«Σε όλο τον κόσμο οι επενδυτές μπορούν να αγοράζουν μετοχές είτε μετρητοίς είτε επί πιστώσει. Τρίτος δρόμος για το Χρηματιστήριο δεν υπάρχει». Αυτό υπογραμμίζει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Αλέξης Πιλάβιος σε συνέντευξή του στην «Καθημερινή της Κυριακής» σχετικά με την κατάργηση των άτυπων πιστώσεων μέσα από το T+3 και προαναγγέλλει ότι θα επανεξετασθεί το πλαίσιο των αναδοχών μετά τα τελευταία κρούσματα και καλεί τους επενδυτές να είναι προσεκτικοί και να καταγγέλλουν τους «συμβούλους» που τους υπόσχονται τον «ουρανό με τ’ άστρα».
Ολόκληρη η συνέντευξη του προέδρου της E.K. έχει ως εξής:
– Ποιά είναι η θέση της E.K. για τη κατάργηση των άτυπων πιστώσεων που παρέχονται μέσα στο Τ+3;
– Ενα από τα πρώτα μέτρα που έλαβε η σημερινή διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ήταν η κατάργηση του λεγόμενου «αέρα», δηλαδή των άτυπων πιστώσεων μέσω των οποίων οι πελάτες αγόραζαν μετοχές τοις μετρητοίς και αντί να εξοφλούν το τίμημα εντός της νόμιμης προθεσμίας των τριών ημερών το εξοφλούσαν μέσα σε διάστημα τριάντα (30) ημερών ή και περισσότερο σε ορισμένες περιπτώσεις. Ηταν προφανές ότι η μέχρι τότε ακολουθούμενη πρακτική εγκυμονούσε τεράστιους κινδύνους για την ασφάλεια του συστήματος, δημιουργούσε συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των χρηματιστηριακών εταιρειών και άνισης μεταχείρισης των επενδυτών και οδηγούσε πολλές φορές σε στρεβλώσεις στη διαμόρφωση των τιμών των μετοχών.
Υπήρξαν και τότε πολλές «Κασσάνδρες» που προέβλεπαν ότι η κατάργηση του «αέρα» θα οδηγούσε σε κατάρρευση της αγοράς και σε δραματική πτώση του τζίρου, φόβοι που δεν επαληθεύθηκαν.
Στην εφαρμογή του νέου μέτρου και προκειμένου να διασφαλιστεί η σταδιακή και ομαλή προσαρμογή της αγοράς στα νέα δεδομένα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αποφάσισε να δείξει ανοχή στις περιπτώσεις που το τίμημα των αγορών συμψηφίζεται με το τίμημα αντίστοιχων πωλήσεων εντός της τριημέρου προθεσμίας διακανονισμού (Τ+3).
Ακόμα όμως και αυτή η δυνατότητα προκάλεσε στρεβλώσεις:
Πρώτον, παρατηρήθηκε ότι οδηγεί σε αδικαιολόγητες διακυμάνσεις των τιμών σε μετοχές χαμηλής κυρίως εμπορευσιμότητας, καθόσον κάποιος που αγοράζει σήμερα μια μετοχή με την προοπτική να την πουλήσει τις επόμενες δύο τρεις ημέρες, προκαλεί συχνά άνοδο της τιμής της μετοχής κατά την ημέρα της αγοράς και αντίστοιχη πτώση τις επόμενες δύο τρεις ημέρες των πωλήσεων.
Δεύτερον, παρατηρήθηκαν φαινόμενα συνεχών και επί καθημερινής βάσεως αγοραπωλησιών («γυρίσματα») εντός του τριημέρου, χωρίς την παραμικρή καταβολή μετρητών, πρακτική που μπορεί να δημιουργεί έσοδα από προμήθειες για τους μεσολαβούντες, μεσοπρόθεσμα όμως οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απαξίωση του χαρτοφυλακίου του επενδυτή.
Τρίτον και κυριότερο, η διατήρηση της άτυπης πίστωσης των τριών ημερών δεν ευνοεί την ανάπτυξη του θεσμού της νομίμου πιστώσεως (margin account). Σε όλο τον κόσμο οι επενδυτές μπορούν να αγοράζουν μετοχές είτε τοις μετρητοίς είτε επί πιστώσει. Τρίτος δρόμος για το Χρηματιστήριο δεν υπάρχει. Αλλωστε, σε καμιά χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν υπάρχουν άτυπες μορφές πιστώσεων.
Σε αυτήν τη βάση η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ξεκίνησε διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς και για οτιδήποτε αποφασισθεί να είσθε βέβαιοι ότι θα δοθεί ο απαραίτητος και ικανός χρόνος προσαρμογής έτσι ώστε να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία της αγοράς.
– Πόσες εταιρείες είναι υπό διαγραφή από το ταμπλό και ποια η θέση της E.K.;
– Σύμφωνα με τις διατάξεις περί διαγραφής μετοχών (Νόμος 3371/2005) η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μπορεί να αποφασίζει τη διαγραφή μιας κινητής αξίας όταν δεν διασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία της αγοράς ή όταν το επιβάλ΄λει η ανάγκη προστασίας των επενδυτών. Παράγοντες που μπορεί να λαμβάνονται υπόψη ενδεικτικά για το σχηματισμό της κρίσης για τη διαγραφή είναι η αναστολή διαπραγμάτευσης της κινητής αξίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, η κατ’ επανάληψη μη δημοσίευση ετήσιων, εξαμηνιαίων ή τριμηνιαίων οικονομικών καταστάσεων, η αρνητική καθαρή θέση για περισσότερες της μιας οικονομικές χρήσεις του εκδότη ή η κήρυξή του σε πτώχευση. Πριν να λάβει την απόφαση περί διαγραφής η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς γνωστοποιεί στον εκδότη τους λόγους διαγραφής και τον καλεί μέσα σε προθεσμία, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ένα μήνα να διατυπώσει τις απόψεις του. Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μπορεί, κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος του εκδότη, να του παράσχει προθεσμία μέχρι έξι μήνες, προκειμένου να άρει τους λόγους που επιβάλλουν τη διαγραφή του.
Σε εφαρμογή του Νόμου η επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει αποστείλει σε 25 εταιρείες που βρίσκονται σε αναστολή σχετική επιστολή. Σε λίγες εβδομάδες θα αξιολογηθούν οι απαντήσεις και θα ληφθούν οι ανάλογες αποφάσεις.
– Τι θα κάνετε με τα πιστοποιητικά ορκωτών ελεγκτών που έχουν παρατηρήσεις;
– Με την εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων οι ορκωτοί ελεγκτές έχουν τη δυνατότητα είτε να υποβάλουν έκθεση ελέγχου με σύμφωνη γνώμη (λευκό πιστοποιητικό) είτε να υποβάλουν «διαφοροποιημένες» εκθέσεις όπου εκφράζουν τις όποιες μικρές και μεγάλες επιφυλάξεις τους.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει αποφασίσει ότι στην περίπτωση διαφοροποιημένων εκθέσεων όπου ο ορκωτός ελεγκτής αδυνατεί να εκφράσει γνώμη ή έχει αρνητική γνώμη η εταιρεία να οδηγείται σε αναστολή.
Στις λοιπές περιπτώσεις των διαφοροποιημένων εκθέσεων η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς θα εξετάζει τη σοβαρότητα της επιφύλαξης του ορκωτού ελεγκτή και εφόσον κρίνει ότι το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό θα έχει τη δυνατότητα να ζητάει από το Χρηματιστήριο να τεθεί η μετοχή υπό επιτήρηση.
– Τι αλλάζει στις αναδοχές, είσθε ικανοποιημένος από τη σημερινή εικόνα;
Το όλο πλαίσιο των αναδοχών θα πρέπει να το επανεξετάσουμε και αν χρειαστεί να κάνουμε κάποιες βελτιώσεις.
– Τι κίνδυνοι κρύβονται για τους επενδυτές με τα γυρίσματα των μετοχών σε ημερήσια βάση
– Οι επενδυτές πρέπει να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί όταν τους πλησιάζουν διάφοροι με την ιδιότητα του επίσημου ή ανεπίσημου επενδυτικού συμβούλου και τους υπόσχονται γρήγορες και μεγάλες αποδόσεις βασιζόμενοι σε συχνές αγοραπωλησίες. Εάν ακολουθήσουν τέτοιου είδους συμβουλές είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο τέλος της ημέρας θα βρεθούν ζημιωμένοι, ενώ οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι οι μεσάζοντες.
Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να προτρέψω τους επενδυτές να καταγγέλλουν στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς τους «συμβούλους» εκείνους, που τους υπόσχονται τον «ουρανό με τ’ άστρα» και χρησιμοποιούν τέτοιες ανεπίτρεπτες για επαγγελματίες πρακτικές, όπως τα συνεχή και καθημερινά σχεδόν γυρίσματα σε μετοχές.
– Ποιες είναι οι επόμενες κοινοτικές οδηγίες;
– Οι επόμενες οδηγίες που θα πρέπει να ενσωματωθούν στην ελληνική νομοθεσία είναι η οδηγία για τις δημόσιες προτάσεις (takeover bids), η οδηγία για τη διαφάνεια και η οδηγία για τις επενδυτικές υπηρεσίες.
Τι αλλάζει στις δημόσιες εγγραφές με το νέο ενημερωτικό δελτίο
– Ο νέος νόμος που είναι υπό ψήφιση στη Βουλή για το ενημερωτικό δελτίο καθορίζει ποια είναι τα πρόσωπα που έχουν την ευθύνη για τις πληροφορίες που περιέχονται στο ενημερωτικό δελτίο. Αυτά είναι η εκδότρια εταιρεία, τα μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου, ο ανάδοχος και ο σύμβουλος έκδοσης καθώς επίσης και άλλα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για τμήματα του ενημερωτικού δελτίου, όπως οι ορκωτοί ελεγκτές για τις οικονομικές καταστάσεις. Στα πρόσωπα αυτά η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μπορεί να επιβάλει πρόστιμα μέχρι 1.000.000 ευρώ, ενώ οι επενδυτές θα μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση από αυτούς για όποια θετική ζημία υπέστησαν ακόμα και αν αγόρασαν τη μετοχή 12 μήνες μετά τη δημοσίευση του ενημερωτικού δελτίου. Η αξίωση αυτή για αποζημίωση παραγράφεται μετά την πάροδο τριών (3) ετών από τη δημοσίευση του ενημερωτικού δελτίου, ενώ μέχρι σήμερα παραγραφόταν μετά τους πρώτους 12 μήνες.
Επίσης, με τον νέο νόμο η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς υποχρεούται να εγκρίνει τα ενημερωτικά δελτία που αφορούν δημόσιες εγγραφές εντός 20 ημερών από την υποβολή του πλήρους φακέλου, ενώ σε περιπτώσεις αυξήσεων κεφαλαίων εισηγμένων εντός δέκα (10) ημερών.
Τέλος, το ενημερωτικό δελτίο θα πρέπει να περιέχει και περιληπτικό σημείωμα στο οποίο θα αναφέρονται οι σημαντικότερες πληροφορίες της έκδοσης έτσι ώστε ο επενδυτής να μην αναγκάζεται να διαβάζει ολόκληρη την πολυσέλιδη έκδοση, προκειμένου να ενημερωθεί.