Ενα μεγάλο δίλημμα αντιμετωπίζουν οι αγορές σχετικά με το μείζον θέμα της πληροφόρησης των επενδυτών και των υποχρεώσεων που πηγάζουν για τις εισηγμένες εταιρείες, από την ανάγκη να προστατευτεί το κύρος και η αξιοπιστία των χρηματιστηρίων.
Από τη μια πλευρά, το ζητούμενο είναι να αναβαθμιστεί η ποιότητα και να αυξηθούν ο όγκος και η ταχύτητα μετάδοσης των πληροφοριών, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών. Από την άλλη, όμως, αυτή η διαδικασία δημιουργεί μεγάλο κόστος για τις εισηγμένες εταιρείες με επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα των ίδιων των χρηματιστηρίων.
Αντί άμυνας τα χρηματιστήρια βάζουν νερό στο κρασί τους, χαλαρώνουν τους μηχανισμούς προστασίας των επενδυτών και συνηθίζουν να ζουν με τους κινδύνους που δημιουργεί αυτή η διαρκής διελκυστίνδα, η οποία διαμορφώνει εκάστοτε τους όρους λειτουργίας των κεφαλαιαγορών.
Οι κρίσεις αξιοπιστίας και τα φαινόμενα τύπου Εnroή Parmalat προκύπτουν, έτσι, ως αναγκαίο κακό. Τα οποία, κάθε φορά επαναφέρουν στο προσκήνιο τη συζήτηση περί της ανάγκης να ληφθούν μέτρα, την οποία συζήτηση, ωστόσο, αντιπαρέρχεται η πίεση των «πολύπλοκων» οικονομικών συμφερόντων που συνωστίζονται μέσα και έξω από τα χρηματιστήρια.
Τι δείχνει έρευνα σε 52 χρηματιστήρια
Μια έρευνα που πραγματοποίησε πρόσφατα η Παγκόσμια Ομοσπονδία Χρηματιστηρίων (FIBV) σε 52 χρηματιστηριακές αγορές, κατέληξε σε πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τον τρόπο που λειτουργούν οι υφιστάμενοι ανά τον κόσμο μηχανισμοί για την παρακολούθηση και επιβολή στις εισηγμένες εταιρείες των υποχρεώσεων πληροφόρησης. Τα χρηματιστήρια -μέλη της FIBV- δεν ανταποκρίνονται παρά σε μικρό μόνον βαθμό στις υποχρεώσεις πληροφόρησης που υπάρχουν για τα Ενημερωτικά Δελτία, στα οποία οι πληροφορίες εξακολουθούν να είναι λιγότερες από αυτές που έχει επιβάλει το διεθνές όργανο των Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (IOSCO).
H σύγκριση της τωρινής μελέτης της FIBV με μιαν αντίστοιχη που είχε κάνει πριν από έξι χρόνια (το 1998) καταδεικνύει ότι δεν έχει γίνει σύγκλιση των υποχρεώσεων που έχουν θεσπίσει τα χρηματιστήρια με τους κανόνες που έχει καθιερώσει η IOSCO. Αυτό σημαίνει ότι τα χρηματιστήρια και οι Επιτροπές Κεφαλαιαγοράς είτε πιστεύουν ότι δεν χρειάζονται πολύ αυστηρά μέτρα για να προστατεύσουν τους επενδυτές τους είτε ότι το κόστος είναι τόσο υψηλό που δεν είναι σε θέση να το αναλάβουν.
Οπως προκύπτει από την έρευνα, τα χρηματιστήρια διεθνώς υιοθετούν κατά μέσο όρο μόνο το 80% των κανόνων της IOSCO για τα Ενημερωτικά Δελτία, με τα μεγάλα χρηματιστήρια να είναι συνήθως πιο αυστηρά συγκριτικά με τα μικρότερα.
Σε ό,τι αφορά τα ετήσια Ενημερωτικά Δελτία η πληροφόρηση που σχετίζεται με την εταιρική διακυβέρνηση είναι σήμερα πολύ καλύτερη συγκριτικά με το 1998, ενώ τα χρηματιστήρια των αναδυόμενων αγορών είναι πολύ πιο αυστηρά σε σχέση με τα χρηματιστήρια των ανεπτυγμένων αγορών.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι η μεγαλύτερη ταύτιση με τους κανόνες της IOSCO παρατηρείται στα θέματα που άπτονται της πληροφόρησης για τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων και η μικρότερη στα θέματα που αφορούν τις αμοιβές των διευθυνόντων και των managers.
Οι υποχρεώσεις διάχυσης της πληροφόρησης που σχετίζονται με την εταιρική διακυβέρνηση αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς επιβλήθηκαν κανόνες που μείωσαν τον χρόνο για την ανακοίνωση γεγονότων που έχουν πραγματοποιηθεί. Τα περισσότερα χρηματιστήρια χρησιμοποιούν πλέον real time ηλεκτρονικά συστήματα για τη μετάδοση των εταιρικών πληροφοριών και τα περισσότερα μέλη της FIBV έχουν θεσπίσει κανόνες που απαγορεύουν την επιλεκτική πληροφόρηση.
Υιοθετούνται αλλαγές…
Τα 2/3 των μελών της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Χρηματιστηρίων (34) υιοθέτησαν τα τελευταία χρόνια αλλαγές στην πολιτική διάχυσης της πληροφόρησης, ενώ 40 χρηματιστήρια βελτίωσαν ή άλλαξαν τα συστήματα μετάδοσης της πληροφόρησης, τη διετία 2001-2002.
O ρυθμός υιοθέτησης αλλαγών στη διάχυση της εταιρικής πληροφόρησης ήταν διπλάσιος τη διετία 2001-2002 συγκριτικά με την προηγούμενη διετία, ενώ αντίστοιχα αυξήθηκε κατά 1/3 ο ρυθμός αλλαγών στα συστήματα πληροφόρησης.
Σε ό,τι αφορά τον χρόνο ενημέρωσης, 10 από τα 52 χρηματιστήρια της έρευνας που διεξήγαγε η FIBV δεν θέτουν κανέναν απολύτως περιορισμό, ενώ 39 προβάλλουν την αρχή ότι οι εταιρείες θα πρέπει να αναφέρουν τις πληροφορίες από τη στιγμή που θα καταστούν οριστικές. Τέλος, το 62% των χρηματιστηρίων αναλαμβάνουν τα ίδια τη διάχυση της πληροφόρησης των εισηγμένων εταιρειών, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος (69%) χρησιμοποιούν συστήματα real time και website.
Πιέσεις να καταργηθούν οι τρίμηνες καταστάσεις
Δύο είναι τα βασικά ερωτήματα που ταλανίζουν τις αγορές σχετικά με το μείζον θέμα της εταιρικής πληροφόρησης: Αν θα πρέπει να εκδίδονται τρίμηνες λογιστικές καταστάσεις και αν το κόστος με το οποίο επιβαρύνονται οι εισηγμένες εταιρείες επιτρέπεται να αναστέλλει την υιοθέτηση των κανόνων διάχυσης της πληροφόρησης.
Σχετικά με τις τρίμηνες λογιστικές καταστάσεις, παρά την πίεση που ασκούν οι εισηγμένες εταιρείες διεθνώς, προκειμένου να τις αποφύγουν, η FIBV εμφανίζεται αμετακίνητη, τονίζοντας ότι όσο πιο τακτική είναι η πληροφόρηση για την οικονομική δραστηριότητα και τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων τόσο καλύτερο τείνει να είναι, αφ’ ενός για τη διαφάνεια και αφ’ ετέρου για την τόνωση του ενδιαφέροντος των επενδυτών.
Σε ό,τι αφορά το κόστος, η FIBV επισημαίνει ότι η επιβολή υποχρεώσεων στις εισηγμένες εταιρείες θα πρέπει να γίνεται με προσοχή, ώστε να αποφεύγεται κατά το δυνατόν η αύξηση του κόστους. Ομως, τονίζει πως οι εταιρείες θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η αύξηση του όγκου της πληροφόρησης και η αναβάθμιση της ποιότητάς της είναι ο μόνος τρόπος για να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, που θα οδηγήσει σε αύξηση της ρευστότητας και σε μείωση του κόστους για τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Στον προβληματισμό ειδικότερα που διατυπώνεται, αν για τις μικρότερες επιχειρήσεις θα πρέπει να υπάρχει ελαστικότητα και μικρότερες υποχρεώσεις, η διεθνής ομοσπονδία χρηματιστηρίων δεν παίρνει σαφή θέση, παρότι οι εθνικές εποπτικές αρχές φαίνεται να συμφωνούν στην ανάγκη να μειωθεί το κόστος πληροφορόρησης για τις μικρότερες εταιρείες.