Τα ως άνω καθημερινά γεγονότα και σκέψεις μάς οδηγούν στην καταγραφή και ανάλυση του κύκλου των συμφερόντων ή του κύκλου των αντιδράσεων που δημιουργούνται για μια υπό ιδιωτικοποίηση κρατική εταιρεία.
Ξεκινώντας από την ιδιοκτησία της, συμμετέχουν στον Κύκλο ως ακτίνες δράσεως:
– Το ίδιο το κράτος-μέτοχος με τους εκπροσώπους του (Κυβέρνηση, Υπουργοί, Γεν. Γραμματείς, Σύμβουλοι κ.λπ.) οι οποίοι ενώ προωθούν την Ιδιωτικοποίηση, κάτω από την πίεση της ιδεολογίας ή του προγράμματος του κόμματος, προσπαθούν να αποφύγουν τη λήψη δυσμενών αποφάσεων λόγω και του αναμενόμενου πολιτικού κόστους.
– Οι Διοικήσεις των εταιρειών που ενδεχομένως ενδιαφέρονται για την διατήρηση των θέσεών τους που εξασφαλίζεται με τη συνέχιση του κρατικού χαρακτήρα. Δεν αποκλείεται και η περίπτωση ιδίων συμφερόντων ιδιαίτερα όταν τα άτομα είναι πολιτικά πρόσωπα και προσβλέπουν στην προβολή και… διαφήμισή τους.
– Οι εργαζόμενοι οι οποίοι έχουν βολευτεί με την υπάρχουσα κατάσταση, δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν περισσότερο, έχουν μονιμότητα, σταθερό μισθό και υπερωρίες, εξασφαλισμένες ασθένειες «διακοπών» πληρωμένες, έχουν οφέλη για τους συγγενείς και φίλους τους (π.χ. δωρεάν αεροπορικά εισιτήρια ή τηλέφωνο ή ηλεκτρικό ρεύμα κ.λπ.)
– Οι συνδικαλιστές, οι οποίοι έχουν επιτύχει διάφορα «κεκτημένα δικαιώματα» τα οποία δεν μπορούν να αποχωριστούν. Δεν μπορούν να φανταστούν ότι θα πρέπει πάλι να εργαστούν. Είναι μόνιμοι Δημόσιοι Υπάλληλοι μη εργαζόμενοι, απολαμβάνοντες όλα τα καλά που τους εξασφαλίζει η θέση του συνδικαλιστή, δηλαδή σταθερό μισθό, υπερωρίες και πριμ παραγωγικότητας (ενώ δεν εργάζονται ούτε μία μέρα το χρόνο, όπως π.χ. στα σωματεία Ολυμπιακής, εκτός Ιπτάμενων Χειριστών), τακτικές πληρωμένες ασθένειες, προγραμματισμένες διακοπές, προνόμια για τα τέκνα τους -πρόσληψη στην εταιρεία με τα ίδια οφέλη-, όπως επίσης και είναι πολύ σημαντικό, προσβλέπουν ότι και αυτοί θα εκλεγούν βουλευτές και θα γίνουν και υπουργοί και θα καταξιωθούν κοινωνικά.
– Οι ανταγωνιστές οι οποίοι δρουν και μεγαλώνουν από τις αδυναμίες της κρατικής εταιρείας, από την έλλειψη στρατηγικής και ανάπτυξης. Απολαμβάνουν όλα τα προνόμια ευελιξίας δράσεως που έχουν όλες οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, των οποίων οι μέτοχοι μπορούν και διαπλέκονται, χρηματοδοτούν κόμματα και υποψηφίους και κάθονται στο «ταμείο» για την είσπραξη των ποικίλων ωφελημάτων τους. Εχουν τη δυνατότητα να φθείρουν εκ των έσω την κρατική εταιρεία, όπως επίσης και πολύ μεγαλύτερα μέσα για να την καταγγείλουν για επιδοτήσεις και νόθευση του… Υγιούς Ανταγωνισμού.
Επιθυμία τους είναι το κλείσιμο της Εταιρείας ή η υπαγωγή της στο άρθρο 46α, δηλαδή «σε εκκαθάριση εν λειτουργία» ώστε να μπορέσουν να αγοράσουν επιλεκτικά και σε καλή τιμή περιουσιακά στοιχεία, όπως το σήμα, τη φήμη και πελατεία της κρατικής εταιρείας.
– Οι προμηθευτές οι οποίοι έχουν κάνει αγώνες και προσπάθειες να δικτυωθούν με στελέχη και εργαζόμενους της κρατικής εταιρείας, στην προσπάθειά τους να εδραιώσουν τη θέση τους και τα οφέλη τους. Η ιδιωτικοποίηση θα δημιουργήσει ρήγματα σχέσεων και ενδεχομένως νέες προσπάθειες και έξοδα Δημοσίων Σχέσεων.
– Τα κόμματα βρίσκονται μεταξύ των ακτίνων του κύκλου αντιδράσεων. Οι εργαζόμενοι και κυρίως οι συνδικαλιστές είναι μέλη τους και σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχουν στα Διοικητικά Οργανα των κομμάτων. Με την Ιδιωτικοποίηση κινδυνεύουν να χάσουν «την προνομιακή πελατεία και τα συμφέροντα που απορρέουν από αυτή». Αντιδρούν στην Ιδιωτικοποίηση σθεναρότατα επικαλούμενοι την «στρατηγική σημασία» που έχει για τη χώρα. (Ακόμα και στην περίπτωση που η κρατική εταιρεία πουλάει είδη υγιεινής ή ασχολείται με στοιχήματα.)
Ο κρίκος «συνδικαλιστές – κόμματα -κομματική πελατεία – συμφέροντα – οφέλη κομματικά και προσωπικά» είναι παντοδύναμος και αντιδρά σε όποια προσπάθεια γίνεται για την αποσύνδεσή του.
– Ο κρατικός μηχανισμός, η γραφειοκρατία αντιδρά στην Ιδιωτικοποίηση διότι αποδυναμώνεται ο έλεγχος που ασκεί και μειώνονται τα οφέλη που αποκομίζονται. Για παράδειγμα, οι Ελεγκτές της ΥΠΑ αντιδρούν στους ιδιώτες επιθεωρητές (που έχουν περισσότερα προσόντα και ικανότητες και πάθος για εργασία), θεωρούν τους εαυτούς τους ως τους μόνους και αποκλειστικά ικανούς να ελέγξουν, απολαμβάνοντας τα πλουσιοπάροχα οφέλη της μονιμότητας, του μισθού και λοιπών παροχών. Τις ίδιες δικαιολογίες προβάλλουν και οι τεχνικοί -απόφοιτοι μέσων τεχνικών σχολών- της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ ότι δήθεν τα ενοικιασμένα αεροσκάφη δεν είναι ασφαλή διότι δεν τα έχουν ελέγξει… τα μέλη τους! Ευτυχώς που υπάρχουν τεχνικοί όχι συνδικαλιστές οι οποίοι και εργάζονται συνειδητά μη ασχολούμενοι με τις… δημόσιες σχέσεις.
Οι γραφειοκράτες του Δημοσίου και των φορέων του θεωρούν ότι η Ιδιωτικοποίηση αποσυνθέτει το αρραγές δημοσιοϋπαλληλικό σύστημα και φοβούνται για τα προνόμια και τη μακαριότητα που τους εξασφαλίζει η μονιμότητα. Φοβούνται ότι πιθανόν έρχεται και η σειρά τους.
– Σε μικρότερο βαθμό μπορεί να αντιδρούν ορισμένοι βουλευτές με κρατικιστική ιδεολογία και διάθεση, πολιτευτές και Δημοτικοί παράγοντες.
Οι φορολογούμενοι
Ποιοι δεν αντιδρούν, ενώ θα έπρεπε να είναι οι πρώτοι(;;), αλλά με διαφορετικά συμφέροντα και επιδιώξεις; Οι πελάτες και οι φορολογούμενοι… που τις περισσότερες φορές έχουν και τις δύο ιδιότητες.
Πρέπει να επιδιώκουν τη μείωση των κρατικών δαπανών και τη διοχέτευσή τους σε μη κρατικές δραστηριότητες και ειδικότερα στους τομείς εκείνους όπου ο ιδιωτικός τομέας διακρίνεται για την μεγαλύτερη παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα.
Έτσι μόνον το κράτος θα μπορέσει να βελτιώσει τα οικονομικά του και οι φορολογούμενοι καταναλωτές να μπορούν να απολαμβάνουν καλύτερες υπηρεσίες τουλάχιστον στην ίδια ανταγωνιστική τιμή και το σπουδαιότερο με πολύ καλύτερη διάθεση εξυπηρέτησης από πλευράς εργαζομένων.
Στόχος τους… λιγότερο Κράτος και αλλαγή Κρατικής νοοτροπίας, λιγότεροι φόροι, καλύτερη εξυπηρέτηση.
* O κ. Πέτρος Παπαγεωργίου είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς.