Απρόθυμες να κάνουν εξαγωγές, για μια σειρά από λόγους, όπως η
ανεπάρκεια οργανωμένων δικτύων διανομής ή η ελλιπής στήριξη από το
κράτος, εμφανίζονται οι επιχειρήσεις των νομών Ξάνθης, Ροδόπης,
Έβρου, Δράμας, Σερρών και Καβάλας, η συντριπτική πλειοψηφία των
οποίων δεν έχει ούτως ή άλλως αναπτύξει εξαγωγική δραστηριότητα στο
παρελθόν και δεν χρησιμοποιεί κάποιο σύστημα διαχείρισης
ποιότητας.
Πιο εξωστρεφείς -και πιο εξοικειωμένες με τα συστήματα ποιότητας-
εμφανίζονται οι επιχειρήσεις του νομού Θεσσαλονίκης, που σε ποσοστό
60,2% δηλώνουν ότι έχουν αναπτύξει εξαγωγική δραστηριότητα. Ωστόσο,
το 40% όσων επιχειρηματιών του νομού δεν έχουν ήδη στραφεί σε
αγορές του εξωτερικού, εμφανίζονται διστακτικοί να το πράξουν και
στο μέλλον.
Τα παραπάνω προκύπτουν από έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν σε δείγμα
714 επιχειρήσεων (89 στη Θεσσαλονίκη) στους προαναφερθέντες νομούς
της Βόρειας Ελλάδας, το πλαίσιο του έργου «Προώθηση
Τυποποίησης/Πιστοποίησης/ Ελέγχου Αγοράς», με το ακρωνύμιο «Market
Control». Το έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εδαφικής
Συνεργασίας «Ελλάδα-Βουλγαρία 2007-2013».
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Β.Ελλάδος (ΣΕΒΕ) ως
επικεφαλής εταίρος και οι εξής φορείς: Ελληνικός Οργανισμός
Τυποποίησης (ΕΛΟΤ), Επαγγελματικό και Βιοτεχνικό Επιμελητήριο
Ροδόπης (ΕΒΕΡ) και Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Haskovo
(Βουλγαρία-HCCI).
Οι έρευνες, τις οποίες έχει στη διάθεσή του το ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκπονήθηκαν
στο τέλος του 2012, είτε από τους ίδιους τους φορείς (όπως συνέβη
στο κομμάτι των 450 επιχειρήσεων, στις οποίες απευθύνθηκε ο ΕΛΟΤ)
είτε από συνεργάτες (στην περίπτωση της συνολικής έρευνας επί
δείγματος 714 επιχειρήσεων, που εκπονήθηκε από την εταιρεία
«Διαδικασία ΑΕ», για λογαριασμό του ΣΕΒΕ).
Βάσει των αποτελεσμάτων των ερευνών, οι ερωτηθέντες επιχειρηματίες
θεωρούν -έστω με οριακή πλειοψηφία- ότι ένας ενιαίος φορέας
πιστοποίησης για τις χώρες Ελλάδα και Βουλγαρία θα βοηθούσε στην
ανάπτυξη των επιχειρηματικών προοπτικών τους. Ερωτηθέντες δε, για
ποια προϊόντα θα πρέπει να υιοθετηθούν, άμεσα, κοινά πρότυπα και
συστήματα πιστοποίησης, απαντούν ότι αυτά είναι τα ζώντα ζώα, τα
τρόφιμα και ποτά, τα είδη χάρτου και τα χημικά.
‘Οπως αναφέρεται στην έρευνα του ΣΕΒΕ, σήμερα εξακολουθεί να
υπάρχει έλλειψη ενιαίου οργάνου πιστοποίησης, κοινού για τις αγορές
Ελλάδας και Βουλγαρίας. «Για παράδειγμα, ένα προϊόν που παράγεται
στην Ελλάδα περνάει διαδικασία επανελέγχου για την ποιότητά του,
όταν εξάγεται στη Βουλγαρία και αντίστροφα», αναφέρεται στο
συνοδευτικό κείμενο της έρευνας.
Γιατί δεν σκέφτεστε να πραγματοποιήσετε εξαγωγές;
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με την έρευνα, 563 από τις 714 επιχειρήσεις
του δείγματος απαντούν ότι δεν πραγματοποιούν εξαγωγές, ενώ μεταξύ
αυτών, σχεδόν οκτώ στις δέκα (79,57%) υποστηρίζουν ότι δεν έχουν
πρόθεση να το πράξουν ούτε στο μέλλον (μόλις το 20,43% απαντά το
αντίθετο).
Ερωτηθέντες γιατί δεν ενδιαφέρονται να εξάγουν, οι περισσότεροι
επιχειρηματίες των υπό εξέταση νομών -ποσοστό 55,77%- σημειώνουν
ότι ο λόγος είναι η έλλειψη κρατικής υποστήριξης, το 5,9% η
μειωμένη ζήτηση από το εξωτερικό και περίπου ίσο ποσοστό «δείχνει»
ως αντικίνητρο την έλλειψη οργανωμένων δικτύων διανομής.
Ωστόσο, όταν το ερώτημα εξειδικευτεί στην περιοχή της Θεσσαλονίκης,
τα ποσοστά αλλάζουν, καθώς οι επιχειρήσεις που δεν εξάγουν δηλώνουν
ως κύριο αποτρεπτικό παράγοντα (σε ποσοστό 25,7%) την έλλειψη
οργανωμένων δικτύων διανομής και σε ίσο ποσοστό την εσωστρεφή φύση
της επιχείρησης. Παράλληλα, το 17,14% αποδίδει την απροθυμία για
εξαγωγές στη μηδενική υποστήριξη από το κράτος, το 8,6% στην
έλλειψη κρίσιμου μεγέθους στην επιχείρησή του και το 5,7% στη
μειωμένη ζήτηση. Μικρότερα ποσοστά αποσπούν παράγοντες όπως η
γραφειοκρατία και το ρίσκο.
Γιατί έξι στις δέκα δεν χρησιμοποιούν σύστημα ποιότητας
Στο μεταξύ, ερωτηθείσες αν χρησιμοποιούν κάποιο σύστημα διαχείρισης
ποιότητας (QMS), πάνω από έξι στις δέκα επιχειρήσεις του συνολικού
δείγματος (ποσοστό 64,4%) απαντούν αρνητικά. Αντίθετη απάντηση
δίνει το 31,5% και σχεδόν 4% δεν απαντά.
Αντίθετα, στη Θεσσαλονίκη, το ποσοστό των επιχειρήσεων, που
δηλώνουν ότι έχουν υιοθετήσει σύστημα ποιότητας ξεπερνά το
45,5%.
Γιατί δεν χρησιμοποιείτε σύστημα ποιότητας; Μόνο 21,3% των
ερωτηθέντων απάντησαν σε αυτή την ερώτηση. Ωστόσο, το 34,1% όσων
απάντησαν, στο σύνολο των νομών, «έδειξε» ως αποτρεπτικό παράγοντα
την έλλειψη σχετικής ενημέρωσης, το 34,9% το υψηλό κόστος
υιοθέτησης τέτοιων σημάτων και σχεδόν το 10% τις διαδικασίες
προετοιμασίας.
Ποια είναι τα πιο δημοφιλή πρότυπα ποιότητας
Από τις επιχειρήσεις όλων των νομών, που δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν
κάποιο σύστημα QMS, το 60,9% εξηγεί ότι έχει επιλέξει το ISO
9001:2008 και το 31,2% ότι έχει υιοθετήσει κάποιο από τα συστήματα
διαχείρισης ασφάλειας τροφίμων (ISO 22000. BRS και IFS). Μικρότερα
είναι τα ποσοστά επιχειρήσεων, που εφαρμόζουν τα συστήματα
περιβαλλοντικής διαχείρισης EΜΑS, διαχείρισης αγροτικής παραγωγής
AGRO ή υγείας και ασφάλειας στην εργασία OHSAS.
Θα συνέδραμε στην υγιή επιχειρηματικότητα η δημιουργία ενός ενιαίου
οργανισμού πιστοποίησης και τυποποίησης για τον έλεγχο και την
πιστοποίηση των προϊόντων στη διασυνοριακή περιοχή
Ελλάδας-Βουλγαρίας; ερωτήθηκαν οι επιχειρήσεις όλων των νομών. Το
34,1% απάντησε «όχι» ή «λίγο», ενώ το 37% «πολύ» και
«απολύτως».
Στο πλαίσιο του έργου, ο ΕΛΟΤ σύνταξε οδικό χάρτη για τη δημιουργία
φορέα πιστοποίησης και εργαστηρίων στη διασυνοριακή περιοχή,
βασιζόμενος στις απαιτήσεις των προτύπων διαπίστευσης και των
σχετικών νομικών και κανονιστικών εγγράφων.
Πηγή: ΑΜΠΕ
