Ανέτρεψαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την οργάνωση και τη διοίκηση των επιχειρήσεων

Ανέτρεψαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την οργάνωση και τη διοίκηση των επιχειρήσεων

3' 41" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τα τελευταία δέκα χρόνια, οι επιστήμες της πολυπλοκότητας και του χάους, καθώς και νέες θεωρίες στη βιολογία έχουν ανατρέψει τόσο τον τρόπο που βλέπουμε τα φυσικά φαινόμενα όσο και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την οργάνωση και τη διοίκηση των επιχειρήσεων.

Ενα ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο συνδέει τις θεωρίες αυτές με τον σύγχρονο τρόπο διοίκησης των επιχειρήσεων, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, στην σειρά «Διοίκηση», την οποία επιμελείται ο καθηγητής Οργανωσιακής Θεωρίας και Συμπεριφοράς του ALBA και του University of Strathclyde, κ. Χαρίδημος Τσούκας. Πρόκειται για το βιβλίο «Ηγεσία και Χάος» της Αμερικανίδας συγγραφέως Margaret Wheatley.

Οπως η Wheatley επισημαίνει στο βίβλίο της, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ενθαρρύνουμε την καινοτόμο συμπεριφορά των ατόμων σε μια επιχείρηση, εάν δεν αντιμετωπίσουμε αυτήν ως ένα ανοικτό, αυτο-οργανούμενο σύστημα, εντός του οποίου τα άτομα αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και αναπτύσσουν τη δημιουργικότητά τους με σχετικά απρόβλεπτο τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρηματολογεί η Wheatley, οι θεωρίες του χάους μας βοηθούν να κατανοήσουμε πληρέστερα γιατί συχνά οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν αμυντικές συμπεριφορές και αντιστέκονται στις αλλαγές, μειώνοντας έτσι την προσαρμοστική τους ικανότητα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. «Μας καλούν επίσης να δούμε την αβεβαιότητα με άλλο μάτι, όχι ως ένα κακό που πρέπει να αποφευχθεί, αλλά ως μια απαραίτητη ανθρωπολογική συνθήκη για την ανάδυση του καινούργιου. Η κβαντική θεωρία αναδεικνύει την αναπόφευκτη συμμετοχή του παρατηρητή στα κοινωνικά φαινόμενα που εμπλέκεται και κατ’αναλογίαν, την ανεξάλειπτη επιρροή του παρατηρητή στα κοινωνικά φαινόμενα που εμπλέκεται».

Εντρυφώντας ολοένα και περισσότερο στους τομείς της βιολογίας, της εξέλιξης, της θεωρίας του χάους και της κβαντικής φυσικής, η Wheatley αντελήφθη την ευταξία που υπάρχει στο σύμπαν, τις δημιουργικές διαδικασίες και τη δυναμική, διαρκή αλλαγή η οποία διατηρεί την τάξη -τον κόσμο δηλαδή στον οποίο η τάξη και η αλλαγή, η αυτονομία και ο έλεγχος δεν είναι οι μεγάλοι αντίπαλοι που πρεσβεύουν οι αρχές του μάνατζμεντ. Αντίθετα, συνιστούν έναν κόσμο όπου η συνεχής αλλαγή και δημιουργία αποτελούν τρόπους διατήρησης της τάξης και της ικανότητας. Διαβάζοντας ότι το χάος εμπεριέχει τάξη, ότι οι πληροφορίες αποτελούν ουσιώδες στοιχείο τροφοδότησης, ότι τα συστήματα καταρρέουν προκειμένου να αναδιοργανωθούν καθώς και ότι υπάρχουν αόρατες επιδράσεις οι οποίες διαπερνούν το χώρο και επηρρεάζουν από απόσταση την αλλαγή, ο αναγνώστης ανακαλύπτει συναρπαστικές και συνάμα υποβλητικές ιδέες που δίνουν ελπίδα -όχι άμεσες λύσεις.

Η Wheatley υπογραμμίζει ότι η ανάγκη να διατηρήσουμε τη συνοχή του κόσμου, αυτή η αίσθηση του φόβου και της εύθραυστης φύσης των πραγμάτων είναι καταλυτικά διαβρωτικές και πηγάζει σε έναν βαθμό από την «ασαφή αντίληψη των εννοιών οι οποίες άντλησαν την ισχύ τους από την επιστήμη του 17ου αιώνα. «Οταν οι άνθρωποι φαντάζονταν τον κόσμο σαν μία έξοχη μηχανή την οποία ο Θεός έθετε σε κίνηση, τότε η έννοια της εντροπίας μπήκε στη συλλογική μας συνείδηση». Ωστόσο, παρατηρώντας την ίδια τη φύση, επισημαίνει ο συγγραφέας, διαπιστώνει κανείς ότι παρά την ύπαρξη διακυμάνσεων και αλλαγών, οι οποίες διακόπτουν τα σχέδια των ανθρώπων, ο κόσμος είναι από τη φύση του εύτακτος καθώς εξακολουθεί να δημιουργεί συστήματα μεγάλου εύρους, τα οποία διαθέτουν μεγάλες ικανότητες και ποικιλομορφία. Αποδεικνύουν δηλαδή ότι οι διακυμάνσεις και οι αλλαγές είναι απαραίτητες στη διαδικασία με την οποία δημιουργείται η τάξη.

«Κάθε φορά που το περιβάλλον παρέχει νέες και διαφορετικές πληροφορίες, το σύστημα επιλέγει εάν θα αποδεχθεί την πρόκληση και θα απαντήσει σε αυτή.

Αυτές οι νέες πληροφορίες μπορεί να παρεκκλίνουν ελάχιστα από τον κανόνα. Εάν όμως το σύστημα τους δώσει σημασία, τις εισάγει μέσα σε αυτό και από τη στιγμή που οι πληροφορίες βρίσκονται μέσα σε αυτό το δίκτυο, εξελίσσονται και αλλάζουν». Και ποιος είναι ο ρόλος του ηγέτη σε αυτό το περιβάλλον; Σε ένα κλειστό σύστημα, ο ρόλος του ηγέτη είναι σχετικά εύκολος -να προβλέπει, να σχεδιάζει και να δίνει εντολές. Σε ένα ανοικτό σύστημα όμως, ο ρόλος του ηγέτη είναι πολύ πιο σύνθετος γιατί είναι περισσότερο έμμεσος. Καλείται να εμπνέει, να πείθει, να είναι καταλύτης αλλαγών, να δημιουργεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναδύεται η αυτο-οργάνωση και η δημιουργικότητα των συνεργατών του.

Η Wheatley εργάζεται ως σύμβουλος από το 1973, υπήρξε τακτικό μέλος του πανεπιστημιακού διδακτικού προσωπικού των μεταπτυχιακών σπουδών διοίκησης στα ιδρύματα Cambridge College στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης και Marriott School of Management του Brigham Young University στην Utah των Ηνωμένων Πολιτειών.

Σε συνεργασία με τον MiroKellner-Rogers ίδρυσε το Berkana Institute, ένα ευαγές επιστημονικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό ίδρυμα το οποίο υποστηρίζει πολλές μορφές έρευνας για τις νέες ιδέες που αντιπροσωπεύουν το μέλλον της οργανωτικής διαδικασίας, ενώ οι δυο τους είναι επίσης συνέταιροι στη συμβουλευτική και μορφωτική εταιρεία Kellner-Rogers & Wheatley Inc.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή