Μεγαλύτερη διαφάνεια στους όρους σύναψης των δανείων, αλλά και καλύτερη προστασία των πιστωτικών ιδρυμάτων έναντι των πελατών τους, ευελπιστεί να επιτύχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόταση οδηγίας για την καταναλωτική πίστη που εγκρίθηκε χθες.
Η πρόταση, την οποία παρουσίασε χθες στις Βρυξέλλες ο αρμόδιος για την προστασία των καταναλωτών, Ιρλανδός επίτροπος Ντέιβιντ Μπερν, έχει ως διπλό σημείο εκκίνησης τη βελτίωση της προστασίας τόσο του δανειστή όσο και του δανειζόμενου, αλλά και την τόνωση του ανταγωνισμού εντός της ευρωπαϊκής αγοράς.
Ετσι, η οδηγία προβλέπει κατ’ αρχήν την εναρμόνιση, πανευρωπαϊκά, των μεθόδων υπολογισμού του τελικού κόστους του δανείου για τον καταναλωτή, ώστε να είναι ευκολότερα συγκρίσιμα τα προϊόντα των τραπεζών. Με άλλα λόγια, επιβάλλει ενιαίο και διαφανή τρόπο υπολογισμού της συνολικής οφειλής που δημιουργεί το δάνειο προς το πιστωτικό ίδρυμα, τυχόν ενδιαμέσους, την εφορία και άλλους τρίτους.
Επιπλέον, απαιτεί την παροχή στο δανειολήπτη μιας ιδιαίτερα χρήσιμης πληροφορίας: το συνολικό ποσό που θα εισπράξει τελικά από αυτόν το πιστωτικό ίδρυμα, τόσο σε καθαρή αξία όσο και ως ποσοστό του δανείου. Οπως επισημαίνει άλλωστε η Επιτροπή, σχεδόν το ήμισυ των Ευρωπαίων καταναλωτών δηλώνει αδυναμία να υπολογίσει εκ πρωιμίου ποιο είναι το πραγματικό, τελικό κόστος του δανείου.
Πέραν αυτών, με την οδηγία παρέχεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, το δικαίωμα στον δανειολήπτη να «επιστρέψει» το δάνειο εντός 14 ημερών, χωρίς εξηγήσεις και μόνο με πληρωμή συγκεκριμένης αποζημίωσης…
Σε ό,τι αφορά την προστασία της τραπέζης και εις επίρρωσιν του παλαιού αμερικανικού ρητού ότι «οι τράπεζες δανείζουν μόνο σε εκείνους που δεν έχουν ανάγκη δανεικών», η Επιτροπή υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα «να λάβουν υπ’ όψιν τους» τις πραγματικές οικονομικές δυνατότητες του υποψήφιου δανειολήπτη πριν προχωρήσουν στην έκδοση του δανείου.
Αυτό πολύ απλά νομιμοποιεί πλήρως την αναζήτηση από την πλευρά των τραπεζών ενδεχομένως ευαίσθητων προσωπικών στοιχείων του υποψήφιου πελάτη τους, για να διαπιστωθεί αν μπορεί πράγματι να αντεπεξέλθει στο κόστος εξυπηρέτησης του δανείου που ζητεί. Μάλιστα, προβλέπεται ρητά πως οι πληροφορίες αυτές θα μπορούν να ανταλλάσσονται ελεύθερα και μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων διαφορετικών κρατών-μελών. Παράλληλα δε, θεσπίζονται και συγκεκριμένοι βασικοί κανόνες για τη σύνταξη και λειτουργία της «μαύρης λίστας» αφερέγγυων δανειοληπτών.
Αυτό ελπίζεται όμως πως θα λειτουργήσει και ως ασπίδα προστασίας των ιδίων των πολιτών από την υπερχρέωση. H τράπεζα θα «υποχρεούται» πλέον, με βάση τα στοιχεία που θα έχει στη διάθεσή της, να προτείνει στον υποψήφιο πελάτη της μόνο το είδος και ύψος δανείου στο οποίο κρίνει ότι είναι αυτός σε θέση να αντεπεξέλθει καλύτερα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η οδηγία καλύπτει το σύνολο των καταναλωτικών δανείων όποια και αν είναι η μορφή τους, εξαιρουμένων μόνον των κλασικών στεγαστικών δανείων. Επιπλέον δε, για να αποφευχθεί η αλλοίωση των βασικών αρχών της διαφάνειας και της εναρμόνισης, η ίδια η οδηγία απαγορεύει ρητά στα κράτη-μέλη να προχωρήσουν αυτόνομα σε νομοθετικές πράξεις με ανάλογο αντικείμενο, πλην ορισμένων πολύ συγκεκριμένων περιπτώσεων.