H πρόσφατη ανακοίνωση της Regal Petroleum για την ύπαρξη κοιτάσματος 227 εκατ. βαρελιών πετρελαίου στην περιοχή της Καβάλας, δημιούργησε προσδοκίες για υψηλά αποθέματα πετρελαίου στην περιοχή, αλλά και ανησυχίες σε κάποιους που το 1999 μπροστά στον κίνδυνο του πολιτικού κόστους έσπευσαν να απεμπολήσουν διά παντός τα δικαιώματα εμετάλλευσης των Ελληνικών Πετρελαίων στην περιοχή. Οι πιέσεις στις διεθνείς τιμές του αργού το 1998 οδήγησαν την κοινοπραξία της Ντένισον που από το 1968 εκμεταλλευόταν τα κοιτάσματα του Πρίνου σε αποχώρηση. Περίπου 340 εργαζόμενοι βρέθηκαν με το χαρτί της απόλυσης στο χέρι και άρχισαν οι πιέσεις προς την τότε υπουργό Ανάπτυξης B. Παπανδρέου να συνεχιστεί η λειτουργία του συγκροτήματος με ευθύνη των Ελληνικών Πετρελαίων, τα οποία βάση της σύμβασης με την Ντένισον διατηρούσαν ποσοστό 25% στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και οψιόν για αύξηση στο 100%. Τα Ελληνικά Πετρέλαια είχαν ήδη μπει στο Χρηματιστήριο και η άρνηση του τότε προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου κ. Ελευθέριου Τζέλλα ήταν κατηγορηματική. «Δεν μπορούμε να διακυβεύσουμε τα συμφέροντα των μετόχων μας», ήταν η απάντηση του κ. Τζέλλα προς όλες τις κατευθύνσεις, στις πιέσεις για πραγματοποίηση της γεώτρησης που απέφυγε λόγο κόστους να πραγματοποιήσει η Ντένισον. Με την άποψη του κ. Τζέλλα συντάχθηκε και η B. Παπανδρέου -η οποία άλλωστε τον είχε τοποθετήσει στην ηγεσία των ΕΛΠΕ- και ενώ όλα έδειχναν ότι ο Πρίνος βάζει λουκέτο μεσολάβησε η αντικατάσταση της κ. Παπανδρέου από τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο. Βορειοελλαδίτης όπερ και ενώ στο μεταξύ η χώρα είχε μπει για τα καλά σε προεκλογική περίοδο (έπονταν οι εκλογές της 9ης Απριλίου 2000) επανεκτίμησε το πολιτικό κόστος από την παύση των εργασιών και την οριστική απόλυση των εργαζομένων και ταυτοχρόνως διάφορες λύσεις που η προηγούμενη ηγεσία είχε απορρίψει. Στο πλαίσιο των προεκλογικών δεσμεύσεων για επαναλειτουργία έκανε αποδεκτή την πρόταση των εργαζομένων για ίδρυση κοινής εταιρείας με την εταιρεία Ευρωτεχνική ιδιοκτησίας του κ. N. Λούτσιγκα. Ιδρύθηκε η κοινοπραξία Καβάλα Οϊλ με τη συμμετοχή σε ποσοστό 67% της Ευρωτεχνικής και 33% των εργαζομένων.
Η τροπολογία Βενιζέλου
Παραμονές εκλογών ο Ευάγγελος Βενιζέλος κατέθεσε προς ψήφιση στη Βουλή τροπολογία με την οποία από τη μία κατακύρωνε την αποχώρηση της Ντένισον, διευθετώντας όπως -όπως τις διαφορές που προέκυπταν από την προηγούμενη σύμβαση και από την άλλη παραχωρούσε την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στον Πρίνο και Νότιας Καβάλας στη νεοσύστατη κοινοπραξία Καβάλα Οϊλ. Αυτό που άμεσα δεν ομολογούσε η τροπολογία ήταν ότι τα Ελληνικά Πετρέλαια απεμπολούν διά παντός τα δικαιώματά τους στην περιοχή. Οπως εξάλλου παραδεχόταν η εισηγητική έκθεση «η επαναλειτουργία του Πρίνου κρίθηκε αναγκαία κυρίως για την εξασφάλιση του δικαιώματος εργασίας 350 περίπου εργαζομένων». Τα Ελληνικά Πετρέλαια παρότι είχαν πλέον μετόχους, υποχρεώθηκαν μέσω της νέας σύμβασης να αγοράζουν από την κοινοπραξία το σύνολο του παραγόμενου προϊόντος και μάλιστα να προκαταβάλλουν το ποσό των 5 εκ. δολαρίων για την απόσβεση του οποίου θα κατέβαλλε στην κοινοπραξία την αξία του κάθε φορτίου που θα παραλαμβάνει μειωμένη κατά 10%. Στην ουσία οικονομικά η επαναλειτουργία του Πρίνου στηρίχτηκε σε κεφάλαια των ΕΛΠΕ. Αυτό όμως που τότε είχε σημασία ήταν ότι βρέθηκε λύση για τους εργαζόμενους και αυτό για τον κ. Βενιζέλο σήμαινε επιβράβευση. O Πρίνος τέθηκε εκ νέου σε λειτουργία και η Καβάλα Οϊλ είχε τον πρώτο χρόνο θετικά αποτελέσματα. Το 2002 όμως έκλεισε με ζημιές ύψους 8,5 εκατ. ευρώ και η πραγματοποίηση νέας γεώτρησης καθίσταται πλέον απαγορευτική. Τότε εκφράστηκε ενδιαφέρον από την αγγλική εταιρεία Regal Petroleum και τον Οκτώβριο του 2003 ο υπουργός Ανάπτυξης Ακης Τσοχατζόπουλος έδωσε την άδεια για τη μεταβίβαση του ποσοστού που κατείχε η Ευρωτεχνική στην Καβάλα Οϊλ στην Regal Petroleum. Οι μέτοχοι της Ευρωτεχνικής διατήρησαν μικρή συμμετοχή στην εταιρεία μεταβιβάζοντας στους νέους αγοραστές το 86,11% του ποσοστού τους στην Καβάλα Οϊλ από το συνολικό 67%, ελέγχοντας σήμερα το 60,2 της κοινοπραξίας. Το 33% εξακολουθεί να παραμένει στους εργαζόμενους.
Η ανακοίνωση της Regal Ρetroleum
Συμβατική υποχρέωση των νέων μετόχων ήταν η πραγματοποίηση δύο γεωτρήσεων. Επελέγη η περιοχή της Καλλιράχης 2,5 χιλιόμετρα ανατολικά από το κοίτασμα φυσικού αερίου της Καβάλας. Οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις άρχισαν από το Νοέμβριο του 2003 (πριν ακόμη μεταβιβαστεί η εταιρεία) με το γεωτρήπανο ΑΤΛΑΣ της ρουμανικής εταιρείας PETROM. H γεώτρηση έφτασε σε βάθος 2,5 χιλιομέτρων ενώ το κόστος ανήλθε σε 6,5 εκατ. δολάρια. Οι πρώτες αναλύσεις σύμφωνα με την ανακοίνωση της Regal Petroleum δείχνουν εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα που μπορεί να επιβεβαιώσει τις εκτιμήσεις για απόδοση 227 εκ. βαρελιών πετρελαίου. H ποσότητα δημιουργεί εύλογα υψηλές προσδοκίες αν αναλογιστεί κανείς ότι καλύπτει σχεδόν κατά 2,5 φορές την ετήσια κατανάλωση της χώρας, η οποία ανέρχεται σε 100 εκ. τόνους περίπου.
Το εάν οι ενδείξεις επιβεβαιωθούν θα το δούμε σε μερικούς μήνες. Αυτό που ήδη διαπιστώθηκε πέρα από την άνοδο της τιμής της μετοχής της Regal Petroleum κατά 33% με την ανακοίνωση της σχετικής είδησης είναι και η αμηχανία των ΕΛΠΕ που έμειναν αμέτοχοι να παρακολουθούν τις εξελίξεις. Στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι υφίσταται τέτοιου μεγέθους κοίτασμα, κάποιοι θα πρέπει να αιτιολογήσουν για το πώς εν έτοι 1999 είχαν προδικάσει ότι τα αποτελέσματα των ερευνών που δεν έγιναν θα ήταν αρνητικά.
Ερευνες και εκτός συνόρων
Προς το παρόν πάντως τα Ελληνικά Πετρέλαια πραγματοποιούν ένα εκτεταμένο πρόγραμμα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων εκτός συνόρων συμμετέχοντας σε κοινοπρακτικά σχήματα με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού. Συγκεκριμένα στη Λιβύη από κοινού με τις εταιρείες WOODSIDE ENERGY (Αυστραλίας), PERSOL (Ισπανίας) και του Λιβυκού Εθνικού Οργανισμού Πετρελαίου πραγματοποιούν έρευνες σε έξι περιοχές της χώρας, που καλύπτουν έκταση 20.000 τ. χλμ. με προϋπολογιζόμενο κόστος 110 εκατ. δολάρια. Ερευνες πραγματοποιούν και στην Αλβανία από κοινού με την αυστριακή OMV σε τρεις πετρελαιοπιθανές περιοχές της χώρας, ενώ δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων απέκτησε και στο Μαυροβούνιο μετά την εξαγορά της JUGΟΡΕΤRΟL.
Και στην Ελλάδα
Οσο για την εγχώρια αγορά, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι ενδιαφέρον για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων εκφράστηκε από μεγάλες πολυεθνικές το 1996 όταν η κυβέρνηση προχώρησε στον πρώτο γύρω παραχωρήσεων περιοχών με πιθανολογούμενα κοιτάσματα. Οι πρώτες συμβάσεις υπεγράφησαν ένα χρόνο μετά και αφορούσαν τις περιοχές στον Δυτικό Πατραϊκό Κόλπο, στην Αιτωλοακαρνανία και στα Ιωάννινα. Οι γεωτρήσεις ωστόσο που έγιναν δεν απέφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. O υπουργός Ανάπτυξης Ακης Τσοχατζόπουλος είχε ανακοινώσει την πρόθεση του ελληνικού δημοσίου για δεύτερο κύκλο παραχωρήσεων μέσα στο 2004. Οι επερχόμενες εκλογές δεν είναι ο μόνος λόγος που δεν προχώρησε στη σχετική απόφαση, αφού όπως τονίζουν παράγοντες της πετρελαϊκής αγοράς τη συγκεκριμένη περίοδο θα ήταν αμφίβολη η προσέλευση επενδυτών. Οι μεγάλες εταιρείες παρά τις υψηλές τιμές του αργού που ευνοούν τέτοιου είδους επενδύσεις δείχνουν ακόμη επιφυλακτικές για περιοχές που δεν υπάρχουν βεβαιωμένα κοιτάσματα.