Ο πρώτος που πλήττεται από τη δυσμενή οικονομική συγκυρία και ο τελευταίος που τελικά «βγαίνει» από το τούνελ είναι ο κλάδος του επαγγελματικού επίπλου, κατά ομολογία παραγόντων της αγοράς. Οντας άρρηκτα συνδεδεμένος τόσο με τις συνθήκες της οικονομίας, οι οποίες καθορίζουν τη δυναμική της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όσο όμως και με τις κρατικές προμήθειες, ο υποκλάδος αυτός παρουσιάζει ενδιαφέρον λόγω της άμεσης συσχέτισής του με την οικονομική συγκυρία. Η σημερινή μορφή του κλάδου αποτελεί το αποτέλεσμα εξελικτικής πορείας από τα μέσα της δεκαετίας του ’70, η οποία χαρακτηρίστηκε από τη δυναμική ανάπτυξη της δεκαετίας του ’80 και τη σταδιακή κάμψη της δυναμικής του τη δεκαετία του ’90. Εξίσου χαρακτηριστικό στοιχείο του κλάδου αυτού είναι το γεγονός ότι το 20%, που είναι το ποσοστό των μεγάλων πελατών, πραγματοποιεί το 80% του τζίρου.
Οπως επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου, η δυναμική της κρατικής αρωγής στην ανάπτυξη της αγοράς του επαγγελματικού επίπλου περίπου εξαντλήθηκε την περίοδο προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων και πλέον η δυναμική που μπορεί να εκφράσει η ιδιωτική πρωτοβουλία -η οποία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την οικονομική συγκυρία- κρίνει εν πολλοίς την εξέλιξη της αγοράς. Ολοι πάντως ομολογούν ότι πλέον οι αγοραστές αναζητούν την καλύτερη ευκαιρία προκειμένου να κάνουν τις αγορές τους, ενώ επισημαίνουν ότι η πρόσφατη είσοδος μεγάλων επιχειρήσεων από το εξωτερικό σε άλλους κλάδους, όπως αυτός των ηλεκτρικών ειδών, επηρεάζει σημαντικά τη ζήτηση σε είδη όπως είναι τα έπιπλα, για τα οποία απαιτείται σχετικά αυξημένη δαπάνη. «Ο καταναλωτής πλέον κινείται με βάση την εκάστοτε προσφορά», επισημαίνουν με νόημα εκπρόσωποι του κλάδου, σημειώνοντας ότι οι ανάγκες καλύπτονται στη λογική του προϊόντος που προσφέρεται σχεδόν σε τιμή διάλυσης για ένα περιορισμένο διάστημα. «Εάν π.χ. μία τηλεόραση plasma βρίσκεται σε προσφορά, ο καταναλωτής θα επιλέξει να επωφεληθεί από την προσφορά και θα περιορίσει τις υπόλοιπες δαπάνες του, είτε πρόκειται για εξοπλισμό σπιτιού είτε για είδη ένδυσης», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Αλλαγή συνηθειών
Η ίδια λογική πάντως φαίνεται να διέπει γενικότερα τις καταναλωτικές συνήθειες, έτσι όπως διαμορφώνονται στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον, δεδομένου ότι η ρευστότητα των νοικοκυριών είναι περιορισμένη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η άνοδος του ελληνικού χρηματιστηρίου στο τέλος της δεκαετίας του ’90 έδωσε σημαντική ώθηση και θετικές προσδοκίες, οι οποίες όμως σύντομα διαψεύστηκαν, με συνέπεια την επικράτηση στασιμότητας στην αξία της αγοράς την περίοδο 2000-2003. Στη συνέχεια, η αγορά γνώρισε μια σύντομη άνθηση το 2004, για να σημειώσει εντυπωσιακή κάμψη το 2005, απογοητεύοντας αρκετούς επιχειρηματίες του κλάδου. Στο πλαίσιο αυτό, βασικός παράγων για τη διατήρηση της θέσης των κυρίαρχων επιχειρήσεων είναι το χτίσιμο ενός αναγνωρίσιμου brand name. Κάπως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι, όπως αποδεικνύει πρόσφατη έρευνα της ICAP, ποσοστό περίπου 55% της αξίας της εγχώριας αγοράς επίπλων γραφείου καλύπτεται από τις τρεις μεγαλύτερες επιχειρήσεις: SATO Βιομηχανία Επίπλων Γραφείου Α.Ε. 32%, NEOSET Επιπλοσυνθέσεις ΑΒΕΕ με μερίδιο αγοράς περίπου 15% και ΔΡΟΜΕΑΣ Παπαπαναγιώτου ΑΒΕΕΑ με μερίδιο περίπου 8,5%. Το υπόλοιπο κομμάτι της αγοράς μοιράζονται περισσότερες μικρότερες επιχειρήσεις, οι οποίες είτε συναρμολογούν είτε κατασκευάζουν έπιπλα γραφείου κατόπιν παραγγελίας.
Διαφοροποίηση προϊόντος
Ωστόσο, ακόμη και μεγάλες αναγνωρισμένες επιχειρήσεις δεν παύουν να αναζητούν διέξοδο από τη στασιμότητα, στοχεύοντας στη διαφοροποίηση – ώστε να αντιμετωπίσουν τον ούτως ή άλλως διαφοροποιημένο ανταγωνισμό. Ετσι, η SATO δραστηριοποιείται και στην αγορά του οικιακού επίπλου, λανσάροντας τις αλυσίδες καταστημάτων Bo Concept και Maison Coloniale, η ΝΕΟSΕΤ βασίζεται μεταξύ άλλων και στην αγορά του επίπλου κουζίνας, με το ομώνυμο brand αλλά και την Biente, καθώς η αγορά αυτή αποδεικνύεται περισσότερο διαχρονική και παρουσιάζει αξιοσημείωτες επιδόσεις, ενώ η ΔΡΟΜΕΑΣ προσδοκά στην ενίσχυση του κύκλου εργασιών της από την πρόσφατη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με την MTU, θυγατρική της εταιρείας Μερσέντες Γερμανίας και τη Μερσέντες Ντέμλερ για την παραγωγή χυτευτών εξαρτημάτων αλουμινίου. Εξάλλου, μετά τις εν λόγω συμφωνίες, κατέστη αναγκαία η επέκταση της συμφωνίας, και έτσι υπεβλήθησαν δύο επενδυτικά προγράμματα – το πρώτο ύψους 3,89 εκατ. ευρώ, με επιχορήγηση 1,36 εκατ. ευρώ, και το δεύτερο ύψους 800.000 ευρώ, με επιχορήγηση 280.000 ευρώ, με χρόνο ολοκλήρωσης το τέλος του έτους. Σύμφωνα με τον οικονομικό διευθυντή της Δρομέας, κ. Φαίδωνα Τσαγκαλίδη, ο εντεινόμενος ανταγωνισμός στην εγχώρια αγορά οικιακού επίπλου συμπαρέσυρε σε ένα βαθμό και την αγορά επίπλων γραφείου και άλλαξε σημαντικά τις αγοραστικές συνήθειες των Ελλήνων. «Αδιαμφισβήτητα, οι αλυσίδες που προμηθεύουν την αγορά με εισαγόμενα έπιπλα φθηνού κόστους «χτυπάνε» την αγορά και αποσπούν μερίδιο από τους υπόλοιπους, ωστόσο εκτιμούμε ότι ο καταναλωτής είναι αρκετά ενημερωμένος ώστε να γνωρίζει τι αγοράζει», επισημαίνει ο ίδιος.
Στα δεδομένα αυτά, καταλυτικό ρόλο έπαιξε και η είσοδος του ΙΚΕΑ, το οποίο καλύπτει σε περιορισμένο μεν βαθμό τις ανάγκες μιας συγκεκριμένης μερίδας αγοραστών – κυριότερα των ιδιωτών που αναζητούν μια οικονομική λύση για τη δημιουργία χώρου γραφείου στο σπίτι. Ακόμη κι έτσι όμως, διαπιστώνεται ότι οι λύσεις που προτείνει δύνανται να επηρεάσουν την αγορά, καθώς σε περιόδους ύφεσης είναι φυσιολογικό ο καταναλωτής να στραφεί σε οικονομικότερες λύσεις.