Σχεδόν ακατόρθωτο εγχείρημα θεωρείται από στελέχη των εταιρειών διαχείρισης εμπορικών κέντρων η επανάληψη των επιδόσεων που επιτεύχθηκαν όχι μόνο το 2019, αλλά ακόμα και εκείνων των ετών της οικονομικής κρίσης. Μπορεί εντέλει η κυβέρνηση να ενέκρινε την πρόωρη επαναλειτουργία των εμπορικών κέντρων, αρχής γενομένης από χθες, αντί για την 1η Ιουνίου, όπως είχε ανακοινωθεί αρχικά, ωστόσο είναι σαφές ότι η κατανάλωση δεν πρόκειται να επανέλθει, τουλάχιστον άμεσα, στο σημείο όπου βρισκόταν πριν από την επιβολή των μέτρων περιορισμού του κορωνοϊού.
Ακόμα όμως και αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, η απώλεια των δύο μηνών από την πλήρη διακοπή λειτουργίας των εμπορικών κέντρων δεν πρόκειται να αντισταθμιστεί. Ο λόγος είναι απλός και αφορά τον τρόπο διάρθρωσης των μισθωτηρίων συμβολαίων των καταστημάτων που λειτουργούν εντός των εμπορικών κέντρων. Κατά κανόνα, το ύψος του ενοικίου είναι χαμηλότερο σε σχέση με ένα αντίστοιχο κατάστημα σε κάποιον εμπορικό δρόμο. Επιπλέον όμως του ενοικίου, το κατάστημα στο εμπορικό κέντρο καταβάλλει κι ένα ποσοστό επί του τζίρου που επιτυγχάνει κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής χρήσης. Αυτό το πρόσθετο οικονομικό όφελος ενεργοποιείται όταν ξεπεραστεί ένα προκαθορισμένο ύψος τζίρου, το οποίο έγκειται και στη συμφωνία που έχει κάνει ο κάθε καταστηματάρχης με τον ιδιοκτήτη / διαχειριστή του εμπορικού κέντρου. Αν όμως δεν επιτευχθεί, ο τελευταίος εισπράττει ένα ελάχιστο εγγυημένο ποσό, το οποίο επίσης αποτελεί προϊόν συμφωνίας με τον κάθε έμπορο – μισθωτή.
Δύο μήνες χαμένοι
«Οπως αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς, με δεδομένο ότι επί δύο μήνες τα εμπορικά κέντρα ήταν κλειστά, δεν μπορεί να γίνεται λόγος, τουλάχιστον φέτος, για την είσπραξη και ποσοστού επί του τζίρου, πέραν του ελάχιστου εγγυημένου ποσού, όπως αυτό ορίζεται σε κάθε συμβόλαιο», σημειώνει ο Γιάννης Μωραΐτης, γενικός διευθυντής της REDS, η οποία λειτουργεί το εμπορικό πάρκο Smart Park. Ακόμα, δηλαδή, κι αν η κατανάλωση ανέκαμπτε άμεσα και ήταν υψηλότερη σε σχέση με το διάστημα πριν από το κλείσιμο των κέντρων, δεν θα επαρκούσε ώστε να επιτρέψει και την είσπραξη ποσοστού επί του τζίρου, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της χρήσης του 2019. Σημειωτέον δε ότι πλήγμα θα δεχθούν, εκτός από τα εμπορικά καταστήματα, και τα σημεία εστίασης των εμπορικών κέντρων, καθώς ακόμα κι όταν επαναλειτουργήσουν (από τις 25 Μαΐου, μαζί με την υπόλοιπη εστίαση) οι κανόνες θα είναι επίσης αρκετά συγκεκριμένοι και θα δυσχεράνουν την άμεση επιστροφή στον τζίρο που σημειωνόταν πριν από το κλείσιμό τους.
Τα ενοίκια
Δύσκολη εξίσωση αποτελεί, όμως, και το ύψος των ενοικίων. Μπορεί στελέχη της κυβέρνησης να δηλώνουν τις τελευταίες ημέρες ότι από τον Ιούνιο και μετά θα πάψει να ισχύει η υποχρεωτική έκπτωση του 40% σε όλα τα ενοίκια των πληττόμενων επιχειρήσεων βάσει ΚΑΔ, ωστόσο είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα ασκηθούν (ήδη, άλλωστε, συμβαίνει αυτό) σημαντικές πιέσεις από τις εμπορικές αλυσίδες για διατήρηση κάποιου γενναίου ποσοστού έκπτωσης ενοικίου και για τους επόμενους μήνες του έτους.
Σε κάθε περίπτωση, κατά τις πρώτες εβδομάδες επαναλειτουργίας, οι διοικήσεις των εμπορικών κέντρων θα επιχειρήσουν μια πρώτη εκτίμηση των πιθανών ζημιών τους, ώστε να διαμορφώσουν ανάλογα και τη στρατηγική τους κατά το διάστημα μέχρι το τέλος του έτους. Αλλωστε, όπως τονίζουν στελέχη του κλάδου, το ότι επαναλειτούργησαν τα κέντρα δεν σημαίνει αυτομάτως ότι άνοιξε και το σύνολο των καταστημάτων που λειτουργούν εντός αυτών. Κάθε καταστηματάρχης χρειάζεται να προετοιμαστεί ανάλογα και δεν είναι όλοι το ίδιο έτοιμοι ή ακόμα και ικανοί να λειτουργήσουν. Ενδεχομένως να υπάρξουν και κάποιες αποχωρήσεις, κάτι που θα ανοίξει τον δρόμο σε άλλους ενδιαφερόμενους εμπόρους, ώστε να επωφεληθούν της ευκαιρίας.
Υποχρεωτική η χρήση μάσκας από πελάτες και προσωπικό
Με υποχρεωτική χρήση μάσκας από το προσωπικό και τους πελάτες στα καταστήματα ξεκίνησε χθες η λειτουργία των εμπορικών κέντρων, εκπτωτικών καταστημάτων (outlets) και εκπτωτικών χωριών, τα οποία είχαν κλείσει με κυβερνητική εντολή από τις 14 Μαρτίου. Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό σχέδιο της κυβέρνησης προέβλεπε επαναλειτουργία των εμπορικών κέντρων την 1η Ιουνίου, όμως τελικά αποφασίστηκε η επανέναρξή τους δύο εβδομάδες νωρίτερα.
Οι κανόνες προστασίας και ασφάλειας στα εμπορικά κέντρα και εκπτωτικά χωριά, ανεξαρτήτως του εάν οι κοινόχρηστοι χώροι τους είναι εξωτερικοί ή εσωτερικοί, είναι οι ακόλουθοι:
• Υποχρεωτική χρήση μάσκας από το προσωπικό και τους πελάτες εντός των καταστημάτων.
• Ισχυρή σύσταση χρήσης μάσκας από το προσωπικό, τους πελάτες, τους επισκέπτες στους κοινόχρηστους χώρους των εμπορικών κέντρων.
• Τα εμπορικά κέντρα θα αρχίζουν να λειτουργούν στις 10 π.μ. και προβλέπεται δυνατότητα διεύρυνσης ωραρίου κατά περίπτωση.
• Μεταξύ των ατόμων θα πρέπει να τηρείται απόσταση τουλάχιστον 1,5 μέτρου.
• Στις περιπτώσεις που υπάρχουν εντός του εμπορικού κέντρου κυλιόμενες σκάλες, δεν επιτρέπεται η χρήση ανελκυστήρα, παρά μόνον από άτομα με αναπηρία, ηλικιωμένους και για λόγους τροφοδοσίας των καταστημάτων.
• Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός πελατών ταυτόχρονα εντός εμπορικών κέντρων, εκπτωτικών χωριών και εκπτωτικών καταστημάτων ορίζεται σε έναν πελάτη ανά 20 τ.μ. επιφάνειας κυρίως χώρου, δηλαδή δεν συνυπολογίζονται οι αποθήκες, τα γραφεία, οι χώροι στάθμευσης.
• Εντός των καταστημάτων τα οποία λειτουργούν στα εμπορικά κέντρα και εκπτωτικά χωριά μπορεί να βρίσκεται ταυτόχρονα ο ακόλουθος αριθμός πελατών και προσωπικού με βάση τα τετραγωνικά μέτρα: α) σε καταστήματα έως 20 τ.μ. επιτρέπεται να βρίσκονται την ίδια στιγμή έως 4 άτομα, β) σε καταστήματα από 20 τ.μ. έως 100 τ.μ. επιτρέπονται 4 άτομα + 1 άτομο ανά 10 τ.μ. για την επιφάνεια από 20 τ.μ. έως 100 τ.μ., γ) σε καταστήματα άνω των 100 τ.μ. επιτρέπεται να βρίσκονται ταυτόχρονα 12 άτομα + 1 άτομο ανά 15 τ.μ. για την επιφάνεια άνω των 100 τ.μ., δ) σε καταστήματα άνω των 300 τ.μ. που αναπτύσσονται σε επίπεδα ο αριθμός των ατόμων που επιτρέπεται να βρίσκονται ταυτόχρονα στον ίδιο όροφο προκύπτει από την αναλογία 1 άτομο ανά 10 τ.μ.
Χθες, μάλιστα, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνις Γεωργιάδης και ο αρμόδιος υφυπουργός Νίκος Παπαθανάσης επισκέφθηκαν εμπορικό κέντρο στην Αθήνα προκειμένου να διαπιστώσουν εάν τηρούνται τα μέτρα προστασίας. Εκεί συνομίλησαν με εργαζομένους και πελάτες και εξέφρασαν την ικανοποίησή τους διαπιστώνοντας την ομαλή λειτουργία και την καθολική ανταπόκριση στο νέο πλαίσιο μέτρων.