Ρεκόρ άντλησης κεφαλαίων με μετρητά καταγράφεται το 2007 για το ελληνικό χρηματιστήριο. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι με τη συμπλήρωση του εννεαμήνου της οικονομικής χρονιάς, τα κεφάλαια που έχουν αντληθεί από τις εισηγμένες εταιρείες προσεγγίζουν τα 9,5 δισ. ευρώ, όταν συνολικά το 2006 είχαν αντληθεί περίπου 4,05 δισ. ευρώ.
Οι ποιοτικές διαφορές είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε σχέση με τις αυξήσεις κεφαλαίων που είχαν πραγματοποιηθεί στις αρχές της δεκαετίας και ιδιαίτερα την περίοδο 1999 – 2001. Αυτή την περίοδο τα κεφάλαια αντλούνται αφενός από τις επιχειρηματικές οικογένειες-ιδιοκτήτες των εισηγμένων, που εξαντλούν πλήρως τα δικαιώματά τους και πολλές φορές καλύπτουν και τις αδιάθετες μετοχές των αυξήσεων και αφετέρου μεγάλο ποσοστό των κεφαλαίων προέρχεται από τα hedge funds και τα private equity firms που έχουν συμμετοχή στις εισηγμένες. Μάλιστα το φαινόμενο της εισόδου ξένων επενδυτών στις ελληνικές επιχειρήσεις πολλαπλασιάζεται με γεωμετρική πρόοδο την τελευταία τριετία, όσο διαρκεί και η συνεχιζόμενη άνοδος του ελληνικού χρηματιστηρίου.
Οι ιδιώτες επενδυτές, πάντως, απέχουν χαρακτηριστικά από τις αυξήσεις κεφαλαίων μειώνοντας σταδιακά το ποσοστό τους, αφού ούτε τα επαρκή κεφάλαια διαθέτουν για να ασκήσουν τα δικαιώματά τους, ούτε επιθυμούν να διακόψουν την πολύχρονη αποχή τους από το χρηματιστήριο. Αντίθετα τη διετία 1998-1999 που σημειώθηκε και ο μεγαλύτερος αριθμός νέων εισαγωγών, οι μικροεπενδυτές ήταν ο βασικός «παίκτης» στις αυξήσεις κεφαλαίων, καθώς η μόδα της Σοφοκλέους είχε συμπαρασύρει περισσότερο από 1,5 εκατομμύρια Ελληνες να ανοίξουν χρηματιστηριακό κωδικό και να επενδύσουν στο ελληνικό χρηματιστήριο.
Θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι εισηγμένες επέστρεψαν στο Χ.Α. μετά μακρά περίοδο αποχής που διήρκεσε 4 χρόνια (2002-2005) λόγω της κακής πορείας της αγοράς. Σήμερα οι ιδιοκτήτες και βασικοί μέτοχοι των επιχειρήσεων αισθάνονται πλέον περισσότερη κάλυψη και ασφάλεια όταν στα μετοχικά τους κεφάλαια έχουν εισέλθει ξένοι θεσμικοί επενδυτές που προφανώς αναζητούν περισσότερες μετοχές και συνεπώς μετέχουν στις αυξήσεις κεφαλαίων, καλύπτοντας τυχόν αδιάθετες μετοχές αλλά και ανεβάζοντας τα ποσοστά τους όταν έχουμε παραιτήσεις δικαιωμάτων των παλαιών μετόχων.
Τώρα οι εταιρείες βρίσκουν πρόθυμα hedge funds να τους προσφέρουν όσα κεφάλαια χρειάζονται για την ανάπτυξή τους με αντάλλαγμα την απόκτηση σεβαστού ποσοστού των μετοχικών τους κεφαλαίων. Πριν από 6-7 χρόνια η αγωνία των επιχειρήσεων περιστρεφόταν στο ερώτημα εάν το ευρύ επενδυτικό κοινό που συμμετείχε στις αυξήσεις κεφαλαίων θα εξασκούσε τα δικαιώματά του.
Περιπτώσεις
Και στις περιπτώσεις που υπήρχαν αδιάθετα κεφάλαια επιβαλλόταν ο βασικός μέτοχος να βάλει εκ νέου το χέρι βαθιά στην τσέπη και να καλύψει την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.
Το 2001 είχαν αντληθεί από τη Σοφοκλέους μόλις 340 εκατ. ευρώ και μέσα σε μία εξαετία τα ποσά που ζητούν να αντλήσουν οι εισηγμένες είναι 25 φορές μεγαλύτερα, με την ουσιαστική διαφορά ότι τότε προχωρούσε σε αυξήσεις κεφαλαίων αρκετά μεγάλος αριθμός εταιρειών, ενώ σήμερα είναι πολύ λιγότερες εταιρείες και αφορά κυρίως όσες έχουν ήδη καλύψει την αύξηση μέσω road show στο εξωτερικό.
Είναι δεδομένο ότι όσα περισσότερα χρήματα αντλούνται από ένα χρηματιστήριο τόσο περισσότερο αδυνατίζει η αγορά. Ηταν χαρακτηριστική η περσινή εικόνα του Αυγούστου στη Σοφοκλέους με την Εθνική Τράπεζα να αντλεί περί τα 3 δισ. ευρώ για την εξαγορά της τουρκικής Finansbank. Οι φόβοι της χρηματιστηριακής κοινότητας ότι θα στεγνώσει η αγορά δεν επαληθεύτηκαν, αφού και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει μια ποιοτική διαφορά. Εδώ και 2 χρόνια η εισροή φρέσκου χρήματος από το εξωτερικό υποστηρίζει με δυναμικό τρόπο τη Σοφοκλέους και αποτελεί ασφαλιστική δικλίδα για τη διατήρηση μιας ισορροπίας στις ημερήσιες συναλλαγές. Μόνο για το οκτάμηνο του 2007, η καθαρή εισροή κεφαλαίων από ξένους επενδυτές έχει φτάσει τα 5,165 δισ. ευρώ, όταν πέρυσι όλη τη χρονιά είχαν προσεγγίσει τα 5,5 δισ. ευρώ. Οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου με σκοπό τη διενέργεια επενδύσεων είναι ο σκοπός του χρηματιστηριακού θεσμού. Ομως, η δυνατότητα της χρηματιστηριακής αγοράς να καλύπτει τέτοιες αυξήσεις δεν είναι απεριόριστη.
Υπερβολικές αυξήσεις έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στη ρευστότητα του συστήματος στην αγορά μετοχών μεσοπρόθεσμα, αλλά και μακροχρόνια όταν δεν κατευθύνονται σε επιτυχημένες επενδύσεις. Σε γενικές γραμμές, η καλή χρηματιστηριακή συγκυρία θεωρείται ευκαιρία από τους βασικούς μετόχους να λαμβάνουν αποφάσεις για αύξηση κεφαλαίου, ενώ οι κακές χρηματιστηριακές συνθήκες δεν επιτρέπουν ούτε μικρής κλίμακας αυξήσεις.
Κατά τα τελευταία 12 έτη, όπου ο χρηματιστηριακός θεσμός αναπτύχθηκε στη χώρα μας σημαντικά, οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου κυμαίνονταν από 0,5% της Κεφαλαιοποίησης των εταιρειών του Χ.Α. σε κακές χρονιές (π.χ. 2004) μέχρι 10% αυτής σε καλές χρονιές.
Τι περιμένει το χρηματιστήριο από τις νέες εισαγωγές
Για το επόμενο τρίμηνο που υπολείπεται να ολοκληρωθεί το τρέχον οικονομικό έτος, εκτιμάται ότι θα έχουμε άλλες 2 νέες εισαγωγές εταιρειών, καθώς τα ενημερωτικά τους δελτία βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου από τις εποπτικές αρχές της Κεφαλαιαγοράς. Μεταξύ των υποψηφίων προς εισαγωγή επιχειρήσεων είναι η Τέρνα Ενεργειακή θυγατρική του ομίλου Τέρνα και η Pascal Development συμφερόντων της οικογένειας Θεοδωρίδη που ελέγχει την επίσης εισηγμένη εταιρεία επίπλων Sato. Το ενδιαφέρον τους για το Χ.Α. έχουν εκδηλώσει ακόμη η Χαλυβουργία Ελλάδος της οικογένειας Μάνεση, η αλυσίδα σούπερ μάρκετ Μασούτης, η Exalco του εισηγμένου ομίλου Βιοκαρπέτ, ενώ και ο εφοπλιστής Πάνος Λασκαρίδης βασικός μέτοχος των Μινωικών Γραμμών έχει εκφράσει την πρόθεσή του για την εισαγωγή της θυγατρικής Hellenic Seaways.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις που έγιναν στο Χρηματιστήριο Αθηνών στη διάρκεια της φετινής χρονιάς είναι αυτή της MarfiInvestment Group (5,2 δισ. ευρώ), της Eurobank (1,2 δισ. ευρώ), της Τράπεζας Πειραιώς (1,35 δισ. ευρώ) και του ομίλου Αlapis (817 εκατ. ευρώ). Συνολικά οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα είναι οι εξής: Centric (1,13 εκατ. ευρώ), Ελτον (2,1 εκατ. ευρώ), ΑΝΕΚ (106,6 εκατ. ευρώ), Τεχνική Ολυμπιακή (34,7 εκατ. ευρώ), AxoHoldings (50,40 εκατ. ευρώ), Elbisco (13,44 εκατ. ευρώ), Lavipharm (37,7 εκατ. ευρώ), Geniki (120,2 εκατ. ευρώ), Euromedica (60 εκατ. ευρώ), Μάρακ (0,55 εκατ. ευρώ), Εικόνα Ηχος (5,22 εκατ. ευρώ), Κορφίλ (3,86 εκατ. ευρώ), Ιπποτούρ (9,72 εκατ. ευρώ) Νηρέας (33,77 εκατ. ευρώ), Χατζηιωάννου (30,1 εκατ. ευρώ), ΑΕΓΕΚ (64,8 εκατ. ευρώ), Sciens (157,5 εκατ. ευρώ), Attica Bank (148,6 εκατ. ευρώ) και Ιμάκο (13,77 εκατ. ευρώ).