Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι καταναλωτές πλέον, που προτού προβούν σε κράτηση δωματίου σε ξενοδοχείο, διαβάζουν πρώτα τις κριτικές που έχει λάβει αυτό από πελάτες που έχουν μείνει εκεί. Εάν μάλιστα διαβάσουν πολλές θετικές κριτικές, μπορεί να το επιλέξουν ακόμη και αν είναι ακριβότερο από κάποιο άλλο που παρέχει ακόμη και περισσότερες υπηρεσίες. Δεν είναι λίγες, όμως, και οι φορές που όταν τελικά πηγαίνουν στο ξενοδοχείο διαπιστώνουν ότι οι θετικές κριτικές ελάχιστη ή καμία σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Ο λόγος; Πιθανώς τις κριτικές τις είχε γράψει ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου ή κάποια μέλη του προσωπικού του.
«Φρένο» σε αυτή και σε πολλές άλλες πρακτικές με στόχο την ύπαρξη μεγαλύτερης διαφάνειας και την αποτελεσματικότερη προστασία των καταναλωτών επιχειρεί να βάλει η κοινοτική οδηγία Ε.Ε./2019/2161, η οποία τέθηκε σε ισχύ τυπικά από χθες, αλλά μένει να δούμε πότε θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα και στα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς έχουν περιθώριο για να το πράξουν έως τις 28 Μαΐου 2022.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την εν λόγω οδηγία, όταν οι επιχειρήσεις παρέχουν πρόσβαση σε αξιολογήσεις προϊόντων ή υπηρεσιών από καταναλωτές, θα πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές εάν υπάρχουν διεργασίες ή διαδικασίες που διασφαλίζουν ότι οι δημοσιευόμενες αξιολογήσεις προέρχονται από καταναλωτές που έχουν όντως χρησιμοποιήσει ή αγοράσει τα προϊόντα ή έχουν καταβάλει τίμημα στην ιστοσελίδα.
Αλλες βασικές καινοτομίες που εισάγει η νέα οδηγία για την προστασία των καταναλωτών είναι οι ακόλουθες:
• Τίθεται ελάχιστο όριο στα πρόστιμα τα οποία επιβάλλονται στις επιχειρήσεις που παραβιάζουν τη νομοθεσία, καθώς σε κάποια κράτη-μέλη είχαν παρατηρηθεί πολύ χαμηλά πρόστιμα. Το ύψος τους θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο με το 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών της επιχείρησης.
• Σε περίπτωση που σε μια μηχανή αναζήτησης ή σύγκρισης τιμών ένα προϊόν εμφανίζεται ψηλά στην κατάταξη λόγω διαφήμισης ή καταβολής τιμήματος στον πάροχο, ο τελευταίος θα πρέπει να ενημερώνει με κατανοητό τρόπο τον καταναλωτή. Σε διαφορετική περίπτωση πρόκειται για απαγορευμένη πρακτική.
• Οι εταιρείες που παρέχουν πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου (marketplace) θα πρέπει να ενημερώνουν τον καταναλωτή εάν ο τρίτος που πωλεί ένα προϊόν ή υπηρεσία έχει εμπορική ιδιότητα ή είναι ιδιώτης. Στη δεύτερη περίπτωση, οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου θα πρέπει να διευκρινίζουν στους καταναλωτές ότι δεν ισχύουν τα δικαιώματα που αφορούν τις εμπορικές συμβάσεις, όπως για παράδειγμα το δικαίωμα υπαναχώρησης.
• Σε κάθε ανακοίνωση περί μείωσης τιμής, ο έμπορος είναι υποχρεωμένος να εμφανίζει και την προγενέστερη τιμή. Ως προγενέστερη τιμή νοείται η χαμηλότερη τιμή που εφάρμοσε ο έμπορος κατά τη διάρκεια χρονικού διαστήματος όχι συντομότερο των 30 ημερών πριν από την εφαρμογή της έκπτωσης.
• Σε περίπτωση παροχής από μία επιχείρηση εξατομικευμένων προσφορών, ο καταναλωτής θα πρέπει να ενημερώνεται ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο βάσει ενός αλγορίθμου.
• Διευκόλυνση των καταναλωτών στη διεκδίκηση αποζημιώσεων όταν πέφτουν θύματα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.