Στενές επαφές… τρίτου τύπου για τα χρηματιστήρια της Αθήνας και της Κύπρου. Το X.A. και το XAK, για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, έχουν έλθει παρά πολύ κοντά, και καταστρώνουν από κοινού εξαιρετικά ενδιαφέροντα και πολύ ελκυστικά σχέδια, τα οποία, αν υλοποιηθούν, είναι σε θέση να αλλάξουν τη… μοίρα των δύο αγορών!
Το Χρηματιστήριο της Κύπρου, λόγω του μικρού μεγέθους του και της έλλειψης μεγάλων εταιρειών, δεν μπορεί να απορροφήσει, παρά μόνον ένα πολύ μικρό μέρος της υψηλής ρευστότητας που έχει η κυπριακή αγορά, την οποία οφείλει κυρίως στην παρουσία ρωσικών και αραβικών κεφαλαίων.
Πρόσφατα, μια ρωσική ΕΠΕΥ έλαβε άδεια και εγκαταστάθηκε στην Κύπρο, για να δραστηριοποιηθεί στη συνέχεια στο Χρηματιστήριο της… Φρανκφούρτης. H έλλειψη βάθους στο Κυπριακό Χρηματιστήριο εμποδίζει στην ουσία τη συγκράτηση και την αξιοποίηση της υπερβάλλουσας ρευστότητας, η οποία διοχετεύεται, δευτερευόντως, σε άλλες αγορές.
Τις τελευταίες εβδομάδες ο νέος πρόεδρος του XAK κ. Ακης Κλεάνθους και ο γενικός διευθυντής κ. Νώντας Μεταξάς, βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τον πρόεδρο και τα στελέχη του X.A., με στόχο να προωθήσουν το ταχύτερο δυνατόν συγκεκριμένα βήματα μιας «συμπαγούς» συνεργασίας.
Την προηγούμενη εβδομάδα η ηγεσία του XAK επισκέφθηκε στην Αθήνα μεγάλες εισηγμένες ελληνικές εταιρείες (κυρίως αυτές που δραστηριοποιούνται και στην Κύπρο) με στόχο να τις πείσουν να εισαγάγουν τις μετοχές τους και στο Κυπριακό Χρηματιστήριο.
Ο κ. Ακης Κλεάνθους, μαζί με τον γενικό διευθυντή κ. Νώντα Μεταξά και το μέλος του Δ.Σ. του XAK κ. Συμεών Κασιανίδη, επισκέφθηκαν, μεταξύ άλλων, για τον λόγο αυτό, την Εθνική Τράπεζα, την Alpha Bank, την Τράπεζα Πειραιώς, τα Ελληνικά Πετρέλαια, τον ΟΠΑΠ, ενώ οι επαφές συνεχίζονται.
Από την άλλη πλευρά, δύο σημαντικοί κυπριακοί τουριστικοί όμιλοι (Λούης και Ολύμπικ) ετοιμάζονται να εισάγουν τις μετοχές τους ταυτόχρονα (dual listing) στα Χρηματιστήρια της Κύπρου και της Αθήνας.
Ο κ. Ακης Κλεάνθους και ο κ. Παν. Αλεξάκης, στην κατεύθυνση εναρμόνισης του θεσμικού πλαισίου της παράλληλης και δευτερογενούς εισαγωγής εταιρειών στα δύο χρηματιστήρια, οριστικοποίησαν προ ημερών τους βασικούς άξονες σύγκλισης των προϋποθέσεων εισαγωγής και των σχετικών διαδικασιών, ώστε να διευκολυνθεί η ταχεία εισαγωγή εταιρειών στις δύο αγορές. Παράλληλα, αποφασίστηκε να προβούν σε κοινές παρουσιάσεις σε εταιρείες που ενδιαφέρονται να προχωρήσουν σε παράλληλη ή δευτερογενή εισαγωγή στα δύο χρηματιστήρια, προκειμένου να ξεκινήσει σύντομα το όλο εγχείρημα. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό συμφωνήθηκε και η διασύνδεση των συστημάτων εκκαθάρισης και διακανονισμού των δύο χρηματιστηρίων, προκειμένου να είναι δυνατή η τήρηση συμπληρωματικών αρχείων ως προς τα μετοχολόγια των εισηγμένων εταιρειών που διαπραγματεύονται στις δύο αγορές.
Οσον αφορά την κοινή προσπάθεια για την ανάπτυξη των χρηματιστηριακών εργασιών, αποφασίστηκε να εξετασθεί η δυνατότητα των σταυροειδών συναλλαγών (cross membership) τόσο από τις ελληνικές όσο και τις κυπριακές χρηματιστηριακές εταιρείες.
Το XAK προσαρμόζεται στη Σοφοκλέους
Ενα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του βάθους της κυπριακής αγοράς, με στόχο την απορρόφηση μεγαλύτερης ρευστότητας, είναι η δημιουργία αγοράς παραγώγων.
Ηδη, έχει συμφωνηθεί η μεταφορά τεχνογνωσίας για την ανάπτυξη του τεχνοοικονομικού και θεσμικού πλαισίου λειτουργίας της νέας αγοράς, βάσει ενός σχεδίου που έχουν επεξεργαστεί το ΧΠΑ και η ΑΣΥΚ, με πρώτο στόχο να εισαχθούν το συντομότερο δυνατό στην Κύπρο παράγωγα προϊόντα στον γενικό δείκτη του κυπριακού χρηματιστηρίου και στον δείκτη FTSE-Med 100, που έχουν συστήσει από κοινού το X.A., το XAK και το Χρηματιστήριο του Ισραήλ.
Για τον σκοπό αυτό, από το φθινόπωρο θα προσαρμοστεί το ωράριο λειτουργίας του κυπριακού χρηματιστηρίου στο ωράριο λειτουργίας του X.A., ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη παράγωγων προϊόντων στον δείκτη FTSE-Med 100.
Σε γενικές γραμμές, τα σχέδια ανάπτυξης του κυπριακού χρηματιστηρίου έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό στους άξονες που διέπουν σήμερα τη λειτουργία του Χ.Α.
Σχεδιάζονται, μεταξύ άλλων, η διάσπαση στα τρία της κυπριακής αγοράς (κύρια, παράλληλη και αγορά νέας οικονομίας), με στόχο να εξελιχθεί η κύρια αγορά, σε βιτρίνα του κυπριακού χρηματιστηρίου, που θα περιλάβει μόνον τις μεγάλες κυπριακές εταιρείες (υπολογίζεται ότι υφίστανται σήμερα περίπου 15-20) και ελληνικές επιχειρήσεις.
Ανάλογες πρωτοβουλίες είναι σε εξέλιξη, σε ό,τι αφορά την επεξεργασία σχεδίου προώθησης νέων προϊόντων, αλλά και τη συμπλήρωση και τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου, ειδικότερα στα θέματα που αφορούν την προστασία των επενδυτών.
Τρεις «μεγάλες» ιδέες…
Η απελευθέρωση της κίνησης κεφαλαίων από την 1η-1-2004 στην Κύπρο είναι για το XAK μία μεγάλη πρόκληση και ταυτόχρονα συνιστά πρόσθετο πολύ σοβαρό λόγο, ο οποίος επενεργεί θετικά στην ανάληψη άμεσων πρωτοβουλιών.
Η πιθανή καθυστέρηση της εισαγωγής του ευρώ στην Κύπρο δημιουργεί αναμφισβήτητα δυσκολίες στην άμεση και ολοκληρωμένη υλοποίηση του σχεδίου για στενή συνεργασία των δύο χρηματιστηρίων, ωστόσο σήμερα υφίστανται τα τεχνικά μέσα και οι υποδομές, για να αντιμετωπιστούν τα όποια προβλήματα, στο μεταβατικό στάδιο.
Οπως τονίζουν, τόσο ο κ. Αλεξάκης όσο και ο κ. Κλεάνθους, το πιο σημαντικό στοιχείο των πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί, είναι η κατανόηση (και από τις δύο πλευρές) των σημαντικών πλεονεκτημάτων που θα προκύψουν για τις δύο αγορές, από τη στενή συνεργασία τους.
Εξίσου σημαντική είναι η βούληση που υπάρχει για συνεργασία και η ευελιξία με την οποία αντιμετωπίζονται όλα τα θέματα. Αυτήν την περίοδο είναι χαρακτηριστικό ότι το X.A. και το XAK συζητούν τρεις προωθημένες και πολύ ελκυστικές ιδέες για την ανάληψη άμεσων πρωτοβουλιών, με στόχο να ενισχυθεί το βάθος της κυπριακής αγοράς, να αυξηθεί η δυνατότητά της να αντλήσει ρευστότητα και να ανοίξει ο δρόμος για να καταστεί το XAK ένας ευέλικτος και αποτελεσματικός οργανισμός, εν όψει της πλήρους ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε.
Συζητείται συγκεκριμένα η δυνατότητα να διατεθούν με δημόσια εγγραφή στην κυπριακή αγορά οι «ίδιες» μετοχές που έχουν αγοράσει για λογαριασμό τους από το X.A. περισσότερες από 60 εισηγμένες ελληνικές εταιρείες. H επίτευξη συμφωνίας στο θέμα αυτό είναι ευνόητο ότι θα έχει ευεργετικές συνέπειες πέραν της κυπριακής και στην ελληνική αγορά, δεδομένου ότι οι ελληνικές εισηγμένες εταιρείες που έχουν προβεί σε αγορά ιδίων μετοχών είναι υποχρεωμένες με την πάροδο τριετίας, ή να τις ακυρώσουν (μειώνοντας έτσι κατ’ ανάγκην το μετοχικό τους κεφάλαιο ή να τις πωλήσουν στην αγορά, επιβαρύνοντας το κλίμα και τη ρευστότητα της Σοφοκλέους.
Η δεύτερη ιδέα που συζητείται αυτήν την περίοδο είναι η μετοχική «σύζευξη» των δύο χρηματιστηρίων, η οποία περνάει από την ιδιωτικοποίηση και τη μετατροπή του XAK σε A.E. Οι πολιτικές δυνάμεις της Κύπρου έχουν εκφραστεί ήδη θετικά για την ιδιωτικοποίηση του XAK και αυτήν την περίοδο γίνονται διαπραγματεύσεις για συμμετοχή αφ’ ενός του XAK στο μετοχικό κεφάλαιο της EXAE και αφ’ ετέρου της EXAE στο μετοχικό κεφάλαιο του ΧΑΚ.
Και κοινό βιβλίο αγορών!
Η τρίτη πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα που προωθούν τα δύο χρηματιστήρια είναι η δημιουργία Κοινού Βιβλίου Εντολών (CommoOrder Book), το οποίο βρίσκει εφαρμογή στις περιπτώσεις δύο χρηματιστηρίων, στα οποία είναι εισηγμένες μετοχές μιας εταιρείας (dual listing). Ομως, στην προκειμένη περίπτωση το Κοινό Βιβλίο Εντολών ανοίγει ευρύτερους ορίζοντες στη συνεργασία των δύο χρηματιστηρίων, πέραν του βασικού ρόλου που επιτελεί, για την αποφυγή της διάσπασης της ρευστότητας. Στην πράξη, πέραν των επιπτώσεων στις συναλλαγές, αυτό σημαίνει ότι ο εκκαθαριστικός μηχανισμός που αναλαμβάνει να εκκαθαρίσει και να διακανονίσει τις συναλλαγές του Κοινού Βιβλίου θα πρέπει να έχει τις ίδιες εξασφαλίσεις για όλα τα μέλη, ανεξαρτήτως του χρηματιστηρίου προέλευσής τους. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να επιλεγεί ένας μηχανισμός συναλλαγών και ένας μηχανισμός εκκαθάρισης, στον οποίο θα διαπραγματεύονται και θα διακανονίζονται οι συναλλαγές των μετοχών αυτών.
Σε τεχνολογικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει τα μέλη των δύο χρηματιστηρίων να έχουν πρόσβαση στα ίδια συστήματα συναλλαγών και εκκαθάρισης. Μια τέτοια λύση έχει δύο μορφές υλοποίησης: α) τα δύο χρηματιστήρια έχουν ένα κοινό trading σύστημα και ένα κοινό σύστημα εκκαθάρισης, τα οποία εξασφαλίζουν πρόσβαση στα μέλη τους σε οποιοδήποτε γεωγραφικό σημείο και αν εδρεύουν με το φθηνότερο τηλεπικοινωνιακό κόστος, β) τα δύο χρηματιστήρια χρησιμοποιούν ίδια συστήματα, τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με συγκεκριμένο πρωτόκολλο.
Πέρα από την τεχνολογική υποδομή, τα μέλη θα πρέπει να αποδεχθούν τους κανόνες εκκαθάρισης και συναλλαγών που θα διέπουν τις συγκεκριμένες μετοχές, όπως και οι εποπτικοί φορείς θα πρέπει να αποδεχθούν τα μέλη που θα έχουν πρόσβαση στο Κοινό Βιβλίο Εντολών.
Είναι προφανές ότι το Κοινό Βιβλίο Εντολών απαιτεί μια σειρά τεχνολογικών παρεμβάσεων, που έχουν πάγιο και λειτουργικό κόστος, καθώς και μια σειρά κανονιστικών ρυθμίσεων και κατά συνέπεια, εφόσον δύο χρηματιστήρια αποφασίσουν να αναλάβουν αυτό το κόστος, το Κοινό Βιβλίο Εντολών δεν θα μπορούσε να αφορά μόνο μία μετοχή, αλλά το σύνολο των μετοχών που είναι εισηγμένες στις δύο αγορές.
Που σημαίνει, με απλά λόγια, ότι αν τα δύο χρηματιστήρια υλοποιήσουν το Κοινό Βιβλίο Εντολών θα έχουν επιτύχει στην ουσία την πλήρη σύνδεσή τους, που θα επιτρέπει όλες οι ελληνικές μετοχές να διαπραγματεύονται ταυτόχρονα στο XAK και όλες οι κυπριακές στη Σοφοκλέους!