Περισσότερες από 700 ευρωπαϊκές τράπεζες θα πάψουν να υπάρχουν στα επόμενα τρία-τέσσερα χρόνια, όταν θα τις «καταπιεί» ένα γιγαντιαίο κύμα διασυνοριακών και μη εξαγορών. Αυτήν την πρόβλεψη διατυπώνει ο υπεύθυνος του τμήματος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών σε παγκόσμιο επίπεδο της εταιρείας ελεγκτικών, φοροτεχνικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών Deloitte κ. Τζακ Ριμπέιρο. Ο κ. Ριμπέιρο παραχώρησε συνέντευξη στην «Κ» με την ευκαιρία της συμμετοχής του στο συνέδριο της Deloitte με θέμα «Ο κλάδος των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών το 2010», που γίνεται στην Αθήνα από προχθές και ολοκληρώνεται σήμερα με τη συμμετοχή περισσότερων από 150 υψηλόβαθμων στελεχών του κλάδου χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από όλο τον κόσμο.
Πέντε βασικές τάσεις θα διαμορφώσουν το τοπίο στον κλάδο των τραπεζικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών μέχρι το 2010. Πρώτη, όπως ήδη αναφέραμε, είναι το σαρωτικό κύμα συγχωνεύσεων στην Ευρώπη. Μέχρι τώρα, η συγκεντροποίηση στον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο έγινε σε εθνικό επίπεδο, ενώ οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις ήταν σποραδικές και αρκετές φορές δεν απέδωσαν. Τι έχει αλλάξει ώστε να επικρατήσει αυτή η τάση, ρωτούμε τον κ. Ριμπέιρο. «Κατ’ αρχήν πιστεύουμε ότι πλέον η κοινή γνώμη είναι έτοιμη πολιτικά και πολιτισμικά να δεχτεί τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις, φαντάζουν πλέον ως ένα φυσιολογικό γεγονός», απαντά παρατηρώντας ότι «από τις τελευταίες δώδεκα μεγάλες συγχωνεύσεις επιχειρήσεων στην Ευρώπη -όχι μόνο του τραπεζικού χώρου- οι οκτώ ήταν διασυνοριακές». «Αλλά», συμπληρώνει, «υπάρχουν άλλοι δύο λόγοι που στηρίζουν την υπόθεση του κύματος των συγχωνεύσεων». Ο ένας είναι ότι οι τράπεζες πρέπει να μεγαλώσουν κι άλλο για να ικανοποιήσουν τους επενδυτές -που απαιτούν υψηλές αποδόσεις- και αυτό δεν μπορούν πλέον να το επιτύχουν αν περιορίζονται μόνο στην εγχώρια αγορά τους. Ο δεύτερος είναι ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο κόστος για τις ίδιες τραπεζικές υπηρεσίες στις διάφορες ευρωπαϊκές αγορές. Για παράδειγμα, το κόστος των τραπεζικών υπηρεσιών είναι πολλαπλάσιο στην lταλία σε σχέση με την Ολλανδία και φυσιολογικά είναι αντίστροφος ο βαθμός ικανοποίησης των πελατών, όπως επιβεβαιώνουν και εμπειρικές έρευνες που έχει διεξαγάγει η Deloitte. «Αυτή η κατάσταση προσφέρει μια σημαντική δυναμική για συγχωνεύσεις, που θα εξομαλύνουν τελικά τις διαφορές μεταξύ των χωρών», υπογραμμίζει ο κ. Ριμπέιρο. Ακόμη επισημαίνει ότι το κύμα των τραπεζικών συγχωνεύσεων έχει ήδη συμβεί στις ΗΠΑ, γι’ αυτό και έχει τώρα κάπως καταλαγιάσει, υψώνεται στην Ευρώπη και κτίζεται σιγά σιγά στην Ασία.
Δεύτερη μεγάλη τάση είναι η πίεση για περιορισμό του κόστους που οδηγεί στο offshoring τραπεζικών λειτουργιών, δηλαδή τη μεταφορά τους σε χώρες χαμηλού κόστους. «Εκτιμούμε ότι περισσότερες τράπεζες θα προχωρήσουν σε offshoring περισσότερων λειτουργιών τους αυτό το διάστημα», υποστηρίζει ο κ. Ριμπέιρο και συμπληρώνει ότι σημαντικές συνέργειες κάνουν ελκυστικό το offshoring για περισσότερες λειτουργίες (π.χ. όπως η μισθοδοσία, το backoffice, η πληροφορική, τα κέντρα τηλεφωνικής εξυπηρέτησης κ.λπ.). «Αν μεταφέρεις μια λειτουργία, κάνεις εξοικονόμηση κόστους της τάξης του 25%, αν το κάνεις για δύο με τρεις, η εξοικονόμηση ανεβαίνει στο 30-40%, ενώ για πέντε με έξι λειτουργίες εκτοξεύεται στο 60%», εξηγεί ο ίδιος.
Τρίτη τάση είναι η ανάπτυξη μιας νέας μεσαίας τάξης σε χώρες όπως η lνδία και η Κίνα, που αποτελούν μια νέα τεράστια και πολλά υποσχόμενη αγορά για χρηματοοικονομικά προϊόντα. Οπως εξηγεί ο κ. Ριμπέιρο, το 2000 υπήρχαν στην Κίνα 52 εκατ. άτομα που κατατάσσονταν στη μεσαία τάξη, δηλαδή είχαν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα ύψους τουλάχιστον 20.000 δολαρίων. Μέχρι το 2010, θα έχουν τριπλασιαστεί στα 150 εκατ. άτομα. Μόνο στην Κίνα, προστίθενται στη μεσαία τάξη 10 εκατ. άτομα κάθε χρόνο, ενώ αντίστοιχα είναι και τα μεγέθη στην Ινδία. «Πρόκειται για μια τεράστια αγορά χρηματοοικονομικών προϊόντων – θα χρειαστούν τραπεζικές και χρηματιστηριακές υπηρεσίες, επενδυτικά και ασφαλιστικά προϊόντα, στεγαστικά δάνεια και δάνεια για αυτοκίνητο κ.λπ.», παρατηρεί το στέλεχος της Deloitte.
Αλλη μεγάλη τάση είναι οι συνέπειες από τη γήρανση του πληθυσμού, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη ή την Ιαπωνία. Καθώς οι λεγόμενοι baby boomers (όσοι γεννήθηκαν στην περίοδο αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) συμπληρώνουν σταδιακά το 60ό έτος της ηλικίας, το ενδιαφέρον στρέφεται από τη συσσώρευση αποταμιεύσεων για τη συνταξιοδότηση στη διαχείριση αυτού του πλούτου μετά τη συνταξιοδότηση. Τα κεφάλαια αυτά θα ξεπερνούν τα 25 τρισ. δολάρια παγκοσμίως το 2010, τονίζει ο κ. Ριμπέιρο.
Τελευταία μεγάλη τάση είναι η εφαρμογή καινοτομιών στις τραπεζικές υπηρεσίες. «Μελετήσαμε τα 100 μεγαλύτερα τραπεζικά ιδρύματα του κόσμου και διαπιστώσαμε ότι δαπανούν πολλά δισ. δολάρια κάθε χρόνο για τη δημιουργία καινοτομικών προϊόντων. Το 60% από αυτά δεν επιτυγχάνουν στην αγορά. Αλλά ακόμη χειρότερα αυτά που επιτυγχάνουν προσφέρουν πλεονέκτημα μόλις τριών μηνών γιατί αντιγράφονται αμέσως από τους ανταγωνιστές», αναφέρει ο κ. Ριμπέιρο και προσθέτει ότι αντίθετα «η καινοτομία στις υπηρεσίες και την τεχνολογία προσφέρει πλεονέκτημα δώδεκα μηνών ή και περισσότερο γιατί είναι πιο δύσκολο να αντιγραφεί». Τέτοιο παράδειγμα είναι η ενοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων όλων των τμημάτων και θυγατρικών μιας τράπεζας -κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο- ώστε να προσφέρονται περισσότερο πλήρεις υπηρεσίες στον πελάτη.
Συμπερασματικά, το τραπεζικό τοπίο θα αλλάξει σημαντικά από πολλές απόψεις στα επόμενα τρία με τέσσερα χρόνια, και αν έχει δίκιο ο κ Ριμπέιρο και οι συνθήκες έχουν πράγματι ωριμάσει, οι εξελίξεις θα είναι σαρωτικές στην Ευρώπη με ένα κύμα συγχωνεύσεων που θα εξαφανίσει πάρα πολλές τράπεζες.