Αντιμέτωπη με αρκετά θέματα – σκοπέλους βρίσκεται η ελληνική αλλά και η ευρωπαϊκή ναυτιλία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα οποία εκκρεμούν αποφάσεις οι οποίες εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν τη ναυτιλιακή δραστηριότητα, θετικά ή αρνητικά, αναλόγως της τελικής επιλογής. Και τούτο διότι υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις από ορισμένα κράτη-μέλη τα οποία προσπαθούν να προωθήσουν ή να διασφαλίσουν εθνικά τους «συμφέροντα». Πάντως, σταθερός σύμμαχος στο πλευρό του ελληνικού εφοπλισμού στην Ευρωπαική Ενωση (Ε.Ε.) είναι το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ), τα στελέχη του οποίου υποστηρίζουν τις ελληνικές θέσεις και συμφέροντα τόσο στα όργανα της Ε.Ε. όσο και στα διάφορα διεθνή φόρα. Από τα σημαντικότερα θέματα είναι η πρόταση κανονισμού για την ευθύνη των μεταφορέων στις θαλάσσιες και πλωτές μεταφορές σε περίπτωση ατυχήματος επιβατών. Σκοπός της συγκεκριμένης πρότασης είναι η ενσωμάτωση στην κοινοτική έννομη τάξη της Διεθνούς Σύμβασης των Αθηνών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για την ευθύνη των μεταφορέων και την καταβολή αποζημίωσης σε περιστατικά μεταφοράς επιβατών με πλοία.
Η Ελλάδα και το ΥΕΝ επιμένουν στην πάγια θέση τους ότι η εξεύρεση λύσης πρέπει να αναζητηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και στο πλαίσιο του ΙΜΟ και όχι στα κοινοτικά όργανα. Επίσης, η χώρα μας προβάλλει την αναγκαιότητα να εκπονηθεί μελέτη για τις επιπτώσεις στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις από την εφαρμογή του συγκεκριμένου κανονισμού και την ενδεχόμενη αύξηση των αποζημιώσεων στις περιπτώσεις ατυχήματος. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση των μικρών ναυτιλιακών εταιρειών ίσως υπονομεύσει τη βιωσιμότητά τους.
– Ελεγχος του κράτους-λιμένα: Σημαντικό ζήτημα είναι και αυτό της πρότασης οδηγίας για τον έλεγχο του κράτους-λιμένα. Στόχος της οδηγίας είναι η απλοποίηση και η αύξηση της αποτελεσματικότητας των ελέγχων του κράτους-λιμένα και η επικέντρωση των διαδικασιών ελέγχου στα υποβαθμισμένα πλοία. Η Ε.Ε. προωθεί με την οδηγία αυτή διασφάλιση των επιθεωρήσεων στα λιμάνια, διεύρυνση των διαδικασιών για άρνηση κατάπλου πλοίου, διαδικασίες διάχυσης πληροφόρησης αναφορικά με τα πλοία και τις διαχειρίστριες εταιρείες και υιοθέτηση νέου συστήματος ελέγχου των καταπλεόντων πλοίων. Η Ελλάδα αποδέχεται την πρόταση οδηγίας και θεωρεί ότι ωφελείται, γενικώς, από την προώθηση της σχετικής οδηγίας.
– Πράσινη Βίβλος: Από τα πιο σημαντικά εκκρεμή θέματα είναι η Πράσινη Βίβλος, η οποία αναφέρεται στην ευρωπαϊκή θαλάσσια πολιτική. Η Ελλάδα στηρίζει την προώθησή της. Στόχος της Πράσινης Βίβλου είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου προσέγγισης που θα βοηθήσει: Στην αποφυγή των συγκρούσεων μεταξύ διαφόρων θεματικών ενοτήτων. Στη βελτιστοποίηση των συνεργιών μεταξύ των διαφόρων ναυτιλιακών δραστηριοτήτων ώστε να αυξηθούν οι οικονομικές δυνατότητές τους και να προστατευθεί το περιβάλλον. Στην επιδίωξη ευρύτερης συμμετοχής όλων των παραγόντων του κλάδου, ώστε τα ενδιαφερόμενα μέρη να θεωρήσουν τη θάλασσα ως ένα σύνολο και να κατανοήσουν τις επιπτώσεις που έχει κάθε τύπος δραστηριότητας σε αυτό.
– Παρακολούθηση πλοίων: Αφορά την πρόταση της τροποποίησης της οδηγίας 2002/59/ΕΚ που αναφέρεται στη δημιουργία Κοινοτικού Συστήματος Παρακολούθησης της Κυκλοφορίας των Πλοίων και Ενημέρωσης.
Η Ελλάδα αποδίδει μεγάλη σημασία στο θέμα της τοποθέτησης συσκευών AIS, στα αλιευτικά σκάφη, καθώς διαθέτει χιλιάδες πλοία της συγκεκριμένης κατηγορίας.
Στην ίδια πρόταση οδηγίας αναφέρονται και τα θέματα των λιμένων καταφυγής και η Ελλάδα επιμένει ότι η κάθε χώρα πρέπει να προσδιορίζει τις γεωγραφικές περιοχές που θα χαρακτηρίζονται λιμάνια καταφυγής. Σχετικά με το ηλεκτρονικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών SafeSeaNet, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε όλο τα φάσμα της προετοιμασίας του συστήματος από την Κομισιόν και την EMCA. Ωστόσο, η χώρα μας επιμένει να υπάρξει σαφής περιγραφή του συστήματος και των επιμέρους τεχνικών χαρακτηριστικών του, γιατί μόνο έτσι θα υπάρχει νομική βεβαιότητα για τις υποχρεώσεις των κρατών- μελών.
– Η εκπροσώπηση στον ΙΜΟ: Η Κομισιόν ζητεί να υπάρχει ενιαία έκφραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον διεθνή οργανισμό ΙΜΟ, κάτι που βρίσκει αντίθετη την Ελλάδα. Η Κομισιόν υποστηρίζει ότι τα κράτη-μέλη έχουν παραχωρήσει στην Κοινότητα την αρμοδιότητα σε θέματα ασφαλείας, ναυσιπλοΐας και πρόληψης θαλάσσιας ρύπανσης και έτσι δεν δημιουργείται επιπλέον θέμα. Υπέρμαχος αυτής της άποψης είναι η Γαλλία, που ουσιαστικά είναι η μόνη χώρα που υπερασπίζεται την πρόταση αυτή. Η συγκεκριμένη άποψη, το τελευταίο διάστημα, φαίνεται να υποστηρίζεται και από την Πορτογαλία και το Βέλγιο.
Η Ελλάδα, μαζί με την Κύπρο και τη Μάλτα τοποθετήθηκαν αρνητικά, έχοντας τη στήρηξη της Δανίας, της Αγγλίας και των Κάτω Χωρών. Το πρόβλημα στο θέμα αυτό έγκειται στο γεγονός ότι η Ελλάδα, με τη μεγαλύτερη ναυτιλία στον κόσμο, περιορίζεται να διατυπώνει τις απόψεις της και τις θέσεις της αυτόνομα, στην περίπτωση που η Ε.Ε. εκφράζεται μόνο με τον αρμόδιο επίτροπο. Ουσιαστικά, οι 25 χώρες δεν θα έχουν το δικαίωμα της διαφοροποίησης από την άποψη της Κομισιόν.
Η άποψη του ΥΕΝ, όπως αυτή έχει εκφραστεί διαχρονικά, είναι πως «η αυτονομία των ενεργειών και η ευελιξία κινήσεων των κρατών-μελών σε συνδυασμό με το ειδικό βάρος που το καθένα ξεχωριστά διαθέτει στους διάφορους διεθνείς οργανισμούς αποτελούν πολύτιμες παρακαταθήκες, οι οποίες πρέπει να διαφυλαχθούν και να αξιοποιηθούν με τον πιο αποτελεσματικότερο τρόπο».
– Η στρατηγική της Λισσαβώνας: Το σχέδιο συμπερασμάτων του συμβουλίου για τη σημασία και τη συμβολή των μεταφορών στην υλοποίηση των στόχων και της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε στις 11 Ιανουαρίου 2007 και η Ελλάδα επιμένει στο θέμα της ρητής αναφοράς της συμβολής των μεταφορών στην «επίτευξη της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής», θέμα που μας απασχολεί ιδιαίτερα για τις εσωτερικές θαλάσσιες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. Η Ελλάδα υπερασπίζεται την προώθηση του σχεδίου συμπερασμάτων.
– Ναυτικά ατυχήματα: Τέλος, την Ελλάδα απασχολεί και το θέμα της πρότασης οδηγίας για τη διερεύνηση των ναυτικών ατυχημάτων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί και επιδιώκει να θεσπίσει κοινή μεθοδολογία διερεύνησης των ατυχημάτων, ώστε να είναι δυνατή η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για τα αίτια που προκάλεσαν το ατύχημα.