από την άλλη πλευρά, η Αριστερά παρουσιάζει πιο ριζοσπαστικές λύσεις. Η 70χρονη Ελίζαμπεθ Γουόρεν, υποψήφια για το χρίσμα των Δημοκρατικών, έχει παρουσιάσει τη δική της ατζέντα «οικονομικού πατριωτισμού», που τοποθετεί τη μεταρρύθμιση του χρηματοοικονομικού κλάδου στο επίκεντρο.
Εάν δεν εκδημοκρατιστεί ο χρηματοοικονομικός κλάδος, δεν θα γίνει μια σωστή κατανομή πλούτου ώστε να ανταμείβεται ο κόσμος δικαιότερα για την εργασία του. Η αμερικανική εργατική τάξη αξίζει περισσότερα από μια κενή ρητορική και διαφημιστικά τεχνάσματα που αντικαθιστούν απλά τα παλαιά αφεντικά με νέα, με αποτέλεσμα νέα τείχη να ανεγείρονται πάνω στα ίδια θεμέλια ανισότητας. Για να γίνει μια πραγματική αλλαγή σε αυτή τη χώρα, το ελεύθερο κεφάλαιο πρέπει να μάθει να περπατά μαζί με τους υπόλοιπους.
* Ο Quinn Slobodian είναι συγγραφέας του βιβλίου «Globalists».
** Ο Alexander Kentikelenis είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπογκόνι.