Το φιλόδοξο εγχείρημα της Εθνικής Τράπεζας να προχωρήσει στην εξαγορά της τουρκικής τράπεζας Finansbank και η συνεπακόλουθη μεγάλη αύξηση κεφαλαίου για τη χρηματοδότηση της εξαγοράς προκάλεσε έντονες συζητήσεις και προβληματισμό αναφορικά με τον «εθνικό χαρακτήρα» της Εθνικής. H κύρια εστία προβληματισμού έχει να κάνει με τον φόβο ότι τα ασφαλιστικά ταμεία δεν θα μπορέσουν να συμμετάσχουν σε μια τόσο μεγάλη αύξηση κεφαλαίου, με αποτέλεσμα το ποσοστό συμμετοχής τους να μειωθεί, να αυξηθεί η συμμετοχή των ξένων και εν τέλει να χαθεί ο «εθνικός χαρακτήρας» της Εθνικής Τράπεζας.
Σήμερα το 40% των μετοχών της ETE ελέγχεται από ξένους θεσμικούς επενδυτές, το 22% από εγχώρια ασφαλιστικά ταμεία, το 16% από άλλα νομικά πρόσωπα εσωτερικού και το υπόλοιπο 22% από εγχώριους ιδιώτες επενδυτές.
Βασική κατηγορία εναντίον της διοίκησης της Εθνικής Τράπεζας, η οποία έχει διατυπωθεί πολλές φορές από στελέχη του ΠΑΣΟΚ, είναι ότι μέσω της αύξησης επιχειρείται η έμμεση ιδιωτικοποίηση της Εθνικής Τράπεζας και η μεταφορά του κέντρου των αποφάσεων, δηλαδή της διοίκησης, στο εξωτερικό.
Ο προβληματισμός γενικά δεν είναι περίεργος. Ωστόσο, είναι υποκριτικό τα κόμματα εξουσίας να θέτουν το ζήτημα σήμερα, αφού προηγουμένως προχώρησαν στην πώληση του συνόλου των μετοχών της Εθνικής -που είχε στον έλεγχό του το Δημόσιο- σε ξένους! Με άλλα λόγια, προβληματίζονται για το τι θα κάνουν και τι θα πρέπει να γίνει με κάτι που δεν τους ανήκει.
Την τελευταία τριετία, οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει στην πώληση του 20% των μετοχών της Εθνικής και πλέον το ελληνικό Δημόσιο δεν κατέχει ούτε μία μετοχή της τράπεζας. H κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με αρμόδιο υπουργό τον κ. N. Χριστοδουλάκη προχώρησε στην πώληση του 11,5% της Εθνικής σε ξένους επενδυτές, ενώ πιο πρόσφατα, τον Νοέβριο του 2004, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προχώρησε στην πώληση του 7,5% των μετοχών της ETE μηδενίζοντας τη συμμετοχή του Δημοσίου στην τράπεζα.
Το Δημόσιο εξακολουθεί να ορίζει τη διοίκηση της τράπεζας, έχοντας το πρόσταγμα στο 22% των μετοχών των ασφαλιστικών ταμείων. Ωστόσο, θεωρητικά και σήμερα θα μπορούσε να σχηματιστεί ένας συνασπισμός ξένων και Ελλήνων επενδυτών, οι οποίοι θα μπορούσαν να εκλέξουν τη διοίκηση που επιθυμούν αφήνοντας στα κρύα του λουτρού την ελληνική κυβέρνηση. Βέβαια, προς το παρόν το σενάριο αυτό είναι προϊόν φαντασίας καθώς οι ξένοι που μετέχουν στην ETE είναι θεσμικοί επενδυτές, ουδείς ελέγχει ποσοστό 0,5% των μετοχών της και ουδείς ενδιαφέρεται να αναλάβει τη διοίκηση μιας ελληνικής τράπεζας. Οι θεσμικοί επενδυτές αναζητούν εταιρείες με καλές προοπτικές και κερδοφορία και απλά επενδύουν. Αν δεν μείνουν ικανοποιημένοι αποχωρούν ρευστοποιώντας τη συμμετοχή τους και κανείς δεν μπλέκει με τα διοικητικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας εδώ και δύο μήνες προσπαθεί να συγκεντρώσει την απαιτούμενη απαρτία για τη λήψη της απόφασης αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου δίχως αποτέλεσμα.
Το αξιοσημείωτο με τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ είναι ότι αναζητούν τον… εθνικό χαρακτήρα της Εθνικής Τράπεζας, κατόπιν εορτής, αφού ήδη έχει συμβεί το μοιραίο. Δηλαδή, το Δημόσιο δεν διαθέτει ούτε μία μετοχή της Εθνικής και πλέον ελάχιστα μπορεί να κάνει για να ορίσει την τύχη της τράπεζας, τουλάχιστον ως μέτοχος. Οπως τα περισσότερα στην Ελλάδα, ο στρατηγικός σχεδιασμός των κομμάτων εξουσίας θυμίζει περισσότερο το όπου «φυσά ο άνεμος» δίχως την παραμικρή μέριμνα για το αύριο. H παντελής απουσία κεντρικού σχεδιασμού και οράματος για το πώς θα αναπτυχθεί η χώρα, το χρηματοπιστωτικό σύστημα και οι άλλες εκφάνσεις της οικονομικής ζωής είναι απογοητευτική και μόνον σαν κακόκουστο αστείο μπορεί σήμερα να τεθεί ως θέμα συζήτησης το περί… εθνικού χαρακτήρα της Εθνικής Τράπεζας. Πλέον, μετά την αποχώρηση του Δημοσίου από την τράπεζα ο… εθνικός χαρακτήρας της Εθνικής περιορίζεται στην επωνυμία της.