Η λογιστική επίπτωση της συμφωνίας για την ανταλλαγή ομολόγων και η διαγνωστική μελέτη που θα διενεργήσει το φθινόπωρο η BlackRock αποτελούν τις δύο μεγάλες εστίες πίεσης για τις εγχώριες τράπεζες.
Οι τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και «επιθετικές» πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων για να αντιμετωπίσουν τις ζημίες που θα προκύψουν από την ανταλλαγή των ομολόγων αλλά και τις πρόσθετες προβλέψεις που θα ζητήσει η διαγνωστική μελέτη για τη θωράκιση των ισολογισμών των τραπεζών. Αναλυτικότερα σε ό,τι αφορά το σχέδιο εθελοντικής ανταλλαγής ομολόγων που επεξεργάστηκε το IIF, μέχρι τα μέσα Αυγούστου, αναμένεται να οριστικοποιηθούν οι ακριβείς όροι του σχεδίου ανταλλαγής, οπότε και θα αποσαφηνιστεί ο λογιστικός χειρισμός. Τις ημέρες αυτές σε εξέλιξη βρίσκονται συζητήσεις μεταξύ των μεγάλων ελεγκτικών εταιρειών Deloitte, Ernst &Young, Grant Thornton, KPMG και PricewaterhouseCoopers και των εμπορικών τραπεζών για το μέγεθος της επίπτωσης που θα πρέπει να γράψουν οι τράπεζες στα βιβλία τους και τους εναλλακτικούς λογιστικούς χειρισμούς. Μερίδα τραπεζών ζητεί η επίπτωση της ανταλλαγής να εμφανιστεί σταδιακά: άμεσα να αποτυπωθεί μόνο η επίπτωση στα ομόλογα που βρίσκονται στο επενδυτικό χαρτοφυλάκιο (και τα οποία αποτιμώνται σε τρέχουσες τιμές) και εν συνεχεία όταν ολοκληρωθεί, πιθανότατα τον προσεχή Σεπτέμβριο, η ανταλλαγή των ομολόγων που είναι στο χαρτοφυλάκιο διακράτηση στη λήξη (που αποτιμώνται στην ονομαστική αξία) να γίνουν οι ανάλογες απομειώσεις. Ωστόσο, οι ελεγκτικές εταιρείες φαίνεται να προκρίνουν την επιλογή της συνολικής αποτύπωσης της ζημίας στα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου τα οποία θα ανακοινωθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου. Την προσέγγιση αυτή υιοθέτησαν οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες καθώς με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του πρώτου εξαμήνου λογιστικοποίησαν το σύνολο της ζημίας από την εφαρμογή του σχεδίου ανταλλαγής των ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου.
Η δεύτερη μεγάλη εστία πίεσης για τις εγχώριες τράπεζες είναι η διαγνωστική μελέτη που θα διενεργήσει η BlackRock για την ποιότητα των χαρτοφυλακίων δανείων και την επάρκεια των προβλέψεων που έχουν διενεργηθεί. Η μελέτη θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τέλος Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών η εφαρμογή αυστηρών κριτηρίων αξιολόγησης της ποιότητας των χαρτοφυλακίου δανείων θα αποκαλύψει μια σημαντικά διαφορετική εικόνα από αυτή που αποτυπώνουν μέχρι τώρα οι ισολογισμοί των τραπεζών και θα απαιτηθεί η διενέργεια πρόσθετων προβλέψεων. Αναφέρουν χαρακτηριστικά την περίπτωση της Εμπορικής: με την υιοθέτηση αυστηρότερων κριτηρίων -μετά την εξαγορά της από την Credit Agricole- προχώρησε στην τριετία 2008 – 2010 στη διενέργεια προβλέψεων ύψους 2,2 δισ. ευρώ για ένα χαρτοφυλάκιο δανείων ύψους περίπου 24 δισ. ευρώ (αντιστοιχούν στο 9% του συνολικού χαρτοφυλακίου δανείων).
Την ίδια περίοδο οι τέσσερις μεγάλες εμπορικές τράπεζες με συνολικά δάνεια ύψους 230 δισ. ευρώ πραγματοποίησαν προβλέψεις για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων συνολικού ύψους 9,4 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 4% των δανείων τους. Η παραπάνω σύγκριση είναι μόνο ενδεικτική, καθώς στοιχεία όπως οι προβλέψεις που είχαν σχηματιστεί τα προηγούμενα χρόνια, η πολιτική διαγραφών που ακολουθεί η κάθε τράπεζα, η ποιότητα του χαρτοφυλακίου και οι εμπράγματες εξασφαλίσεις που διαθέτει κάθε τράπεζα επηρεάζουν καθοριστικά την τελική εικόνα και την πολιτική προβλέψεων.
Ετσι, στο τέλος Δεκεμβρίου θα πρέπει να αθροιστούν οι απώλειες απο το ομόλογα και οι πρόσθετες προβλέψεις ώστε να προσδιοριστεί το ύψος των πρόσθετων κεφαλαίων που θα χρειαστεί η κάθε τράπεζα προκειμένου να εναρμονιστεί με την απαίτηση της Τραπέζης της Ελλάδος για την ενίσχυση των δεικτών βασικών ιδίων κεφαλαίων (Core Tier 1) τουλάχιστον στο 10% μέχρι τις αρχές του 2012.
Ολα αυτά, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, θα απαιτήσουν από τις τράπεζες κεφάλαια σημαντικά υψηλότερα των 10 δισ. ευρώ σε μια εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία και είναι πιθανό ορισμένες τράπεζες να μην κατορθώσουν να αντλήσουν τα απαιτούμενα κεφάλαια από την αγορά και να καταφύγουν στην επώδυνη επιλογή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Σημειώνεται ότι η απόφαση για τη διαγνωστική μελέτη αποτελεί ευρωπαϊκή πολιτική, καθώς η ίδια ακριβώς διαδικασία ακολουθήθηκε και στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, χώρες που έλαβαν οικονομική βοήθεια όπως η Ελλάδα. Ιρλανδία και Πορτογαλία δεσμεύτηκαν, μέσω των μνημονίων που υπέγραψαν, για τη διενέργεια διαγνωστικής μελέτης στο τραπεζικό τους σύστημα η οποία θα έπρεπε να διενεργηθεί από ξένο εξειδικευμένο ανεξάρτητο οίκο.