Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, είχαν διαφανεί αρκετά χαμόγελα μεταξύ των εφοπλιστών που έχουν συμφέροντα στον κλάδο των ψυγείων πλοίων, των λεγόμενων reefers. Αιτία ήταν η σταδιακή ανάκαμψη του ύψους των ναύλων, σε μια αγορά που το τελευταίο διάστημα δέχεται έντονες πιέσεις από τον ανταγωνισμό, κυρίως λόγω της ενσωμάτωσης εμπορευματοκιβωτίων με σύστημα ψύξης σε όλο και μεγαλύτερο αριθμό πλοίων κοντέινερ. Αλλος ένας παράγων που δρα επιβαρυντικά για τον κλάδο των reefers είναι, σύμφωνα και με πρόσφατη μελέτη της γερμανο-ολλανδικής τράπεζας DVB, οι υψηλές τιμές που επικρατούν για τις νέες ναυπηγήσεις πλοίων, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η ανανέωση του ήδη γερασμένου στόλου.
Ως εκ τούτου, παρατηρούνται δυσκολίες οργανικής ανάπτυξης του κλάδου, μιας και οι πλοιοκτήτες δυσκολεύονται να αναπτύξουν το μέγεθος του στόλου τους, ώστε να μπορέσουν τουλάχιστον να διατηρήσουν το μερίδιο αγοράς τους. Θυμίζουμε ότι μεταξύ των ελληνικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, περιλαμβάνονται η οικογένεια Λασκαρίδη αλλά και ο όμιλος Ρέστη. Τα αδέλφια Πάνος και Θανάσης Λασκαρίδης ελέγχουν μέσω της Laskaridis Shipping περισσότερα από 50 reefers, ενώ σημαντικό μέρος του στόλου τους αποτελείται από νέα σε ηλικία πλοία, μιας και είχαν προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90.
Σήμερα, πάντως, οι περισσότεροι πλοιοκτήτες διεθνώς εμφανίζονται διστακτικοί στο να προχωρήσουν σε νέες παραγγελίες, τόσο λόγω των αυξημένων τιμών ναυπήγησης όσο και λόγω -και αυτό είναι και το σημαντικότερο- των χαμηλών ναύλων που επιτυγχάνουν τα σύγχρονα πλοία του κλάδου, κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι όσοι έχουν νέους σε ηλικία στόλους δεν θα ευνοηθούν μακροπρόθεσμα, έναντι των εταιρειών που ελέγχουν περισσότερο γηρασμένα πλοία. Ως εκ τούτου, οι Ιάπωνες πλοιοκτήτες εμφανίζονται σε πλεονεκτική θέση, μιας και ελέγχουν τους πλέον σύγχρονους στόλους, αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση της DVB. Υπολογίζεται ότι το 57% των περίπου 1.700 reefers που δραστηριοποιούνται σήμερα παγκοσμίως ξεπερνά σε ηλικία τα 20 έτη, ενώ εξ αυτών περί τα 320 είναι άνω των 30 ετών. Τα εν λόγω πλοία μεταφέρουν κατά κανόνα ψάρια, ενώ περί τα 50 δραστηριοποιούνται στις μεταφορές φρούτων.
Οπως αναφέραμε τα κοντέινερ πλοία έχουν εδώ και αρκετό καιρό καθιερωθεί ως βασική απειλή για τα reefers. Τα κοντέινερ προσφέρουν υπερδιπλάσια χωρητικότητα, καθώς υπολογίζεται ότι τα εν λόγω πλοία μπορούν να μεταφέρουν 800.000 κυβικά προϊόντων σε καθεστώς ψύξης, έναντι του συμβατικού στόλου των reefers. Γι’ αυτό άλλωστε και έχει αποσπάσει μερίδιο αγοράς που ξεπερνά το 60% του σχετικού εμπορίου, με πλοία τα οποία είναι ταχύτερα και διαθέτουν μεγαλύτερη αυτονομία καυσίμου.
Ωστόσο, τα reefers διατηρούν ακόμα ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα και αυτό εντοπίζεται στον κλάδο των logistics. Μεγάλο μέρος των φορτίων εξακολουθεί να εξέρχεται των αποθηκών σε χύδην μορφή, κάτι που σημαίνει ότι η μεταφορά του εξυπηρετείται καλύτερα από τα reefers, παρά από τα κοντέινερ. Επιπλέον, τα reefers έχουν μικρότερο εκτόπισμα, κάτι που διευκολύνει την πρόσβασή τους στα μικρότερα λιμάνια, που συνήθως διαθέτουν οι εξαγωγές χώρες, ενώ δεν εξαρτώνται από την υποδομή του κάθε λιμανιού για τη φόρτωση και εκφόρτωση, καθιστώντας τα έτσι ελκυστικότερα για συγκεκριμένους εμπορικούς κλάδους. Αντιθέτως, σύμφωνα με την έκθεση, τα κοντέινερ που μπορούν να μεταφέρουν περισσότερα από 2.800 εμπορευματοκιβώτια, συνήθως χρειάζονται και υποδομές λιμανιών για να ξεφορτώσουν και να μεταφορτώσουν προϊόντα.
Η έκθεση της DVB προσθέτει όμως και άλλη μια σημαντική παράμετρο, η οποία δρα υπέρ των ιδιοκτητών reefers. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι οι εισαγωγείς και οι έμποροι έχουν απώλειες 10% επί των εσόδων τους, όταν η μεταφορά γίνεται μέσω κοντέινερ. Αιτία είναι η κακή κατάσταση στην οποία τα προϊόντα φτάνουν στον τόπο προορισμού τους, κυρίως λόγω της έλλειψης της απαιτούμενης υγρασίας εντός των κοντέινερ. Οπως εύλογα αντιλαμβάνεται κανείς, αυτός είναι ένας ιδιαίτερα σημαντικός παράγων που ωθεί πολλούς εμπόρους στο να αποφύγουν τη χρήση κοντέινερ. Αλλος ένας λόγος αισιοδοξίας για τους πλοιοκτήτες στον κλάδο των reefers είναι η ανάπτυξη ενός νέου σχεδιασμού πλοίου, που μακροπρόθεσμα μπορεί να ωφελήσει σημαντικά. Το πλοίο αυτό θα είναι ένα ιδιαίτερα γρήγορο ro-ro reefer (ψυγείο πλοίο με δυνατότητα μεταφοράς και οχημάτων), με μέγιστη ταχύτητα 30 κόμβων. Η ταχύτητα αυτή είναι κατά επτά κόμβους υψηλότερη, έναντι των σύγχρονων κοντέινερ υψηλής αυτονομίας καυσίμου με θέσεις για τη μεταφορά νωπών προϊόντων. Τα νέα αυτά πλοία θα μπορούν, όπως λέγεται, να μεταφέρουν αγαθά που χρειάζονται ψύξη σε κάποιον προορισμό και επιστρέφοντας μπορούν να μεταφέρουν αυτοκίνητα και φορτηγά.