Η μείωση του δανεισμού αποτέλεσε βασική επιδίωξη των εισηγμένων στη διάρκεια του α΄ εξαμήνου του 2009, προκειμένου να απορροφήσουν τους κραδασμούς της οικονομικής κρίσης και να διατηρήσουν σε θετικά επίπεδα τις ταμειακές ροές, που είναι και το οξυγόνο για κάθε επιχείρηση. Ο συναγερμός που ήχησε για τις εισηγμένες επιχειρήσεις να θωρακισθούν απέναντι στην ύφεση από το τελευταίο τρίμηνο του 2008, μειώνοντας τις συνολικές τους υποχρεώσεις, φαίνεται ότι απέδωσε στο πρώτο ήμισυ της τρέχουσας οικονομικής χρήσης.
Σταθεροποίηση
Σύμφωνα με την επεξεργασία των ισολογισμών εξαμήνου για όλες τις εισηγμένες από την Πήγασος ΑΧΕΠΕΥ -εκτός των τραπεζών- αναδύεται μία εικόνα σταθεροποίησης σε επίπεδο γενικών υποχρεώσεων που μεταφράζεται στο κλείσιμο κάποιων γραμμών χρηματοδότησης είτε λόγω μείωσης των αναγκών σε κεφάλαια κίνησης, είτε μειώνοντας τα μετρητά στο ταμείο κλείνοντας κάποια ανεπιθύμητα spreads. Ειδικότερα οι συνολικές υποχρεώσεις των εισηγμένων το α΄ εξάμηνο του 2009 ανήλθαν σε 72,178 δισ. ευρώ έναντι 73,110 δισ. ευρώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2008, παρουσιάζοντας μείωση των υποχρεώσεων κατά 1,3%. Στα 2/3 των εταιρειών οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις εμφανίζουν μείωση -11,00% καθώς διαμορφώθηκαν φέτος στα 13,867 δισ. ευρώ από 15,573 δισ. ευρώ που ήταν τα βραχυπρόθεσμα δάνεια το α΄ εξάμηνο του 2008. Μόνο τα μακροπρόθεσμα δάνεια παρουσίασαν οριακή αύξηση (+0,04%) και έφθασαν φέτος τα 27,229 δισ. ευρώ από 27,216 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η επιδείνωση της ρευστότητας στην ελληνική βιομηχανία έχει στρέψει την πλειοψηφία των εισηγμένων σε πιο μακροπρόθεσμα σχήματα χρηματοδότησης (ομολογιακά συν μακροπρόθεσμος τραπεζικός δανεισμός), τα οποία αυξήθηκαν κατά 22% από την αρχή του 2007, μικρότερη αύξηση εμφανίζει ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός (+4%), ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις είναι αυξημένες κατά 14% χρηματοδοτώντας τον κύκλο εργασιών που κινήθηκε σε περίπου ανάλογα επίπεδα.
Η μείωση που παρατηρείται στα ταμειακά διαθέσιμα οφείλεται ενδεχομένως στην αποπληρωμή χρεών προκειμένου να μειωθούν κάποια ανεπιθύμητα spreads καθώς οι ανάγκες κεφαλαίων κίνησης είναι μειωμένες, γεγονός το οποίο αποτυπώνεται και στις λειτουργικές ταμειακές ροές, οι οποίες είναι πολύ αυξημένες. Το ρεπορτάζ της «Κ» αναφέρει ότι αρκετές εισηγμένες στη διάρκεια του α΄ τριμήνου του 2009 αντιλήφθηκαν το μεγάλο πρόβλημα που δημιουργείται για την ίδια τους την επιβίωση καθώς είχαν φθάσει στο σημείο να δουλεύουν σε μηνιαία βάση για την αποπληρωμή των δανειακών τους υποχρεώσεων. Ετσι αναγκάσθηκαν εκ των πραγμάτων οι επικεφαλής των εισηγμένων να λάβουν επώδυνες αποφάσεις όπως: α) το κλείσιμο ζημιογόνων θυγατρικών, β) την πώληση εμπορικών σημάτων που δεν απέδιδαν, γ) προγράμματα εθελουσίας εξόδου όπου επέτρεπαν τα ταμειακά διαθέσιμα, διαφορετικά προχώρησαν σε απολύσεις εργαζομένων, δ) μείωση στις βάρδιες για χαμηλότερο κόστος λειτουργίας.
Δανεισμός
Η ποσοτικοποίηση και η αξιολόγηση του δανεισμού μιας εταιρείας είναι σύνθετο θέμα και πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση. Μπορούμε ωστόσο εξετάζοντας κάποιους βασικούς δείκτες να βγάλουμε κάποια αρχικά συμπεράσματα για το κατά πόσο μια εταιρεία θα έχει δυσκολίες στη μακροπρόθεσμη εξυπηρέτηση των δανείων της. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι με τον όρο «δανεισμός» αναφερόμαστε στις τραπεζικές υποχρεώσεις και τα ομόλογα που φαίνονται στον ισολογισμό μιας εταιρείας και όχι στο σύνολο των υποχρεώσεων που περιλαμβάνουν και υποχρεώσεις προς προμηθευτές, Δημόσιο κ.λπ. Για την ανάλυση και τη σύγκριση της δανειακής κατάστασης των εταιρειών, χρησιμοποιούμε δύο βασικούς δείκτες: τον λόγο «Δανεισμός προς ίδια κεφάλαια» που δείχνει τη σχέση δανεισμού ιδίων κεφαλαίων στον ισολογισμό και τον δείκτη «Καθαρός δανεισμός προς EBITDA» που δείχνει κατά πόσο τα κέρδη προ τόκων και αποσβέσεων της εταιρείας καλύπτουν τον καθαρό δανεισμό της. Ετσι, ένας δείκτης της τάξης του 2 σημαίνει ότι ο δανεισμός καλύπτεται από το EBITDA δύο χρήσεων. Σαν «καθαρό δανεισμό», ορίζουμε τον δανεισμό μετά την αφαίρεση των διαθεσίμων. Αρνητικός καθαρός δανεισμός σημαίνει ότι τα διαθέσιμα της εταιρείας υπερκαλύπτουν τον δανεισμό της.