Του Χρηστου Αγγ. Κλειωση*
Η διεξαγωγή επιχειρηματικής δραστηριότητας σε κάθε επίπεδο, είτε πρόκειται για ένα ψιλικατζίδικο, είτε αφορά μια πολυεθνική, είναι μια περιπέτεια που στόχο έχει την κερδοφορία του φορέα της. Και όπως σε κάθε περιπέτεια είναι απαραίτητα κάποια εφόδια. Στην περίπτωση της επιχείρησης τα εφόδια είναι τέσσερα: Επιχειρηματική γνώση (επιχειρηματικότητα), κεφάλαιο, χώρος όπου θα σταθεί η επιχείρηση και εργασία.
Από αυτά, τα τρία τελευταια είναι δυνατό να αποτιμηθούν σε χρήμα και να γίνουν αντικείμενο κρατικής επιχορήγησης.
Η επιχειρηματικότητα όμως, που είναι και η ψυχή της επιχείρησης είναι άυλο στοιχείο της επιχείρησης. Αυτή περιλαμβάνει στοιχεία όπως η γνώση:
– Για τη διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας (σύνολο διαδικασιών προμήθειας ή παρασκευής, πώλησης εμπορεύματος ή παραγωγής προϊόντος ή υπηρεσίας κ.τλ.).
– Για το κατά πόσο κορεσμένη είναι η αγορά στην οποία δραστηριοποιείται ή θα δραστηριοποιηθεί η επιχείρηση.
– Για την τήρηση των υποχρεώσεων που προβλέπει ο ΚΒΣ (αποδείξεις τιμολόγια δελτία αποστολής κ.λπ.)
– Για τις διαδικασίες υποβολής δηλώσεων στις ΔΟΥ και τους Ασφαλιστικούς Φορείς η δυνατότητα οικονομικής αξιολόγησης των συναλλαγών και συνθηκών και η ικανότητα έγκαιρης και έγκυρης επικοινωνίας με προμηθευτές και πελάτες για την κατάρτιση συμφέρουσων συναλλαγών.
Αυτό το στοιχείο της επιχείρησης, που είναι το πιο σημαντικό, γιατί η ύπαρξη αυτού θα κρίνει αν υπάρχει η αρχική βούληση ίδρυσης επιχείρησης, είναι, όπως προαναφέρθηκε, άυλο και δεν μπορεί κατά συνέπεια ούτε να αποτιμηθεί σε χρήμα ούτε να γίνει αντικείμενο χρηματικής επιδότησης.
Το κράτος από την άλλη έχει κάθε λόγο να ενισχύει την επιχειρηματική δραστηριότητα σε κάθε επίπεδό της: αύξηση φόρων και μείωση ανεργίας είναι μόνο οι άμεσες ωφέλειες της δημόσιας οικονομίας. Για αυτό το λόγο επιδοτεί και προσπαθεί να ωθήσει τους πολίτες και ειδικά τους νέους στη λύση την ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας ως μέσο βιοπορισμού, ως αντίδοτο στην πανάκεια της πρόσληψης στο Δημόσιο που έχει εμφιλοχωρήσει στη νοοτροπία του νεοέλληνα περιορίζοντας έτσι τις παραγωγικές του δυνάμεις.
Αρκούν όμως οι χρηματικές επιδοτήσεις για να στρέψουν τους νέους στη λύση της επιχειρηματικότητας;
Η απάντηση είναι απόλυτα αρνητική. Μπορεί βέβαια οι επιδοτήσεις:
– Να εξασφαλίζουν το απαραίτητο για τη λειτουργία κεφάλαιο (για την αγορά εξοπλισμού, αγορά εμπορευμάτων ή πρώτων υλών υπηρεσιών, λήψη υπηρεσιών κ.λπ.).
– Να παρέχουν τη δυνατότητα να αγοραστεί ή να ενοικιαστεί ο χώρος άσκησης της δραστηριότητας ή
– Να παρέχουν την δυνατότητα να πληρωθούν οι αμοιβές εργατοϋπαλλήλων, σε καμιά περίπτωση όμως, δεν μπορεί προσφέρει στον νέο επιχειρηματία την αυτοπεποίθηση να δραστηριοποιηθεί οικονομικά ιδρύοντας ή αναπτύσσοντας μια επιχείρηση. Αυτή θα πρέπει να την ανακαλύψει μόνος του. Δυστυχώς όμως η επιχειρηματική κουλτούρα σε ένα κράτος που η λύση στο πρόβλημα του βιοπορισμού είναι το Δημόσιο, είναι από ισχνή έως ανύπαρκτη.
Επομένως για να αναπτυχθεί η επιχειρηματικότητα στη χώρα μας θα πρέπει το κράτος να επιδοτήσει και τον τέταρτο παράγοντα, αυτόν της επιχειρηματικότητας.
Με άλλα λόγια, αν το κράτος θέλει να αναπτυχθεί μέσω της αύξησης της επιχειρηματικότητας, η οικονομία πρέπει να προσφέρει στον νέο επιχειρηματία γνώσεις και πληροφορίες ικανές να του δώσουν αρκετή αυτοπεποίθηση για να αναλάβει το ρίσκο να διεξάγει επιχειρηματική δραστηριότητα.
Αυτές οι γνώσεις και οι πληροφορίες απαντούν κυρίως σε τρία ερωτήματα:
– Θα υπάρχει ζήτηση για το προϊόν, το εμπόρευμα ή την υπηρεσία που θα προσφέρω;
– Από πού θα πληροφορηθώ ποιοι είναι οι πιθανοί προμηθευτές και πελάτες μου;
– Πώς στήνεται από νομικής, φορολογικής και λογιστικής πλευράς η επιχείρησή μου;
Η λύση, πιστεύω, θα μπορούσε να δοθεί με την καθιέρωση ενός μαθήματος στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, απευθυνόμενο, κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στους αποφοίτους που δεν ήταν επιτυχόντες στις πανελλήνιες εξετάσεις, της οποίας σκοπός θα ήταν να διδάξει τους νεαρούς μαθητές πώς να στήνουν μια επιχείρηση, αλλά κυρίως να διδάξει τους μαθητές από πού μπορούν να αποκτήσουν όλες τις απαραίτητες για την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας πληροφορίες.
Ενδεικτικά ένα τέτοιο μάθημα θα μπορούσε να περιέχει τις εξής ενότητες:
– Τι είναι μια επιχείρηση;
– Πώς στήνεται μια επιχείρηση;
– Τι υποχρεώσεις έχει έναντι του κράτους (υποχρεώσεις Κώδικα Βιβλίων Στοιχείων, υποχρεώσεις δηλωτικές, υποχρεώσεις που σχετίζονται με την συγκεκριμένη δραστηριότητα, π.χ. υποχρεώσεις υγειονομικού περιεχομένου)
– Ποιες είναι οι οικονομικές δραστηριότητες (όπως έχουν ταξινομηθεί βάσει της στατιστικής υπηρεσίας, π.χ, ΣΤΑΔΚΟΔ)
– Πώς μπορώ να αναζητήσω ή να προωθήσω ένα προϊόν, ένα εμπόρευμα, ή μια υπηρεσία; (Μέθοδοι αναζήτησης προμηθευτών και προσέλκυσης πελατών)
– Πώς μπορώ να ελέγξω τη βιωσιμότητα της επιχείρησής μου (εντοπισμός ανταγωνισμού και ανάλυση κόστους οφέλους)
– Πώς μπορώ να συντάξω ένα επιχειρηματικό σχέδιο;
– Από πού μπορώ να ζητήσω να χρηματοδοτηθεί η επιχειρηματική μου δραστηριότητα;
Scientia est potentia είχε πει ο R. Bacon και προφανώς επιβεβαιώνεται αν αναλογιστεί κανείς πόσο θα μπορούσε να αναπτυχθεί η μικρής και η μεσαίας κλίμακας επιχειρηματικότητα στον τομέα της παροχής υπηρεσιών, του εμπορίου, της μεταποίησης αλλά ακόμη και της γεωργίας, αν αντί για τα ποσά με τα οποία επιδοτούνται οι νέες επιχειρήσεις, παρείχετο σε όλους τεκμηριωμένη επιχειρηματική γνώση.
Το μεγαλύτερο όφελος θα ήταν η παροχή αυτοπεποίθησης και ελπίδας σε διάφορους νέους και νέες που έχουν εγκλωβιστεί, θεωρώντας ότι ο μόνος τρόπος παραγωγής εισοδήματος είναι η μισθωτή εργασία στο Δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα την υπερπροσφορά μισθωτής εργασίας και την υπερδιόγκωση της ανεργίας.
Τελειώνω αυτό το άρθρο με την ευχή ότι το υπουργείο Ανάπτυξης και το υπουργείο Παιδείας δεν θα μείνουν αδιάφορα στην παραπάνω πρόταση.
Δεν είναι απαραίτητο να γίνουν αποδεκτές οι απόψεις του γράφοντος, ο οποίος δεν θεωρεί τον εαυτό του αυθεντία, αλλά είναι σίγουρο ότι για να υπάρξουν σε αυτήν τη χώρα νέοι επιχειρηματίες θα πρέπει το πρώτο βήμα να γίνει από την εκπαίδευση. Δεν μπορούμε να ζητάμε από νέους ανθρώπους που κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης δεν έχουν υποψιαστεί τι είναι η επιχειρηματικότητα και πόσο αυτό μπορεί να ωφελήσει και τους ίδιους αλλά και το σύνολο, να ξυπνήσουν ένα πρωί και να αποφασίσουν να ανοίξουν επιχείρηση…
* O κ. Χρήστος Αγγ. Κλειώσης είναι δικηγόρος Αθηνών.